۱۰ تکنیک روان درمانی برای آرامش عصبی ها!

روان درمانی یا درمان روانشناختی درمان اختلالات روحی، احساسی، شخصیتی و رفتاری با استفاده از روش‌هایی مانند گفتگو کردن با شخص بیمار، گوش دادن به حرف‌های بیمار و راهنمایی کردن او است.

نبض ما– روان درمانی روشی است که توسط درمانگری آموزش دیده به شکل حرفه‌ای، با توجه به خاستگاه «اختلال تحت درمان»، انجام گیرد. روان درمانگری بر دوپایه «رابطه» و «ارتباطات» به شکل کلامی و غیرکلامی استوار است. رابطه‌ای حرفه‌ای بین بیمار و درمانگر است که مبتنی بر اصالت، جدیت، صمیمیت و آزادی است.

انواع روان درمانی

روانکاوی

روانکاوی بسیار مفید و محبوب است. اصول آن شناخته شده اند: بیمار به درمانگرش تمام چیزهایی را که در سر دارد می‌گوید، این کار باعث می‌شود که خواست ها و آرزوهای ناخودآگاه که علائمی ایجاد می‌کنند، از بین بروند. درمان ممکن است چندین سال طول بکشید… اما متأسفانه، تمام تحقیقات علمی نشان می‌دهند که روانکاوی بالینی کافی نیست، حتی اگر به افراد بی شماری کمک کرده باشد. البته از چند سال پیش، روان درمانی هایی که از طریق روانکاوی انجام شده اند و علاوه بر مدت کوتاه ترشان، مفید تر نیز بوده اند، بیشتر شده اند؛ اما اثبات مفید فایده بودن آنها،هنوز در حال بررسی است.

درمان رفتارگرا و شناختی

درمان شناختی و رفتاری بر اساس آموزش مجدد طرح افکار (طرح شناختی) قرار گرفته است، این طرح باعث می‌شود که فرد  رفتاری روشن اتخاذ کند. عموماً این درمان ها خیلی طولانی نیستند. بسیار فعالند چرا که شامل تمریناتی می‌شوند و فرد باید خودش، بدون درمانگر، آنها را انجام دهد. درمان های رفتاری و شناختی امروزه پیشرفت های بسیاری داشته اند. زیرا منفعت آنها به طور علمی به اثبات رسیده است. این نوع درمان مخصوص مشکلات اضطرابی (فوبیا، نگرانی، بحران ترس) در نظر گرفته شده است، البته برای برخی افسردگی ها، مشکلات شخصیتی، وابستگی ها و دیگر مشکلات نیز به کار گرفته می‌شود.

درمان فردی

درمان فردی مشکلات روانی را بررسی می‌کند که به واسطۀ فیلترهای روابط انسانی ایجاد شده است. این روش به روانکاوی خیلی نزدیک است، به جز سه مورد جزئی:

• دوره درمان محدود است.
• درمان به آنچه که در زمان حال اتفاق افتاده می‌پردازد، نه به گذشته
• فقط رابطۀ بین بیمار و دیگران مورد جستجو و کاوش قرار می‌گیرد، نه مشکلات درونی اش.

درمان های فردی بیشتر برای همراهی افراد سوگوار در مراحل دیگر زندگی و قطعاً مشکلات فردی مورد استفاده قرار می‌گیرند. متأسفانه فواید این نوع درمان، به جز در زمینۀ افسردگی و جوع هنوز اثبات نشده است.

درمان های انسان گرایانه

در درمان انسانگرایانه است که گرایش های متعددی را گروه بندی می‌کنیم، اغلب آنها در سال های دهۀ 60 متولد شده اند. این تیپ های درمان متنوع و متفاوت اند، اما همه شان هدف یکسانی دارند و آن یک چیز است: تکامل پیدا کردن فرد برای دستیابی به روش مرسوم زندگی، مبتنی بر ارزش های آن. در میان درمان های انسان گرایانه تمرین های بسیار معقولی یافت می‌شوند… اما بقیه شان واقعاً عجیب و غریب و حتی خطرناک یا فرقه گرایانه هستند. علاوه بر این، هیچ فایده ای از آنها هنوز به اثبات نرسیده است. حتی اگر خدمت رسانی آنها ممکن هم باشد، باید به عنوان وسیله ای برای پیشرفت شخصیت روی شان حساب کرد، که می‌توانند شرایط را بهتر کنند ولی کمکی به درمان نخواهند کرد.

روان درمانی تحلیلی

روان درمانی تحلیلی بر پایه روانکاوی بنا نهاده شده است. رفتارها، احساسات، افکار و به طور کلی تجربیات ما انسان‌ها از منبعی خارج از آگاهی ما یا آنچه به آن توجه نداریم، از بستری که در ‌ان زندگی می کنیم و همچنین از تعامل با ذهن های دیگرنشأت می‌گیرد. تأثیر روی این دنیای تجربی توسط شیوه ها و ارتباطات درمانی که صرفأ ذهنی نباشند و از نظر عاطفی تأثیر گزار و عمیق باشند میسر می شود.‌‌

شخصیت امروز ما متأثر از شخصیت و خویشتنی است که از زمان کودکی در ارتباط با محیط اطرافمان شکل پیدا کرده است. از زمان کودکی ما راه‌هایی را برای ایجاد و نگهداری از ارتباط با پدر و مادر، خواهر و برادر، دوستان و همکلاسی‌ها درونی کرده‌ایم. این راه و روش‌ها بر نگرش و طرز برخورد ما در زمان حال تأثیر بسزایی دارد که از بیشتر آنها به طور کاملاً هشیارانه آگاه نیستیم. با کمک درمانگر ما کم کم متوجه این تجربیات می‌شویم و در می‏یابیم که چه اتفاقی برای ما افتاده است.

