علل درد در عادت ماهانه چیست؟

دیسمنوره یک درد انقباضی و اسپاسم گونه در قسمت پائینی شکم است. دیسمنوره معمولا، در روز اول خونریزی شروع می شود و معمولاً تا روز سوم طول میکشد و بطور ناگهانی با قطع خونریزی، قطع می شود.

به گزارش نبض ما به نقل از پزشکان بدون مرز، دیسمنوره ( Dysmenorrhea ) ، به درد در حین دوره های ماهیانه خونریزی گفته می شود . تخمین زده می شود در حدود ۷۵ درصد از کسانی که دیسمنوره (درد قاعدگی) دارند، علتی فیزیکی درد وجود ندارد و برای ۲۵ درصد بقیه باید علت را مشخص نمود.

بیماران ممکن است همراه با آن علائم دیگری مثل تهوع، استفراغ، سردرد، گیجی و نفخ داشته باشند. همچنین احتمال بروز اسهال هم وجود دارد. شایان ذکر است که بسیاری از خانمها علائم را فقط در سیکلهای با تخمک گذاری تجربه می کنند نه در سیکلهای بدون تخمک گذاری. دوره های بدون تخمک گذاری اغلب بصورت خونریزی بدون درد است.

دیسمنوره بدون علت مشخص را «دیسمنوره اولیه» می نامند که ممکن است در بیش از ۵۲۰ درصد جمعیت زنان وجود داشته باشد. در ۵ تا ۱۵ درصد این موارد، درد به حدی شدید است که فرد را از حضور در مدرسه یا محل کار باز می دارد . درد قاعدگی با افزایش سن و پس از بارداری کاهش می یابد .

علت درد ترشح پروستاگلندین ها است که حین قاعدگی در بدن رها می شود . پروستاگلندینها موادی شبیه به هورمون هستند که درنتیجه ترشح آنها رحم منقبض شده، جریان خون به رحم کاهش یافته و پایانه های عصبی نسبت به درد حساس تر می شوند . افرادی که دیسمنوره اولیه دارند مقدار پروستاگلندینها در آنها بیشتر است.

در مواردی که علتی برای دیسمنوره وجود دارد آن را «دیسمنوره ثانویه» می نامند . علل شایع دیسمنوره ثانویه شامل آندومتریوز، فیبروئید ها، آدنومایوز و عفونت لگنی است. علل دیگر نیز وجود دارد که موارد آنها بسیار اندک و در شرایط ویژه بررسی می گردند.

درد معمولا در زیر شکم بوده و ممکن است به کمر و پاها هم انتشار یابد. درد معمولا کرامپی بوده و شدت آن کم و زیاد می شود (به اصطلاح می گیرد و ول می کند) ولی ممکن است به صورت مبهم و ادامه دار نیز خود را نشان دهد.

درد معمولا کمی قبل و یا با شروع خونریزی شروع شده و در ۲۴ ساعت اول به حداکثر خود می رسد و پس از ۲ روز کاهش می یابد. سایر علایم شایع شامل سردرد، تهوع، یبوست، اسهال و تکرر ادرار است. حساسیت قبل از شروع قاعدگی ، افسردگی و نفخ شکم ممکن در قسمتی و یا کل دوره خونریزی ادامه یابد. برای تشخیص علل ثانویه معمولا معاینه بالینی صورت گرفته و با توجه به آن تشخیص داده می شود .

برای تشخیص دیسمنوره ثانویه از اولیه، پزشکان باید فاکتورهایی مثل زمان بندی و محل خاص درد، انتشار درد، سابقه خانوادگی اندومتریوز، فعالیت جنسی، ابتلا به اسهال، تهوع، یا استفراغ و میزان باز ماندن بیمار از فعالیت های ورزشی یا مدرسه بررسی شود.

معاینه بدنی برای بررسی وجود توده های شکمی، اختلالات پرده بکارت و فتق ها الزامی است. همچنین در تشخیص، بزرگ شدن رحم یا اندومتریوز مفید است. کشت ترشحات سرویکس یا واژن ممکن است وجود PID را اثبات کند و یا اینکه رادیولوژی میتواند به توده های لگنی یا اختلالات مادرزادی به عنوان علل دیسمنوره اشاره داشته باشد.

درمان دارویی

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل مفنامیک اسید و ایبوپروفن) معمولا درد را به طور موثر کاهش می دهند. این داروها اگر ۱ تا ۲ روز قبل از شروع قاعدگی مصرف شوند و در حین و پس از دو روز از قاعدگی مصرف آنها ادامه یابد بهترین کارایی را خواهند داشت. در مواردی هم که درد قاعدگی ثانویه به علت دیگری باشد، درمان آن ضایعه به بهبود درد کمک خواهد نمود.

