هرآنچه راجع به سرطان کلیه باید بدانید

آیا می‌دانستید «مردان بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کلیه هستند تا زنان». به دلیل این که مردان بیشتر از زنان از دخانیات استفاده می‌کنند و بیشتر در معرض خطر کار‌های مرتبط با مواد شیمیایی هستند، به همین دلیل بیشتر از زنان به سرطان کلیه مبتلا می‌شوند. برای بهتر درک کردن این موضوع به توضیحی در مورد این نوع سرطان می‌پردازیم.

سرطان کلیه چیست

سرطان کلیه، سرطانی است که از تولید نا به جای سلول‌های تشکیل دهنده‌ی اندام کلیه به وجود می‌آید. سلول‌های هر قسمت از بدن می‌توانند به سرطان تبدیل شوند و به مناطق دیگر گسترش یابند.

کارکرد کلیه در بدن

برای درک بیشتر سرطان کلیه ، بهتر است کمی با این اندام مهم در بدن آشنا شوید. کلیه‌ها یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که هر کدام تقریبا به اندازه‌ی مشت هر شخص می‌باشند. آن‌ها به دیواره‌ی پشتی شکم متصل شده و توسط دنده‌های تحتانی محافظت می‌شوند. یکی از کلیه‌ها  به سمت چپ و دیگری درست در سمت راست ستون فقرات واقع شده است.

کار اصلی کلیه‌ها فیلتر کردن خون، از بین بردن آب اضافی بدن، نمک و مواد زاید است که به ادرار تبدیل می‌شوند سپس از بدن دفع می‌گردند.

کلیه‌ها اندام بسیار مهمی هستند، اما ما می‌توانیم تنها با یک کلیه هم به زندگی ادامه دهیم. بسیاری از مردم تنها با یک کلیه، زندگی سالم و بدون مشکلی دارند.

حال که با کارکرد کلیه ها آشنا شدید و دانستید سرطان کلیه چیست، به بررسی علائم سرطان کلیه در ادامه می‌پردازیم.

علائم سرطان کلیه

سرطان کلیه در اوایل معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند. برخی نشانه‌های احتمالی سرطان کلیه عبارتند از:

• وجود خون در ادرار (هماتوری)
• کمردرد یک طرفه که ناشی از آسیب نباشد
• لمس و احساس یک توده در پهلو یا کمر (توده در کلیه می‌تواند نشانه سرطان باشد)
• خستگی و ضعف
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزنی که ناشی از رژیم غذایی نباشد.
• تبی که ناشی از عفونت نباشد و از بین نرود.
• کم خونی (تعداد گلبول‌های قرمز خون کم می‌شود).

این علائم ممکن است در اثر سرطان کلیه ایجاد شوند و یا به دلیل وجود نوع دیگری از سرطان به وجود آیند، اما بیشتر آن‌ها می‌توانند در اثر بیماری‌های دیگری نیز ایجاد شوند.

انواع سرطان کلیه

۱. سرطان سلول کلیوی (RCC)

این نوع به عنوان سرطان سلول کلیوی یا آدنوکارسینومای سلول کلیوی شناخته می‌شود. تاکنون شایع‌ترین نوع سرطان کلیه بوده است. از هر 10 سرطان کلیه، 9 تای آن از نوع سرطان سلول کلیوی می‌باشد. هر چند RCC معمولاً به عنوان یک تومور در یک کلیه رشد می‌کند، اما گاهی اوقاتدر یک کلیه بیشتر از 2 تومور وجود دارد، و یا حتی در هر دو کلیه‌ها نیز تومور وجود دارد.

۲. انواع نادر کارسینوم سلول کلیوی

این زیرگروه‌ها بسیار نادر هستند و هر کدام کمتر از 1٪ از RCC‌ها را تشکیل می‌دهند مانند:

• مجرای RCC
• کیستیک چند قلو RCC
• سرطان مدولاری
• کارسینوما لنفوسی توبولار و اسپیندل
• RCC مرتبط با نوروبلاستوما

۳. سرطان سلول کلیوی Chromophobe

این زیر گروه حدود 5٪  از RCC‌ها را تشکیل می‌دهند.

۴. کارسینوما سلول کلیوی روشن

این نوع، رایج‌ترین شکل سرطان سلول کلیوی است. حدودا از هر 7 نفر، 10 نفر مبتلا به این نوع RCC  هستند.

