علائم فیستول مقعدی چیست؟

فیستول یا ناسور در پزشکی به هر نوع ارتباط غیر طبیعی و یا مجرای ارتباطی بین دو اندام مختلف و یا دو بخش جداگانه از بدن و یا حتی دو رگ که در حالت طبیعی باید از هم جدا باشند گفته می شود.

نبض ما – فیستول یک بیماری محسوب شده و نیاز به درمان دارد البته گاهی برای مقاصد درمانی بوسیله جراحی اقدام به ایجاد فیستول در بدن نیز می‌گردد. از عوامل ایجاد کننده فیستول می‌توان به انواع بیماریها٫ مداخلات و درمانهای پزشکی و همچنین انواع تروما نام برد.

محل ایجاد فیستول مقعدی

بنابر آمار (WHO) سازمان بهداشت جهانی در طبقه‌بندی بیماریها، محلهای فیستول مشاهده شده تا امروز در نواحی مختلف بدن به قرار زیر است:

• در محدوده چشم: فیستول مجرای اشک-فیستول گوش داخلی
• در سیستم گردش خون: فیستول بین سرخرگ و سیاهرگ- فیستول بین‌رگی در رگهای شش- بین‌رگی مغزی- بین دو سرخرگ
• در سیستم تنفسی: فیستول منجر به آمپیم ریوی- فیستول نای به مری
• در سیستم گوارشی: فیستول مجرای بزاقی- فیستول معده دوازدهه- فیستول آپاندیس– فیستول مقعدی- فیستول روده
• در سیستم ماهیچه‌ای: فیستول بین مفصل
• در سیستم ادراری تناسلی: فیستول واژن به روده- فیستول مثانه به واژن- فیستول کانال تناسلی(در زن) به بیرون پوست
• بیماریهای مادرزادی: فیستول مادرزادی سینوسی- فیستول مادرزادی ورید پورت به سرخرگ کبدی- فیستول مادرزادی واژن به راست‌روده

انواع فیستول

1. فیستول کور: مجرا با انتهای بسته
2. فیستول کامل: مجرا با ورودی و خروجی
3. فیستول ناقص: فیستول با یک سوراخ از پوست به درون بدن ولی به هیچ اندامی وصل نشده

فیستول مقعدی

در واقع آبسه و فیستول مقعدی عوارضی هستند که در ادامه عفونت‌های ناحیه مقعدی و کانال مقعدی ایجاد می‌شوند. آبسه یک عارضه چرکی حاد است که مراحل مزمن‌تر آن منجر به ایجاد ارتباطی غیر طبیعی بین فضای بین عضلات مقعد وکانال مقعد می‌شود. این مجرای ارتباطی عامل ترشح دائمی از آبسه‌های چرکی است. اکثر فیستول‌های مقعدی در اثر یک آبسه مقعدی شکل می‌گیرند. در مواردی که آبسه به صورت خود به خودی باز شده (یا از طریق جراحی باز شود) فیستول شکل می‌گیرد. در ۵۰% موارد بعد از ایجاد آبسه، فیستول به وجود می‌آید که بروز آن قابل پیش‌بینی نیست. از دیگر عوامل نادر ایجاد کننده فیستول می‌توان به سل، سرطان و یا بیماری‌های التهاب روده اشاره کرد.

تقسیم بندی فیستول های مقعدی

فیستول‌ها بر اساس ارتباط آن‌ها با قسمت‌های مختلف عضلات مقعدی که در کنترل خروج مدفوع اهمیت دارند دسته‌بندی می‌شوند

۱- فیستول بین عضلات مقعد(اسفنکتر)

۲- فیستول بالای عضلات مقعد(اسفنکتر)

۳- فیستول خارج عضلات مقعد(اسفنکتر)

شایع‌ترین نوع، فیستول بین اسفنکتری می‌باشد. این تقسیم‌بندی در تصمیم‌گیری برای انتخاب روش عمل، به جراح کمک می‌کند.

علائم بیماری فیستول مقعدی

۱- ترشح چرکی طولانی مدت از یک سوراخ و یا چند سوراخ در اطراف مقعد

۲- وجود برجستگی سفت و دردناک به هنگام لمس آن در حوالی مقعد

۳- درد داشتن در هنگام دفع مدفوع

۴- سوزش و خارش ناشی از ترشحات در اطراف ناحیه مقعد

۵- تغییر رنگ پوست اطراف ناحیه مقعد

۶- درد داشتن بعد از دفع مدفوع

درمان فیستول مقعدی

درمان فیستول بستگی به محل ایجاد و همچنین دلیل ایجاد آن ارتباط دارد ولی بطور عمده نیاز به جراحی و تجویز آنتی‌بیوتیک خواهد داشت.در ابتدا باید پزشک با معاینه تشخیص دهد مسیر فیستول از کجا و به کجا است. در برخی از آنها بطور موقت به بیرون راهی ندارند. برای درمان انواعی از راههای درمان وجود دارد که ساده و در دسترس خواهند بود.

در مواردی که آبسه به طور خودبه خود تخلیه نمی شود، تنها روش قطعی درمان، برش دادن آبسه و تخلیه آن است. به دنبال خروج چرک که با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی و توسط جراح انجام می شود، از شدت درد کاسته می شود. پس از عمل جراحی، بیمار معمولا عصر همان روز یا روز بعد از بیمارستان مرخص می شود.

پس از تخلیه چرک لازم است که بیمار ۳ تا ۴ مرتبه و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه در لگن آب گرم حاوی چند قطره بتادین بنشیند تا محل چرک ضدعفونی شود و پس از خشک کردن موضع، آن را پانسمان کند. این کار تا رفع کامل التهاب که حدود دو هفته است ادامه می یابد.

اگر التهاب شدید باشد، بر اساس نظر پزشک جراح، چرک خشک کن تزریقی یا خوراکی نیز برای بیمار شروع می شود. در صورت وجود درد ناشی از برش، می توان از داروی مسکن استفاده کرد. معمولا التهاب پس از حدود یک هفته فروکش خواهد کرد.

نبض ما – گردآوری