تنگی نفس چیست و چگونه درمان می شود؟

ورزش خیلی سخت و شدید، گرمای زیاد هوا، چاقی و ارتفاع زیاد باعث تنگی نفس در یک فرد سالم می شوند. غیر از این موارد، تنگی نفس علامت یک بیماری و شاید هم ویروس کرونا باشد.

تنگی نفس چیست

تنگی نفس ، عارضه معمولی است که به آن توجه چندانی نمی کنیم. به طور معمول انجام فعالیت های شدید یا بلند کردن شیء سنگین باعث تنگی نفس می شود. در این حالت فرد به نفس نفس می افتد و با تنفس عمیق سعی می کند اکسیژن وارد بدن کند. پس از گذشت چند دقیقه هنگامی که اعصاب آرام شد، نفس به حالت معمولی برمی گردد.

این امر که اغلب در زندگی روزانه خود تجربه می کنیم، جای نگرانی ندارد. اما اگر این حالت باعث شود برای نفس کشیدن عادی روی خود فشار بیاورید، قابل تامل است. اگر به هنگام و یا پس از صحبت کردن احساس خفگی می کنید یا پس از طی کردن چند پله احساس می کنید در یک مسابقه ماراتن شرکت کرده اید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

 اگرچه تنگی نفس به خودی خود عارضه مهمی نیست اما خطرات جسمی که در پس آن نهفته است باعث نگرانی می شود. بهتر است با تشخیص علت تنگی نفس از خطرات نهفته  آن به موقع پیش گیری کنید.

علل تنگی نفس

از جمله مهم‌ترین علت تنگی نفس موارد زیر هستند:

بیماری قلبی

در بیشتر موارد، تنگی نفس در اثر بیماری قلبی و یا ریوی بروز می کند. قلب و ریه در رساندن اکسیژن به بافت های بدن و دور کردن دی اکسید کربن از آن ها نقش دارند و بروز هر گونه مشکلی در این روند، روی تنفس شما موثر است.

علت عصبی

گاه گرفتگی قفسه سینه به دلیل بیماری هایی مانند سل ریه بروز می کند، گاهی هم مربوط به ریه نیست و علت آن عصبی است. تنگی نفس همچنین می تواند علت خونی داشته باشد (افرادی که دچار بیماری های خونی هستند) یا در بیماران قلبی و در کل بیماری های مجرای تنفسی و بیماری هایی که در سطح سلول می توانند اثر کنند، ایجاد می شود. به عنوان مثال سیانور مانع ورود اکسیژن به سلول می شود و تنگی نفس در سلول پدید می آید.

ویروس کرونا

از جمله مهم‌ترین دلایل گرفتگی قفسه سینه می‌تواند ویروس کرونا باشد. مخصوصا در این فصل که اوج این بیماری است. و هر چه سریع‌تر برای تشخیص به موقع و درمان لازم است به پزشک مراجعه کنید. البته هر نوع گرفتگی قفسه سینه را با کرونا اشتباه نگیرید و به علائمی که گفته شده خوب دقت کنید.

علایم تنگی نفس

• سختی در نفس کشیدن
• تنفس تند
• سختی در حرف زدن
• درگیر شدن عضلات گردن و سینه

تنگی نفس در چه کسانی بیشتر رخ می دهد؟

تنگی نفس در هر سنی می تواند رخ دهد و این بستگی به علت بیماری دارد. مثلا در دوران کودکی بیماری های مادرزادی می توانند در بروز آن نقش داشته باشند. در دوران نوجوانی سرماخوردگی و برونشیت حاد و در سنین بالا بیماری انسدادی مزمن ریه در افراد سیگاری یا کسانی که در فضاهای آلوده به سر می برند، می تواند علت ایجاد این بیماری باشد.

تنگی نفس در خواب

 آپنه انسدادی خواب، به قطع جریان هوا علی رغم طبیعی بودن حرکت تنفسی قفسه سینه گفته می شود. به علت کاهش اکسیژن شریانی، بیمار از خواب موقتا بیدار می شود. بعد از بیداری تنفس به وضع طبیعی برمی گردد.