۵. سرطان سلول کلیوی پاپیلری

این دومین زیرگروه رایج است – حدود 1 نفر از هر 10 نفر به این نوع از سرطان کلیه مبتلا هستند. به دلیل این که سلول‌ها در زیر میکروسکوپ صورتی رنگ به نظر می‌رسند، برخی از پزشکان این سرطان‌ها را کرومومیک می‌نامند.

۶. سرطان سلول کلیوی طبقه بندی نشده

به ندرت سرطان‌های سلول کلیوی با این عنوان طبقه بندی می‌شوند، زیرا نحوه‌ی به وجود آمدن آن‌ها در هیچ یک از دسته‌های دیگر نمی‌گنجد.

۷. سرطان سلول انتقالی TCC

از هر 100 سرطان در کلیه، حدود 5 تا 10 سرطان کارسینوم سلول انتقالی (TCCs) وجود دارد که با نام کارسینومای ادرار نیز شناخته می‌شوند. این سرطان‌ها اغلب با سیگار کشیدن و در معرض برخی از مواد شیمیایی قرار گرفتن در محیط کار مرتبط هستند.

افراد مبتلا به TCC معمولاً علائم و نشانه‌های مشابه با افراد مبتلا به سرطان سلول کلیوی دارند مانند وجود خون در ادرار و گاهی اوقات کمردرد دارند.

۸. تومور ویلمز (نفروبلاستوما)

این نوع تقریبا همیشه در کودکان اتفاق می‌افتد. اما در بزرگسالان بسیار نادر است.

۹. سارکوم کلیوی

سارکوم کلیوی نوع نادری از سرطان کلیه است که از رگ‌های خونی یا بافت پیوندی کلیه شروع می‌شود و کمتر از 1٪ از کل سرطان‌های کلیه را تشکیل می‌دهد.

۱۰. تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی) کلیه

برخی از تومورهای کلیوی، خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. این یعنی که آن‌ها در سایر نقاط بدن پخش (متاستاز) نمی‌شوند. اگرچه قابلیت این را دارند که رشد کنند و مشکلاتی را نیز ایجاد کنند. با از بین بردن این نوع تومور ها، این نوع سرطان درمان خواهد شد.

۱۱. آدنوم کلیوی

شایع‌ترین تومورهای خوش خیم کلیه هستند. آن‌ها تومورهای کوچکی با رشد آرام می‌باشند که بیشتر در تصویربرداری (مانند سی تی اسکن) وقتی پزشک به دنبال تشخیص دیگری است، یافت می‌شوند.

در برخی موارد، تومورهایی که در ابتدا احتمال میرود که آدنوم کلیوی باشند، در واقع کارسینومای سلول کلیوی کوچک می‌باشند. از آنجایی که تشخیص آن‌ها مشکل است، آدنوم‌های مشکوک بیشتر وقت‌ها همانند درمان سرطان سلول‌های کلیوی درمان می‌شوند.

۱۲ آنکوسیتوم

تومورهای خوش خیمی در کلیه هستند که گاهی می‌توانند بسیار سریع رشد کنند و بزرگ شوند. مانند آدنوم‌های کلیوی. گاهی اوقات قرار دادن آن‌ها در گروهی جدا از سرطان‌های کلیوی دشوار است. آنکوسیتوم‌ها به طور معمول متاستاز نداده و در اندام‌های دیگر بدن پخش نمی‌شوند، به همین دلیل با روش جراحی، بیشتر آن‌ها قابل درمان می‌باشند.

۱۳. آنژیومیولیپوما کلیه چیست

نوع نادری از سرطان کلیه است. این بیماری اغلب در افراد مبتلا به اسکلروز توبرکل ایجاد می‌شود، همچنین یک بیماری ژنتیکی می‌باشد که روی چشم ها، مغز، ریه و پوست تأثیر می‌گذارد. اگر باعث ایجاد مشکلاتی مانند درد یا خونریزی شوند، نیاز به درمان دارند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کلیه هستند

سرطان‌های مختلف، عوامل خطرناک متفاوتی دارند. برخی از این عوامل قابل تغییر توسط شخص می‌باشند مانند سیگار کشیدن اما عوامل دیگری مانند سن یا سابقه‌ی خانوادگی قابل تغییر نیستند.