در حال حاضر بیشترین تمرکز روی سه داروی NSAID معمول است که بصورت OTC در دسترس می باشد شامل ایپوپروفن، ناپروکسن و کتوپروفن. در مصرف ایپوپروفن باید توصیه ها و احتیاطات لازم مدنظر قرار گیرد مثل احتیاطات آلرژیک (احتمال ایجاد کهیر، آسم، تورم صورت، یا شوک) و نیز توصیه های مصرف (در صورت سوزش خفیف سر دل، ناراحتی و یا درد معده با غذا یا شیر مصرف شود) و نیز هشدار در مورد علائم مصرف همزمان با الکل.

البته دیورتیکها می توانند در کنترل بعضی از علائم از جمله تورم و ادم و افزایش وزن ناشی ازتجمع مایع در سندرم پیش از قاعدگی و یا در دوره قاعدگی مصرف گردند کافئین یک دیورتیک مؤثر است ولی میتواند باعث عوارض جانبی مثل تغییرات فشارخون گردد و نیز یک ماده بالقوه اعتیاد آور و با علائم محرومیت شناخته شده بوده و میتواند باعث تشدید سندرم پیش از قاعدگی گردد.

روش های درمانی زیر برای کاهش درد در هنگام قاعدگی، بر اساس طب سنتی تهیه شده است و شاید در مورد شما کمک کننده باشد :

۱- اسیدهای چرب اساسی بیشتری مصرف نمایید

مطالعات زیادی نشان داده، که مصرف این اسید های چرب که عمدتا در غذاهایی مانند ماهی های آبهای سرد مثل سالمون و همچنین آجیل ها مثل گردو، بادام و یا دانه هایی مانند کنجد و قلوس وجود دارد،سبب کاهش علائم دیسمنوره (علائم قبل از قاعدگی)می گردد.

۲- یک هفته قبل از شروع قاعدگی رژیم غذایی خود را تغییر دهید

یک هفته قبل از شروع پریود بهتر است ازاسفناج(می توانید آنرا بخارپز کرده وبا ماست میل نمایید که بسیار هم خوشمزه است) ،تمشک وگردواستفاده کنیدوهمچنین از زعفران ،رازیانه ، ترخون ،تره فرنگی،موسیر،فلفل سیاه،دارچین و پوست پرتقال بیشتری در موقع طبخ غذاها استفاده نمایید.

۳- از چای های گیاهی استفاده نمایید

چایی بابونه ، سنبل الطیب و گل گاوزبان، تمشک وسرخ ولیک در کاهش درد وایجاد آرامش در شما بسیار موثرند.هریک از این دم کرده ها را می توانید بطور مجزا تهیه وبه دلخواه خود مصرف نمایید. لازم به ذکر است که این چای های گیاهی در واقع گنجینه های علم پزشکی شرق است که به ما به ارث رسیده وبا مصرف بجا می توانید از آنها بسیار بهره ببرید.

۴- مکملهای منیزیوم مصرف نمایید

در بعضی از خانمها به دلیل کاهش سطح منیزیوم خون ، دچار دردهای پیش ازقاعدگی می گردند ، لذا توصیه می گردد، یک هفته قبل از پریود، شروع به مصرف روزانه ۵۰۰ میلیگرم به علاوه ۵۰ میلیگرم ویتامین B6 نمایید که بسیار در کاهش دردو گرفتگی های زیر شکم بسیار مفید است.

۵- یک لیست تهیه کنید

حتما تا حالا متوجه شدید که یک هفته قبل از پریود به بعضی غذاها حساسیت و واکنش نشان می دهید و گاهی سبب تشدید ناراحتی شما در طول دوره قاعدگی می گردد، لذا به شما توصیه می کنیم تا لیستی از این غذاها تهیه نموده ودر دوره های بعد از مصرف آنها خودداری نمایید

۶-تمرینات ورزشی وفکری انجام دهید

برخلاف گذشته که توصیه به استراحت می شد اما در طب چینی توصیه به انجام ورزشهای فیزیکی و فکری آرام و در حد متوسط می گردد(مانند ورزشهای تایی چی ، یوگا ). این سبب می گردد تا شمادر آرامش و تعادل بیشتری به سر ببرید.

۷-از خوردن نمک، الکل، کافئین، و……..خودداری نمایید

ممکن است شما نسبت به خوردن این مواد اشتیاق زیادی داشته باشد اما باید بدانید که بسیار در تشدید مشکلات شما موثرند واگر واقعا نمی توانید در برابر آنها مقاومت کنید، حداقل مصرف متوسط و کمی از آنها داشته باشیدویاشکلات بخورید!

۸- نفس عمیق

در مواقعی که بسیار کلافه و مضطربید، پنج باراز راه بینی نفس عمیق بکشید و بیرون دهید ، خواهید دید که در تخفیف درد وعلائم شما بسیار موثراست .