درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل
پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های قدرتمندی که قوزک را نگه می‌دارند بیشتر از حد خود کشیده شده و پاره می‌شوند. انحراف یا پیچ خوردگی قوزک پا یک آسیب شایع است که در تمامی سنین رخ می‌دهد. این پیچ‌خوردگی یا انحراف می‌تواند خفیف یا حاد باشد که بستگی به میزان آسیب رباط دارد. درمان انحراف مچ پا هم بستگی به شدت آسیب دارد.
ما در این مقاله، به بررسی علل، علائم و درمان پیچ خوردگی مچ پا، با نظر دکتر غلامرضا نادری، متخصص ارتوپدی، پرداخته ایم.
بدون درمان و توان بخشی، انحراف حاد می‌تواند باعث ضعیف شدن قوزک پا شود و احتمال آسیب دوباره را افزایش دهد. پیچ‌خوردگی مکرر قوزک پا می‌تواند به مشکلات بلندمدت مانند درد مزمن قوزک، آرتروز و بی ثباتی مچ پا منجر شود.
علت پیچ خوردگی مچ پا
پای شما ممکن است در هنگام فعالیتهای مختلف پیچ بخورد مانند:
- راه رفتن یا ورزش کردن روی یک سطح ناصاف
- زمین خوردن
- انجام ورزش‌هایی که نیاز به حرکات برگشتی یا چرخش پا دارد مانند دویدن، بسکتبال، تنیس، فوتبال آمریکایی و فوتبال
- در طول فعالیتهای ورزشی، وقتی در حال دویدن هستید، ممکن است فرد دیگری پا روی پای شما بگذارد و باعث پیچ خوردن پا شود.
علائم پیچ خوردگی قوزک پا
قوزک پیچ‌خورده درد زیادی دارد. دیگر علائم می‌تواند شامل موارد زیر شود:
- ورم مچ پا
- کبودی
- حساسیت به لمس
- عدم ثبات قوزک. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که رباط کاملاً پاره شده باشد یا مفصل قوزک کامل دررفته باشد.
تشخیص پیچ خوردگی مچ پا
پزشک باید قوزک، پا و پایین ساق پای شما را معاینه کند. پزشک پوست اطراف ناحیه آسیب دیده را لمس می‌کند تا حساسیت این قسمت‌ها را بررسی کند. همچنین پای شما را تکان می‌دهد تا محدوده حرکتی آن را بسنجد و ببیند که کدام حرکات باعث ناراحتی یا درد می‌شوند.
اگر آسیب شدید باشد، ممکن است پزشک یکی از اسکن‌های زیر را تجویز کند تا مطمئن شود که شکستگی ندارید یا میزان آسیب رباط را بررسی کند:
- رادیولوژی
- ام آر ای
- سی تی اسکن
- سونوگرافی برای تعیین درجه پیچ‌خوردگی
پس از معاینه، پزشک درجه پیچ‌خوردگی را تعیین می‌کند تا درمان مناسب را در پیش بگیرد. درجه پیچ‌خوردگی‌ها بر اساس میزان آسیب رباط تعیین می‌شود.
پیچ‌خوردگی درجه یک (خفیف)
- کشیدگی خفیف و پارگی میکروسکوپی بافت رباط
- حساسیت و ورم خفیف اطراف قوزک
پیچ‌خوردگی درجه دو (متوسط)
- پارگی جزئی رباط
- حساسیت و ورم ملایم اطراف قوزک
- اگر پزشک قوزک را در جهات خاصی حرکت دهد، مفصل قوزک به طور غیرعادی شل است
پیچ‌خوردگی درجه 3 (شدید)
- پارگی کامل رباط
- حساسیت و ورم شدید اطراف قوزک
- وقتی پزشک مفصل را در جهات خاصی فشار دهد، عدم ثبات شدید مشاهده می‌کند
درمان پیچ‌خوردگی قوزک مچ پا
دکتر رضا نادری، فوق تخصص مچ پا و ارتوپد، معتقد است که تقریباً تمامی پیچ‌خوردگی‌های مچ پا بدون جراحی قابل درمان هستند. حتی پارگی کامل رباط هم بدون جراحی قابل درمان است اگر به درستی گچ گرفته شود.
درمان همه انواع پیچ‌خوردگی قوزک پا شامل سه مرحله است.
- مرحله اول شامل استراحت، ثابت نگه داشتن قوزک و کاهش ورم است.
- مرحله دوم شامل بازگرداندن میزان حرکت، قدرت و انعطاف قوزک است.
- مرحله سوم شامل تمرین‌های نگهداری و بازگشت به فعالیتهایی است که نیاز به چرخاندن قوزک ندارند. پس از مدتی، می‌توان فعالیتهایی انجام داد که نیاز به چرخش ناگهانی و شدید دارند مانند تنیس، بسکتبال یا فوتبال.
دوره نقاهت پیچ خوردگی مچ پا
این برنامه درمان سه مرحله‌ای می‌تواند برای پیچ‌خوردگی خفیف دو هفته و برای پیچ‌خوردگی شدید شش تا دوازده هفته طول بکشد.
