راز جوش خوردن استخوان ها چیست؟

شکستگی های استخوانی از آن دست اتفاقات ناخوشایند و ناتوان کننده ای است که با گذشت یک تا چند ماه، بسته به نوع و محل شکستگی و بویژه سن و شرایط عمومی فرد آسیب دیده، با جوش خوردن استخوان ترمیم و درمان می شود.

با این حال از زمان بروز شکستگی تا جوش خوردگی و ترمیم ناحیه آسیب دیده، این نگرانی برای شخص وجود دارد که آیا استخوان های شکسته اش بدرستی به هم جوش می خورند و این که کیفیت، کارایی و مقاومت آنها پس از ترمیم، دوباره همچون گذشته خواهد بود؟

به گزارش نبض ما، دکتر غلامعلی عکاشه، فوق تخصص زانو و جراح ارتوپد در این باره می گوید: استخوان های آسیب دیده ای که طی درمان شکستگی به طور کامل جوش خورده باشند هیچ فرقی با استخوان طبیعی نخواهند داشت. رئیس انجمن جراحان ارتوپدی ایران در گفت وگو با جام جم می افزاید: توجه داشته باشید که حرکت جزو زندگی است و هرگاه این عنصر اصلی زندگی را از بیمار سلب کنیم بی شک، استخوان های آسیب دیده اش دیرتر جوش می خورند. به بیان دیگر، حرکت بموقع عضله و وزن گذاری یا فشار روی شکستگی باعث سرعت جوش خوردن استخوان می شود.

جوش خوردن استخوان ها

اما چه عواملی در جوش خوردن استخوان پس از شکستگی موثر است؟
دکتر عکاشه در پاسخ به این پرسش می گوید: برای جوش خوردن استخوان ، سه عامل تعیین کننده وجود دارد که اگر هر کدام از آنها دچار اشکال بشود، جوش خوردن استخوان به تاخیر می افتد و حتی ممکن است بدرستی صورت نگیرد. بی حرکتی محل شکستگی چه با استفاده از امکانات داخل و روی استخوان و چه به صورت گچ گیری و آتل گذاری یا استفاده از ابزاری به نام فیکساتور خارجی، اولین و مهم ترین اصل جوش خوردگی استخوان های آسیب دیده است.

این جراح ارتوپد می افزاید: دومین اصل مهم، حرکت هرچه سریع تر عضله شکسته شده با کمک ابزار کمکی مثل واکر یا چوب زیربغل و نیز وزن گذاری و یا وزن کشی روی عضله تا حد تحمل است. عامل سوم نیز به داشتن بستر خوب خون رسانی در عمل شکستگی بازمی گردد. هرچه شکستگی چند قطعه ای باشد یا شکستگی همراه با آسیب عضلات یا بافت های اطراف باشد خون رسانی سطحی تر و جوش خوردن استخوان دیر انجام می شود.

سرعت بخشیدن به جوش خوردن استخوان ها

به گفته دکتر عکاشه، استفاده از ابزار یا وسایل اولیه برای بی حرکتی و جلوگیری از نفوذ عوامل بیماری زایی چون میکروب و عفونت در شکستگی های باز، جزو اقدامات اولیه ضروری برای کمک به درمان قطعی و مطلوب شکستگی هاست.

وی با اشاره به این که مصرف زیاد پاچه، پای مرغ و امثال آن نه تنها نقشی در جوش خوردن شکستگی ها ندارد، بلکه تاخیر جوش خوردن استخوان را نیز سبب می شود، تاکید می کند: معمولانوع تغذیه در افراد سالم، تاثیر چندانی در بهبود سریع شکستگی ندارد، ولی اگر شخصی دچار مشکل جدی تغذیه ای یا فقر غذایی باشد مواد اولیه حیاتی به بهبود وی کمک می کند. از سوی دیگر، کاهش وزن در افراد چاق در تمام زمینه ها به سلامت بیمار کمک می کند به شرط این که ناگهانی نبوده و بنا به توصیه پزشک و طبق برنامه علمی باشد.

