پیشگیری از بیماری آسم در دوران بارداری

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به بیماری آسم مبتلا هستند و از این بیماری ریوی غیرواگیر رنج می برند.

به گزارش نبض ما به نقل از ماهنامه سلامانه، طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به بیماری آسم مبتلا هستند و از این بیماری ریوی غیرواگیر رنج می برند. هر سال اولین سه شنبه ماه می همه سازمان ها و نهادهای مرتبط با این بیماری تلاش می کنند تا آگاهی درباره بیماری آسم را افزایش دهند و کمک کنند افراد مبتلا به این بیماری شایع بهتر نفس بکشند.

بیماری آسم یک مشکل بهداشتی نسبتا شایع در زنان باردار، به خصوص در زنانی است که تا قبل از باردار شدن هرگز آن را تجربه نکرده بودند. البته زنان بارداری که در گذشته به بیماری آسم مبتلا بوده اند از پیش قادر به کنترل بیماری هستند و خطرات مربوط به بیماری آسم در بارداری، آنها و رشد کودکشان را تهدید نمی کند. برای آگاهی بیشتر با این بیماری در دوران بارداری نظر برخی کارشناسان را جویا شده و از زوایای مختلف به آن پرداخته ایم که در ادامه می خوانید.

داروهای کنترل کننده بیماری آسم

دکتر سولماز پیری، متخصص پریناتولوژی می گوید: « بیماری آسم یک بیماری شایع است و همیشه باید تحت کنترل باشد. اگر این بیماری هم مانند سایر بیماری های تنفسی به موقع درمان شود بهتر و با داروی کمتری قابل کنترل خواهدبود. اگر بیماری آسم در دوران بارداری تحت کنترل باشد هیچ مشکلی در روند بارداری ایجاد نخواهد کرد. با شروع بارداری داروها نباید به شکل خودسرانه تغییر داده و قطع شوند.

مطالعات نشان داده است داروهایی که برای درمان بیماری آسم استفاده می شوند تاثیر بدی بر بارداری ندارند اما اگر داروها قطع شوند ممکن است مشکلاتی ایجاد شود که خطرشان به مراتب بیشتر از عوارض داروهاست. اگر بیماری آسم کنترل نشود اکسیژن رسانی دچار اشکال می شود و اثر خوبی بر جنین ندارد.

بارداری تاثیری بر روند بیماری آسم ندارد. نکته مهم این است که داروها به موقع مصرف شوند. در برخی موارد که بیماری در دوران بارداری تشدید می شود ممکن است لازم باشد مقدار داروها افزایش پیدا کند که در این مورد باید با پزشک معالج مشورت کرد. اگر افراد، آموزش کافی دیده باشند برای کنترل تنگی نفس تا رسیدن به پزشک میتوانند مقدار بیشتری از دارویشان را استفاده کنند.»

تنگی نفس و خس خس سینه خانم های باردار

دکتر پیری در ادامه می افزاید: «خانم های باردار باید توجه داشته باشند که در یک بارداری طبیعی، تنگی نفس و خس خس سینه یک علامت عادی نیست بنابراین با مشاهده آن باید حتما پزشک را در جریان بگذارید تا بررسی های لازم انجام شود تا اگر آسم تازه بروز کرده باشد با تشخیص به موقع، درمان لازم صورت بگیرد.

اگر خانم باردار شب هنگام یا نزدیک صبح دچار سرفه شود یا هنگام تنفس به خصوص هنگام بازدم دچار خس خس سینه شود یا احساس تنگی نفس و احساس فشار در قفسه سینه داشته باشد باید این علایم را جدی بگیرد زیرا این علایم می تواند نشانه شروع بیماری آسم باشد و باید به موقع کنترل شود.

تنگی نفس علامت مشترک بیماری های ریوی و بیماری های قلبی است. در افرادی که این علامت را دارند لازم است وضعیت قلب و ریه بررسی شود. لازم به ذکر است در بارداری برگشت اسید معده نیز می تواند باعث تشدید علایم بیماری آسم شود که باید با تجویز داروی آنتی اسید کنترل شود.

اگر بیماری آسم و آلرژی در خانم های باردار تحت کنترل باشد می توانند زایمان طبیعی داشته باشند. البته حین زایمان باید داروهایشان را استفاده کنند، اما به طور کلی درباره نوع زایمان باید براساس معیارهایی که در مامایی وجود دارد تصمیم گیری شود.»

قطع خودسرانه داروها در دوران بارداری

دکتر علیرضا سالک مقدم، متخصص ایمونولوژی نیز معتقد است: «خانم های مبتلا به بیماری آسم و آلرژی نمی توانند از هر دارویی در دوران بارداری استفاده کنند. اگر بیماری آسم آلرژیک باشد و لازم باشد از داروهای ضدآلرژی استفاده شود لازم است نوع خاصی از داروها که مصرف آنها در دوران بارداری مجاز است برایشان تجویز شود.

البته در مورد خانم های باردار بیشتر داروهایی که جنبه موضعی دارند مانند برخی داروهای تنفسی را توصیه می کنیم. همچنین خانم ها باید فعالیت های کنترل شده داشته باشند و از مواجهه با هوای آلوده، دود سیگار و گل و گیاه بپرهیزند.

باید بدانید قطع خودسرانه دارو در دوران بارداری کار اشتباهی است زیرا ممکن است باعث تشدید بیماری آسم شده و به قدری خطرناک باشد که در نهایت به بستری شدن خانم در بیمارستان منجر شود. این کار می تواند برای جنین هم خطرناک باشد.

