آیا اسکن کلیه خطرناک است؟
اسکن کلیه یک اصطلاح کلی است و به مجموعه روشهای تصویربرداری پزشکی هسته ای اطلاق می شود که در آنها از طریق تزریق یک مواد رادیواکتیو کم خطر عملکرد کلیه و مجاری ادرار مورد بررسی قرار می گیرد.
نبض ما– اسکن کلیه چگونه انجام می شود؟، اسکن کلیه چند نوع است و چه کاربردی دارند؟ آیا برای انجام اسکن های کلیه نیاز به آمادگی خاصی است؟ اسکن کلیه به چه میزان برای بیمار و اطرافیانش خطرناک است؟ شاید این موارد سوالات رایج شما درباره اسکن کلیه باشد. در این مطلب دکتر مریم شهیدزاده متخصص پزشکی هسته ای به این سوالات پاسخ می دهند.
اسکن کلیه چند نوع است:
- اسکن کلیه با DTPA یا EC: در این نوع اسکن، بیمار روی تخت اسکن دراز می کشد. در همین حال رادیودارو ی DTPA یا EC از طریق آنژیوکت به بیمار تزریق می شود و به مدت سی دقیقه از کلیه ها و مثانه تصویر برداری انجام می شود.
- اسکن کلیه با DMSA: رادیودارو ی DMSA به صورت داخل وریدی به بیمار تزریق می شود و بعد از گذشت سه ساعت، تصویر برداری از کلیه ها در جهات مختلف انجام می شود.
- اسکن کلیه با کاپتوپریل: این اسکن در دو مرحله با و بدون کاپتوپریل انجام می شود. رادیودارو ی مورد استفاده DTPA یا EC است.
در مرحله ی با کاپتوپریل، قرص کاپتوپریل به بیمار داده می شود. بیمار هر یک ربع یک لیوان آب می نوشد و فشارخون چک می شود. یک ساعت بعد رادیو دارو روی تخت اسکن به ایشان تزریق می شود و بلافاصله تصویر برداری از کلیه ها و مثانه به مدت سی دقیقه انجام می شود. برای تفسیر اسکن، این دو مرحله با هم مقایسه می شوند.
- اسکن VCUG: در این اسکن بعد از سونداژ مثانه، رادیودارو همراه با سرم از طریق سوند وارد مثانه می شود و در حین انجام این کار از مثانه تصویر برداری می شود. در پایان بعد از تخلیه کامل مثانه، تصویر نهایی از مثانه گرفته می شود.
آیا برای انجام اسکن های کلیه نیاز به آمادگی خاصی است؟
- اسکن کلیه با DTPA یا EC: در این اسکن نیاز به آمادگی خاصی نیست. بیمار می تواند دارو ها و وعده های غذایی خود را میل کند و بهترر است قبل از اسکن دو یا سه لیوان آب بنوشد. چون کم آبی بدن می تواند نتیجه اسکن و تفسیر آن اختلال ایجاد کند.
- اسکن کلیه با DMSA: این نوع اسکن به آمادگی خاصی نیاز ندارد. بیمار می تواند دارو ها و وعده ی غذایی خود را میل نماید.
- اسکن کلیه با کاپتوپریل: در این نوع اسکن برای جذب بهتر داروی کاپتوپریل بهتر است از ۴ ساعت قبل از انجام اسکن تنها مایعات میل نماید.
برخی دارو ها مانند کاپتوپریل، انالاپیل، لوزارتان، والزارتانو… باید از چند روز قبل از اسکن قطع شود. بنابراین در زمان گرفتن نوبت باید پرسنل بخش در جریان دارو هایی که بیمار مصرف می کند قرار گیرند تا دستورات لازم در مورد قطع آنها به بیمار داده شود.
- اسکن VCUG: این اسکن نیاز به آمادگی خاصی ندارد و مصرف کلیه ی دارو ها و مواد غذایی بلامانع است.
اسکن های کلیه چه کاربردی دارند:
اسکن کلیه با DTPA یا EC:
کاربرد این اسکن برای بررسی عملکرد کلیه و نیز بررسی وجود انسداد در مسیر تخلیه ادرار است، چه در کلیه های طبیعی چه در کلیه های پیوندی.
اسکن کلیه با DMSA:
از این اسکن برای بررسی وجود عفونت حاد کلیه و نیز تعیین میزان آسیب دیدگی هر کلیه ای که در جریان بیماریهای مختلف انسدادی، عفونی، مادرزادی، … بوده است استفاده می شود.
اسکن کلیه با کاپتوپریل:
کاربرد این اسکن در تنگی شریان کلیوی و فشارخون ناشی از آن می باشد.
اسکن VCUG:
از این اسکن برای بررسی وجود برگشت ادرار از مثانه به حالب استفاده میشود.
آیا اسکن کلیه برای بیمار و اطرافیانش خطرناک است؟
خیر. رادیو داروهایی که در انواع اسکن کلیه به کار می روند دوز بسیار پایینی دارند و کم خطراند به علاوه این دارو ها ظرف ۲۴ ساعت به طور کامل از بدن پاک می گردد و اشعه ی چندانی به بدن نمی رسانند.
- واکنش آلرژیک به این دارو ها بسیار نادر و در حد درد و قرمزی در محل تزریق است که بعد از چند ساعت از بین می رود.
- با این وجود با توجه به حساسیت خانم های باردار و نوزادان به اشعه، توصیه می شود، خانم های باردار تا حد امکان از انجام اسکن های هسته ای خود داری کنند و مادران شیرده نیز باید تا چند ساعت از دادن شیر به فرزندان خود پرهیز نمایند.
- برای پرهیز از دریافت اشعه غیر ضروری بهتر است که بیمار تا دوازده ساعت بعد از تزریق از تماس نزدیک با خانم های باردار و کودکان زیر ۸ سال اجتناب کند و تماس نزدیک یعنی فاصله کمتر از یک متر.
نویسنده : دکتر مریم شهیدزاده،متخصص پزشکی هسته ای
باعرض سلام کلیه سمت چپ همسرم کم کاری .کیست.سنگ و چسبندگی دارد ک نظر دکترهااینه ک اگر فنر زده بشه نتیجه پنجاه پنجاه و نظر یه دکتر دیگه اینه ک کامل در آورده .حالا موندیم چگار کنیم
درود بر پزشکان ودست اوردهای پزشکی