اما توجه داشته باشید که یک عامل ایجاد خطر ابتلا به سرطان و  یا حتی چندین عامل خطر به معنای این نیست که شخص حتما به این بیماری دچار خواهد شد.

دانشمندان چندین عامل خطر را یافته‌اند که می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهد مانند:

۱. افراد سیگاری

سیگار کشیدن باعث می‌شود که خطر ابتلا به سرطان سلول کلیوی (RCC) افزایش یابد. اگر سیگار کشیدن را ترک کنید، احتمال ابتلا نیز کاهش خواهد یافت، اما سال‌ها طول می‌کشد تا به سطح ریسک کسی برسید که هرگز سیگار نکشیده است.

۲. چاقی

افرادی که اضافه وزن دارند، بیش‌تر از دیگران در خطر ابتلا به نوع RCC هستند. چاقی ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در هورمون‌هایی خاص شود که می‌تواند منجر به بروزRCC  شود.

۳. قرار گرفتن در معرض بعضی مواد

بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن و کار کردن با مواد خاصی مانند کادمیوم (نوعی فلز)، برخی علف کش‌ها و حلال‌های ارگانیک، به ویژه‌تری کلر اتیلن، خطر ابتلا به RCC افزایش پیدا می‌کند.

۴. سابقه خانوادگی (عوامل خطر ژنتیکی و ارثی)

برخی از افراد، ژن ابتلا به انواع خاصی از سرطان را از والدین و یا اجداد خود به ارث می‌برند. اگر DNA یا همان ماده‌ی ژنتیکی هر یک از سلول‌های شما از والدینتان دچار تغییراتی شده باشد و به شما منتقل شده باشد، برخی از این تغییرات می‌توانند باعث سرطان کلیه شوند. پس حتما توجه داشته باشید که اگر سابقه‌ی خانوادگی در این مورد دارید حتما به طور مرتب توسط پزشک معاینه شوید. این خطر برای افرادی که برادر یا خواهر مبتلا به سرطان دارند بسیار بیشتر است. هنوز مشخص نیست که آیا این به این علت است که خواهر و برادر‌ها ژن‌های مشترکی دارند یا به علت این است که هر دو در محیط یکسانی زندگی می‌کنند.

۵. سرطان سلول کلیوی ارثی پاپیلری

 مبتلایان به این بیماری یک یا چند RCC پاپیلری در کلیه دارند اما در سایر قسمت‌های بدن توموری وجود ندارد. این اختلال معمولاً با تغییرات در ژن MET مرتبط است.

۶. سرطان سلولی لیومیوم-کلیوی ارثی

 در افرد مبتلا به این نوع، تومورهای عضلانی صاف به نام لیومیوم (فیبروئید)پوست و رحم (در زنان) ایجاد می‌شود و احتمال بیشتری برای ایجاد RCC پاپیلری دارند. این تومور‌ها به علت تغییرات در ژن FH می‌باشند.

۷. سندرم (Birt-Hogg-Dube (BHD

 مبتلایان به این سندرم، تومورهای خوش خیم پوستی زیاد و کوچکی دارند.

۸. فشار خون بالا

خطر ابتلا به سرطان کلیه در افرادی که فشار خون بالایی دارند، بیشتر است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا، احتمال ابتلا به سرطان کلیه را نیز افزایش می‌دهد، اما به سختی می‌توان گفت که آیا این بیماری به علت مصرف دارو می‌باشد یا به علت وجود بیماری فشار خون بالا، یا هر دو ممکن است دلیل بر ایجاد سرطان کلیه باشند.

۹. دیورتیک ها

برخی از مطالعات نشان می‌دهند که دیورتیک‌ها یا همان قرص‌های آب ممکن است باعث  افزایش اندک خطر ابتلا به RCC شوند.

۱۰. بیماری پیشرفته‌ی کلیه

 افراد مبتلا به بیماری پیشرفته کلیوی، مخصوصا  افرادی که احتیاج به دیالیز دارند، در خطر بیشتری برای ابتلا به نوع RCC هستند.

۱۱. جنسیت

ابتلا به نوع  RCCسرطان کلیه در مردان تقریباً دو برابر زنان است.