ویتامین و کلسیم برای استخوان، معجزه نمی کند

هر نوع مصرف ویتامین، در صورت طبیعی بودن بیمار و تغذیه مناسب تاثیری در زمان و جوش خوردگی ندارند.
دکتر عکاشه با بیان این مطلب توضیح می دهد: البته اگر شخصی، کمبود کلسیم و ویتامین داشته باشد، تجویز این مکمل ها به طبیعی شدن بدن کمک می کند و روند جوش خوردن استخوان را از کندی نجات می دهد.

وی با تاکید بر این که سیگار یکی از عوامل مهم جوش نخوردن یا تاخیر در جوش خوردن استخوان ها، بخصوص در افراد با سابقه بیماری های عمومی مثل دیابت و کم کاری بعضی از غدد است، تصریح می کند: به همین دلیل، اکنون در اروپا افراد را قبل از هر عمل مهمی در استخوان و مفاصل که اورژانس نباشد، مجبور به ترک سیگار می کنند.

عواملی که جوش خوردگی را کند می کند

بیماری های خاصی هستند که روند التیام شکستگی ها را به تعویق می اندازند. رئیس انجمن جراحان ارتوپدی ایران در این باره می گوید: بیماری های عمومی مثل نداشتن هورمون های تولید استخوان یا دیابت، بیماری های موضعی مثل سرطان استخوان یا سرطان هایی که باعث ضعف عمومی و شکستگی می شود، دوره درمان شکستگی ها را طولانی می کند و گاهی نیز به جوش نخوردن استخوان منجر می شود.

وی با تائید تسریع جوش خوردگی استخوان ها در کودکان و نوجوانان نسبت به بزرگسالان تاکید می کند: البته بهبود شکستگی گردن ران در بچه ها و نوجوانان یک استثناست که به دلیل کامل نشدن صفحات رشدی در سنین کودکی و نوجوانی، نتایج خوبی ندارد. در سنین کهنسالی در صورتی که شخص، زمینه بیماری خاصی نداشته باشد جوش خوردگی طبیعی بوده و گاهی زودتر از حد انتظار نیز انجام می شود.

درمان کامل شکستگی ها، طی چند ماه

به گفته دکتر عکاشه، دوره درمان شکستگی ها بسته به نوع شکستگی، محل شکستگی، سن و نوع درمان متفاوت است، ولی به طور کلی برای استخوان هایی مثل ران، ساق، مچ، و زانو که وزن روی آنهاست، جوش خوردن استخوان ها دیرتر از زمان مورد انتظار اتفاق می افتد. البته حداقل جوش خوردگی اولیه، سه ماه طول می کشد و در اندام فوقانی، این زمان به نصف کاهش پیدا می کند.

این جراح ارتوپد تاکید می کند: در مورد کودکان زیر 11 سال نیز این مدت نصف می شود، مگر این که شکستگی در ناحیه ران و گردن باشد. توجه داشته باشید که بیشترین علت جوش نخوردن شکستگی به خود شکستگی، محل خون رسانی و آسیب به بافت های خون رسان اطراف مربوط می شود. برای جوش خوردن استخوان نیز باید استخوان ها بیش از 50 درصد با هم ارتباط استخوانی داشته باشند و بافت های اطراف آن نیز صدمه کمی دیده باشند.

وی با اشاره به این که یکی از بزرگ ترین عوامل جوش نخوردن عفونت است، می افزاید: توجه داشته باشید که به دلیل خون رسانی کم و محیط مساعد استخوان برای عفونت، جوش نخوردن در محیط عفونی بدترین عارضه ای است که ممکن است پس از شکستگی ها رخ بدهد. البته بیماران دارای زمینه بیماری عمومی مثل دیابت، بیشتر مساعد عفونت و جوش نخوردن هستند.