رابطه فرد با درمانگرش نقش مهمی در این نوع درمان ایفا می‌کند. درمانگر محیط خصوصی، امن و همدلانه‌ای را فراهم می‌کند که در آن الگوهای ناخودآگاه دنیای درون اجازه آشکار شدن می‌یابند. این محیط پاسخگو شرایطی را به وجود می‏آورد که الگو‌ها و فقدان‌های عاطفی دوباره زنده می‌شوند، ولی این بار در تعامل با درمانگری همدل و در یک محیط امن، فرد به تجربیات جدیدی از خود و از دیگری می‏رسد و الگوهای تجربی جدید پیدا می‌کند؛ تجربیات و نگاهی که مناسب یک انسان بزرگسال است نه الگوهای قدیمی و تکراری که مرتبط با آسیب پذیری، بی‌پناهی، و توانمندی‌های روانی محدود کودکی ماست .

به این ترتیب، روان درمانی تحلیلی می‌تواند بالقوه موجب ساختار سازی‌های جدید در شخصیت و رشد عاطفی فرد شود. البته باید به این نکته مهم نیز اشاره داشت که برقراری رابطه درمانی با درمانگر و بررسی دقیق و همدلانه عناصر هشیار و ناهشیار شخصیت فرد، نیازمند دقت و همکاری دو جانبه از سوی فرد و درمانگر است و به دلیل همین کار دقیق و عمیق، این درمان نسبت به دیگر روش‌های درمانی، طولانی‌تر است.

تکنیک های روان درمانی

1) تکنیک آموزش افزایش مهارت های بین فردی

این تکنیک روان درمانی برای افزایش مهارت های بین فردی طراحی شده که عبارت است از آموزش چگونگی ابراز عقیده و احساس و افکار به صورت مناسب است. این تکنیک در روابط بین شخصی مثل اختلافات زناشویی_افسردگی_اختلالات جنسی_رفتارهای پرخاشگرانه و مورد سوء استفاده قرار گرفتن کاربرد دارد.

2)تکنیک حل مسئله

حل مسئله یک تکنیک روان درمانی است که مراجعه کننده از این طریق یاد می گیرد از مجموعه آگاهی ها، دانش و منابع موجودی که در اختیار دارد بر حل مسئله یا مشکلی که با آن مواجه است استفاده کند. نداشتن مهارت حل مسئله می تواند اختلال های گوناگون روانشناختی (مثل افسردگی و اضطراب) و یا مشکل هایی در ازدواج و تربیت فرزند ایجاد می کند.

3) تکنیک آموزش شناسایی رفتارهای نادرست

مراجعان با آموختن این روش روان درمانی می توانند رفتارهای نادرست خود را بشناسند و با ترک آنها رفتارهای مناسبی را جایگزین کنند.

4) تکنیک مدیریت استرس

این تکنیک روان درمانی از مجموعه ای از شیوه های درمانی تشکیل شده است که ریلکسیشن یکی از آنهاست. ابتدا مراجعه کننده در مورد اثر استرس بر رفتار و سلامت، آموزش می بیند، سپس با کمک درمانگر عوامل استرس زا را شناسایی می کند تا بتواند با روش هایی مثل ریلکسیشن یا انواع مراقبه ها استرس های خود را مدیریت کند و به آرامش برسد.

5) آموزش مهارت های کلامی و غیر کلامی

مهارت های اجتماعی شامل طیف وسیعی از رفتارها، مانند گرمی و صمیمیت در روابط، سهولت در گفتگو، ابراز همدلی، تماس چشمی و به طور کلی مهارت های کلامی و غیر کلامی برقراری ارتباط است.

6)تکنیک تغییر باورهای مشکل زای افراد

این تکنیک روان درمانی به مراجعان کمک می کند تفکرات ناسالم خود را بشناسند و به پیامدهای منفی آن توجه و تفکرات سالم تر را جایگزین کنید.

7) تکنیک مهار و مدیریت خشم

از این روش روان درمانی برای مهار خشم و پرخاشگری استفاده می شود زود عصبانی شدن، از کوره در رفتن، داد زدن، پرتاب اشیاء و یا شکستن آنها، در را بهم کوبیدن و زدن خود و دیگران نمونه هایی از خشم و پرخاشگری هستند.

8) تکنیک تغییر عادت ها

در این روش به مراجعان آموزش داده می شود که عادت های ناسالم خود را بشناسند و از عادت های سالم متضاد با آنها برای ترک عادت مشکل دار استفاده کنند. از این تکنیک در درمان اختلال هایی مثل مکیدن انگشت، پلک زدن شدید و کندن مو استفاده می شود.

9) تکنیک مواجهه

مواجهه روشی است که در آن شخص با هر محرکی که در او ایجاد رفتار یا هیجان نامطلوب می شود روبرو می شود. به طور مثال کسی را که ترس شدید از ارتفاع دارد برای اینکه به اصطلاح ترسش بریزد وی را مقابل این محرک قرار می دهند که در مقابل این محرک (ارتفاع) واکنش نامطلوب (ترس و فرار) نشان ندهد.

10) تکنیک پذیرش

پذیرش به معنای شناسایی و قبول رویدادهای ناخوشایندی است که نمی توان کنترلی برآنها داشت. در این تکنیک درمانگر با استفاده از روش هایی مثل انواع مراقبه ها به مراجعه کننده کمک می کند تا مسائل تغییر ناپذیری که باعث ایجاد نقش یا احساس های دردناک می شوند بپذیرد و خود را از فشارهای روانی برهاند.

نبض ما– گردآوری

منابع

باشگاه خبرنگاران، انستیتو روانکاوری تهران، عصرایران، ویکی پدیا