این بیماری اغلب در مردان میانسال چاق رخ می دهد. از دیگر علل آن فک کوچک، بزرگی زبان، آکرومگالی، کم کاری تیرویئد و غیره است. درمان شامل: کاهش وزن، فشار مثبت مداوم هوا از بینی، داروهای ضد افسردگی و یا درصورت لزوم جراحی است. این بیماران باید از مصرف داروهای خواب آور و الکل اجتناب کنند.

توصیه هایی برای بهبود

ورزش های تنفسی انجام دهید. به آرامی نفس بکشید تا با نگه داشتن نفس قفسه سینه منبسط شود. سپس هوا را خارج کنید این حرکت را چندین بار تکرار کنید تا ظرفیت قفسه سینه بالا برود.

قدرت و مقاومت بدن را با پیاده روی سریع روزانه تقویت کنید.

به هنگام راه رفتن از طریق بینی نفس بکشید.

در ۲ لیوان چای نصف قاشق غذاخوری فلفل سیاه اضافه و صاف کنید. این چای را تقسیم کنید و حداقل ۳ و یا ۵ بار در روز بخورید تا مجاری برونشیت باز شود.

در یک لیوان آب لیمو به مقدار مساوی زنجبیل، سیر و عسل اضافه کنید و بخورید تا تنگی نفس برطرف شود.

از کار و تقلا در ارتفاعات بالاتر از ۱۵۰۰ متری خودداری کنید.

از آلاینده های محیطی دوری کنید. تا حد امکان از تنفس مواد آلرژی زا و سموم محیطی خودداری کنید.

درمان تنگی نفس

درمان بیماری بستگی به تشخیص علت آن و اینکه در چه مرحله ای است، دارد. اگر تنگی نفس ناشی از آسم باشد، با توجه به اینکه آسم یک بیماری آلرژیک ریوی است، ابتدا سعی می شود عامل حساسیت زا را کشف کرد و آن را از بین برد.

نوع تغذیه می تواند موجب کاهش شدت یا بهبود این بیماری شود. برخی مواد غذایی، تحریک  کننده هستند، از جمله اینکه از غذاهای نفاخ و پرحجم، ادویه جات، آب بسیار سرد یا داغ نباید استفاده شود.

همچنین اگر عامل اصلی کشف نشد، لازم است مدتی به آزمایش مواد گوناگون (اعم از غذایی یا محیطی) پرداخته شود. ضمن اینکه به دنبال عامل اصلی باید بود، عوامل تشدیدکننده را هم بایستی بررسی کرد و به بیمار گفته شود که مدتی فلفل یا مواد محرک نخورد یا سعی کند دچار هیجان و استرس نشود و ورزش نکند. بعد برای او در چند مرحله، دارو تجویز می شود و در مرحله آخر، داروهای کورتون دار تجویز می شود.

چه موقع نزد پزشک برویم؟

اگر به طور ناگهانی دچار تنگی نفس شدید گشتید، طوری که دیگر نتوانستید کاری انجام دهید، فورا به اورژانس (۱۱۵) زنگ بزنید و یا از کسی بخواهید تا شما را نزد پزشک ببرد.

اگر تنگی نفس شما همراه با درد قفسه سینه، غش و ضعف و حالت تهوع بود، سریعاً به پزشک مراجعه کنید، زیرا اینها می توانند علامت حمله قلبی یا آمبولی ریوی باشند.

نکته مهم دیگر اینکه بیشتر مردم تصور می کنند که هر تنگی نفس ، آسم است و این در برخی موارد مشکلاتی ایجاد می کند. بارها مشاهده شده که بیمار پس از پنج، شش ماه مراجعه کرده، به خیال اینکه بیماری اش آسم است، اما در معاینات معلوم شده که دچار بیماری قلبی است. بنابراین، مبتلایان باید بیماری خود را جدی بگیرند و به پزشک مراجعه کنند تا علت بیماری و راه درمان را بیابند و متوجه شوند که تنگی نفس آنها ریوی است یا قلبی.