طول عمر بیماران سرطان کلیه

طول عمر بیماران بستگی به نوع سرطان کلیه‌ی آن‌ها دارد. همچنین عواملی مانند تشخیص زود هنگام، عادات غذایی و زندگی، سابقه‌ی خانوادگی و سلامت عمومی بیمار در تعیین طول عمر بسیار موثر هستند.

آیا سرطان کلیه کشنده است

به طور کلی اگر بیماری زود تشخیص داده شود، شانس زنده ماندن بیمار بسیار بالاست. اما سرطان‌هایی که پس از درمان عود می‌کنند، می‌توانند کشنده باشند. این برگشت سرطان می‌تواند موضعی باشد (در نزدیکی ناحیه‌ی تومور اولیه رخ دهد) و یا ممکن است در اندام‌های دوردست بروز کند. درمان سرطان کلیه، که پس از درمان اولیه بر می‌گردد (عود می‌کند)، دشوار خواهد بود.

 درمان قطعی سرطان کلیه

انتخاب روش درمانی به عوامل مختلفی از جمله اندازه‌ی تومور، تعداد تومورها، علائم بیماری، وجود تومور در هر دو کلیه و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.

همچنین نوع درمان بستگی به مرحله‌ی سرطان دارد. در این بخش گزینه‌هایی که معمولاً برای هر مرحله از سرطان کلیه در نظر گرفته می‌شود، به طور خلاصه توضیح داده می‌شود.

سرطانهای مرحله I و II

در این سرطان‌ها معمولاً در صورت امکان، تومور را با عمل جراحی بر می‌دارند.

جراحی سرطان کلیه

اگر سرطان به رگ‌های مجاور بروز کرده باشد (مانند برخی از سرطان‌های مرحله‌ی III)، جراح ممکن است برای از بین بردن همه‌ی سرطان، رگ‌ها را بردارد. در این حالت ممکن است نیاز باشد بیمار بای پس شود تا قلب بتواند برای مدت کوتاهی متوقف شود تا سرطان از رگ بزرگی که به قلب منتهی می‌شود، برداشته شود.

بعد از عمل، امکان این هست که برخی از افراد در معرض خطر بازگشت سرطان باشند. در این شرایط با دریافت داروی هدفمند sunitinib (Sutent)، تا حدود یک سال این خطر کاهش می‌یابد. که به این عمل، درمان کمکی می‌گویند.

درمان مرحله‌ی چهارم سرطان کلیه

مرحله‌ی چهارم سرطان کلیه به این معنی است که سرطان در خارج از کلیه رشد کرده یا به سایر قسمت‌های بدن مانند غدد لنفاوی دوردست یا سایر ارگان‌ها سرایت کرده است.

درمان سرطان کلیه مرحله چهارم بستگی به این دارد که سرطان تا چه اندازه گسترده شده است و به سلامت عمومی بیمار نیز بستگی دارد. در برخی موارد، جراحی ممکن است گزینه‌ی درمانی باشد.

سایر روش‌های درمانی

اگر به دلیل سایر مشکلات پزشکی بیمار نتواند مورد  عمل جراحی کلیه قرار بگیرد، ممکن است از سایر روش‌های درمانی استفاده شود مانند:

کرایوتراپی، فرسایش رادیویی یا آمبولیزاسیون شریانی. همچنین پرتودرمانی نیز از روش‌های دیگر درمان می‌باشد. این نوع معالجه معمولاً فقط در صورت عدم انجام عمل جراحی استفاده می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال دارد این سرطان در همان ناحیه عود کند.

در مورد سرطان‌هایی که امکان جراحی وجود ندارد (به دلیل وسعت تومور یا شرایط سلامتی فرد)، احتمالاً یکی از درمان‌های هدفمند، درمان با سیستم ایمنی و یا درمان ترکیبی انجام خواهد شد.

درمان تسکین دهنده مانند آمبولیزاسیون یا پرتودرمانی ممکن است بهترین گزینه برای برخی افراد باشد. نوعی از پرتودرمانی به نام رادیوتراپی استریوتاکتیک وجود دارد که می‌تواند در درمان متاستازها‌ی تک منشا، بسیار مؤثر باشد. از جراحی یا پرتودرمانی می‌توان برای کاهش درد یا علائم دیگر متاستازها استفاده کرد.