خانم های مبتلا، زیر نظر پزشک متخصص آسم و آلرژی

دکتر سالک مقدم در ادامه می افزاید: «در بدن فردی که بیماری آسم دارد اکسیژن رسانی درست صورت نمی گیرد در نتیجه اگر این بیماری کنترل نشود ممکن است اکسیژن رسانی درست صورت نمی گیرد در نتیجه اگر این بیماری کنترل نشود ممکن است اکسیژن رسانی به جنین دچار اختلال شود و مشکلات جدی ایجاد کند. به همین خاطر اکیدا توصیه می شود خانم های مبتلا به بیماری آسم در دوران بارداری زیر نظر پزشک متخصص آسم و آلرژی باشند، برای کنترل بیماری درمان دارویی را ادامه دهند ولی اطلاعات لازم را درباره داروهایی که استفاده می کنند در اختیار متخصص زنان قرار دهند.

آسم بیماری ای است که می تواند تحت کنترل باشد و اگر یک فرد متبلا به بیماری آسم داروی مناسب به مدت مناسب و میزان کافی مصرف کند می تواند مانند افراد طبیعی فعالیت داشته باشد. بنابراین اگر بیماری خانم های باردار مبتلا به آسم هم کنترل شده باشد می توانند زایمان طبیعی داشته باشند و مشکلی از این نظر وجود ندارد.»

روغن نعناع، یک ضداحتقان طبیعی، موثر و ایمن

دکتر محمدحسین صالحی سورمقی، متخصص فارماکوگنوزی نیز می گوید: «در دوران بارداری به دلیل حساسیت هایی که وجود دارد نمی توان بدون محدودیت از گیاهان دارویی استفاده کرد. به همین خاطر مصرف برخی گیاهان دارویی که در درمان آلرژی موثرند، برای خانم های باردار توصیه نمی شود. به عنوان مثال دارچین با اینکه یک ضدآلرژی خوب است ولی ممکن است گاهی در برخی افراد حساسیت ایجاد کند.

انگور، زردچوبه و اکالیپتوس هم خاصیت ضدآلرژی دارند اما از آنجا که ممکن است برای برخی افراد ایجاد حساسیت کنند مصرفشان در دوران بارداری توصیه نمی شود. آلرژی ممکن است به شکل های مختلف مانند عطسه، سرفه، خارش پوست و یا تنگی نفس بروز کند.

در بین داروها و مواد طبیعی که در رفع آلرژی و به ویژه تنگی نفس موثرند روغن نعناع بهترین ترکیب ضداحتقان است. مصرف نعناع به عنوان یک گیاه خوراکی برای همه افراد ایمن است. (درصد کمی از افراد ممکن است به گیاه نعناع حساسیت داشته باشند که شیوع این مشکل بسیار کم است.) بنابراین می توان گفت روغن نعناع در بیشتر افراد هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و در طول دوران بارداری می توان از آن استفاده کرد.

امروزه روغن نعناع را برای استفاده با حامل مناسب رقیق کرده اند. نام ماده موثر نعناع که خاصیت ضداحتقان، ضددرد و مسکن دارد منتول است و به همین علت فرآورده روغن نعناع را منتول نامیده اند. این محصول استفاده خوراکی ندارد و از طریق بویایی و استنشاق مصرف می شود. افرادی که بیماری آسم دارند یا در اثر سرماخوردگی آسم شان تشدید شده است می توانند به چند طریق از منتول استفاده کنند:

راه اول این که می توان حدود ۳ تا ۴ قطره منتول را جلوی سوراخ های بینی قرار داد و چند نفس عمیق کشید. با استنشاق این ماده راه های تنفسی باز می شود. این اثر می تواند تا ۲ ساعت تداوم داشته باشد. اگر اثر ضداحتقان آن کاهش پیدا کرد می توان در دفعات بیشتر این کار را تکرار کرد و ممنوعیتی در این مورد وجود ندارد.

همچنین می توان هنگام خواب در ۲ طرف بالش ۲ تا ۵ قطره منتول چکاند. این محلول بی رنگ است و اثر چندانی روی بالش نمی گذارد اما می توان از دستمال کاغذی نیز استفاده کرد. این ماده تبخیر می شود و استنشاق آن اثر ضداحتقان دارد. در فضاهای بسته مانند محیط خانه بدون نیاز به آب و دستگاه بخور می توان حدود ۲۰ تا ۳۰ قطره منتول را در محلی گرم مانند مسیر لوله شوفاژ یا زیر نور آفتاب جلوی پنجره ریخت تا تبخیر و در فضای خانه پخش شود.»

• داروی منتول تنها محصول ایمن و بی ضرر برای رفع گرفتگی بینی نوزادان نیز هست. گرفتگی بینی در روزهای اول تولد شایع است و در شیر خوردن اشکال ایجاد می کند. با توجه به حساس بودن پوست نوزادان بهتر است دارو روی پوست چکانده نشود و در کنار بالش یا در فضای خانه پخش شود. در صورتی که نیاز باشد رطوبت محیط بیشتر شود می توان این ماده را در دستگاه بخور ریخت.
• علاوه بر خاصیت ضداحتقان، قطره منتول دارای اثرات ضددرد نیز هست و در رفع دردهای اسکلتی عضلانی و ماهیچه ای و سردرد نیز موثر است. برای رفع سردرد می تواند حدود ۶ قطره از آن را روی ۲ طرف شقیقه چکاند و ۲ دقیقه ماساژ داد. این ماده خیلی سریع از طریق رگ های خونی پوست جذب می شود و می تواند سردرد را تخفیف دهد یا برطرف کند.