درمان خانگی پیچ خوردگی مچ پا
برای پیچ‌خوردگی خفیف، پزشک ممکن است درمان خانگی را تجویز کند.
- از راه رفتن خودداری کنید و به قوزک پا استراحت دهید.
- بلافاصله پس از آسیب دیدگی، باید روی قوزک یخ بگذارید تا ورم نکند. می‌توانید سه تا چهار بار در روز و هر بار به مدت 20 تا 30 دقیقه از یخ استفاده کنید. یخ را مستقیم روی پوست قرار ندهید.
- انواع مختلف باندهای کشی و مچ‌بندهای طبی مانع حرکت قوزک می‌شوند و از آن محافظت می‌کنند.
- در 48 ساعت اول، تا آنجا که می‌توانید قوزک پا را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.
دارو درمانی
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کنترل درد و ورم کمک کنند. از آنجا که این داروها با کاهش ورم و کنترل درد به افزایش عملکرد شما کمک می‌کنند، برای پیچ‌خوردگی‌های خفیف از داروهای آرام‌بخش بهتر هستند.
درمان غیرجراحی
برخی پیچ خوردگی‌ها به درمان‌های دیگری علاوه بر درمان خانگی و دارو نیاز دارند.
عصای زیر بغل. در بسیاری موارد، ورم و درد به مدت دو تا سه روز ادامه دارد. راه رفتن ممکن است سخت باشد و پزشک ممکن است پیشنهاد کند که از عصا استفاده کنید.
بی حرکت نگه داشتن قوزک. در مراحل اولیه بهبودی، حتماً باید قوزک را ثابت نگه داشت و از حرکت‌های ناگهانی محافظت کرد. برای پیچ خوردگی درجه دو، یک وسیله پلاستیکی قابل بیرون آوردن مانند کفش‌های مخصوص پیچ خوردگی یا آتل مخصوص مچ پا استفاده کنید تا قوزک حرکت نکند. پیچ‌خوردگی درجه سه ممکن است به مدت دو تا سه هفته نیاز به گچ گرفتن داشته باشد.
پیچ خوردگی پای کودکان
پیچ‌خوردگی قوزک یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها در کودکان است. قوزک متشکل از سه استخوان همراه با رباط (بافتهای نرم و کشسانی که استخوان‌ها را بهم متصل می‌کنند) است. رباط‌ها باعث می‌شوند که مفصل قوزک بیش از حد لازم حرکت نکند.
مراقبت از پای پیچ خورده در منزل
اگر کودک شما دچار پیچ‌خوردگی قوزک شده است، می‌توانید در خانه از او مراقبت کنید. درمان باید بلافاصله پس از آسیب آغاز شود و به مدت دو تا سه روز ادامه یابد.
1-استراحت
به ناحیه آسیب دیده استراحت دهید و از انجام فعالیتهایی که باعث ایجاد درد می‌شوند خودداری کنید. اگر کودک شما در راه رفتن مشکل دارد، باید از عصای زیربغل استفاده کنید.
2- استفاده از یخ
روی ناحیه آسیب دیده، به مدت ده تا پانزده دقیقه یخ بگذارید. هرگز یخ را مستقیم روی پوست قرار ندهید چون باعث سوختگی می‌شود. یخ را در یک دستمال یا کیسه مخصوص یخ قرار دهید. به مدت دو تا سه روز، هر دو تا چهار ساعت یکبار و زمانی که کودک شما بیدار است از یخ استفاده کنید. می‌توانید از یک کیسه یخ استفاده کنید و مخلوط آب و یخ داخل آن بریزید. این روش بهتر از قرار دادن یخ به تنهایی است چون بهتر روی قوزک قرار می‌گیرد.
3- کمپرس کردن
از یک بانداژ محکم استفاده کنید که زیاد محکم و تنگ نباشد و مانع جریان خون و باعث درد بیشتر نشود. بانداژ باید از بالای قوزک تا پایین آن را پوشش دهد. روی انگشتهای پا را نپوشانید.
4- بالا نگه داشتن پا
هر زمان که می‌توانید، قوزک پا را بالا نگه دارید تا ورم کاهش یابد. مثلاً وقتی کودک در حال تماشای تلویزیون، مطالعه یا استراحت است، می‌توانید پای آسیب دیده کودک را روی چند بالش قرار دهید.
برخی کودکان برای کاهش درد نیاز به دارو دارند. در دو تا سه روز اول پس از آسیب دیدگی، از موارد زیر خودداری کنید:
- گرما (مانند کیسه آب گرم یا حمام داغ). این کار باعث افزایش جریان خون می‌شود و ورم را افزایش می‌دهد.
- آسیب دوباره. با برداشتن وزن اضافی از روی قوزک و دقت در حرکت دادن آن، از آسیب دوباره جلوگیری کنید.
- ماساژ. این کار باعث افزایش جریان خون شده و ورم را بدتر می‌کند.
دکتر غلامرضا نادری، مطالب تکمیلی درباره مدت زمان نقاهت بعد از درمان پیچ خوردگی مچ پا و مراقبت های بعد از آن را، در نوشتار دیگری ارائه نموده است که برای خواندن مطالب بیشتر و مشاوره پزشکی، می توانید بر روی این لینک کلیک کنید.
