هیستروسونوگرافی را چه زمانی باید انجام داد؟

هیستروسونوگرافی یکی از جدیدترین روش های سونوگرافی رحم و لگن محسوب می شود که در این مقاله به بررسی آن می پردازیم.

نبض ما – مشکلات رحم و لگن در زنان در صورت عدم درمان می تواند مشکل ساز شده و حتی یکی از ریسک فاکتورهای ناباروری در آینده محسوب شود. روش های زیادی برای بررسی رحم و کلیه اختلالات و ناهنجاری ها در دسترس هستند که ساده ترین آن ها سونوگرافی ساده است.

در موارد جدی تر و زمانی که نیاز به دریافت اطلاعات دقیق تری وجود دارد، معمولا از روش های دقیق تر و مناسب تری استفاده می شود. یکی از این روش ها ، سونوگرافی واژینال (TVS) یا همان هیستروسونوگرافی است که روشی مناسب و معمولی برای تشخیص انواع ناهنجاری ها و مشکلات رحم و لگن است.

البته استفاده از این روش بستگی به نظر پزشک و میزان مشکل بیمار دارد که پس از بررسی های لازم، بهترین روش در نظر گرفته می شود. البته می توان گفت که در بعضی موارد هم هیستروسونوگرافی نتایج دلخواه را به دست نداده و بنابراین برای تشخیص بهتر، پزشک ممکن است از ام آر آی یا سی تی اسکن هم کمک بگیرد.

این روش ها همگی در رده روش های تصویربرداری هستند که نتایج خوبی ارائه می دهند. اگرچه باید گفت که در مشکلات جزئی نیازی به روش هیستروسونوگرافی نبوده و تنها در شرایط جدی، مخصوصا مسائل مربوط به ناباروری، می توان از این روش استفاده کرد.

علاوه بر این، این روش برای بیمارانی که دچار نازایی طولانی مدت و ضخیم بودن لایه آندومتر رحم هستند، کاربرد داشته و در تشخیص چسبندگی رحم ، روش مناسبی است.

هیستروسونوگرافی چیست؟

هیستروسونوگرافی، یک روش غیر تهاجمی است که با استفاده از تزریق آهسته سالین استریل به داخل حفره رحم صورت گرفته و با امواج اولتراسوند از این طریق پزشک به بررسی ناهنجاری های اندومتری رحم  و ارزیابی آن پرداخته و تصویربرداری های لازم انجام می شود.

این روش بسیار مشابه با روش سونوگرافی رنگی است اما در روش کار، با آن متفاوت است. تست اولتراسوند زنان و زایمان برای ارزیابی بیماران با خونریزی واژینال غیرقابل توصیف، مشکلات نازایی، فیبروئیدها و یا سایر اختلالاتی است که در ابتدای سونوگرافی مشاهده و استفاده می شود.

در شروع روش هیستروسونوگرافی، ابتدا اولتراسوند واژن انجام می شود. برای این کار، پزشک یک اسپکولوم را به واژن وارد کرده و دهانه رحم را با یک محلول یدین پاک می کند. سپس، یک کاتتر (لوله نازک) به داخل رحم وارد می شود و در حالی که نمک در داخل کاتتر تزریق می شود، تصویر سونوگرافی گرفته می شود. پس از این کار، لازم است یک ساعت در بیمارستان بوده و مراقبت های لازم انجام شود.

این روش تقریبا ایمن و بی خطر است و مشکل خاصی ایجاد نمی کند اما از آنجایی که ممکن است در طی کار، کمی گرفتگی ایجاد شود، توصیه می کنیم که 1-2 ساعت قبل از این روش، از داروهای تجویز شده مصرف کنید.

این روش باید بین روزهای 7 تا 12 از چرخه قاعدگی شما برنامه ریزی شود، مگر اینکه در موارد دیگری دستورالعمل خاصی داده شده باشد. پزشک شما پس از اتمام نتایج با شما خواهد بود و مراقبت های لازم انجام خواهد شد. در صورتی که پس از هیستروسونوگرافی ، هر گونه خونریزی غیرطبیعی، تب یا درد دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.

روش هیستروسونوگرافی ، برای ارزیابی خونریزی غیر طبیعی واژینال است که ممکن است منجر به ناهنجاری های رحمی شود مانند:

• پولیپ ها
• فیبروئید ها
• آتروفی اندومتری
• چسبندگی اندومتر (یا زخم)
• ضایعات بدخیم / توده ها
• نقص مادرزادی

سونوهیستروگرافی همچنین برای بررسی اختلالات رحم در زنانی که دچار ناباروری یا سقط جنین هستند به کار می رود.

تصاویر سونوگرافی داپلر می توانند به پزشک کمک کنند تا به راحتی ، انواع خونریزی و لخته های موجود را ارزیابی کند. همچنین جریان خون در پولیپ ها، تومورها و ناهنجاری های مادرزادی و رگ های واریس لگن و آنوریسم. در این روش قابل تشخیص است.

زمان انجام هیستروسونوگرافی

از روش هیستروسونوگرافی برای دریافت بهترین نتایج در رابطه با مسائل ناباروری استفاده می شود و زمان مناسب هیستروسونوگرافی معمولا بعد از تخمک گذاری و یک هفته بعد از قاعدگی است.

عوارض هیستروسونوگرافی

هیستروسونوگرافی عوارض جدی برای فرد نداشته و در حقیقت ، می توان گفت که عوارض آن بسیار نادر است.  در موارد بسیار نادر، ممکن است سوراخی در رحم ایجاد شود که البته به طور معمول این سوراخ و آسیب جزیی به صورت خود به خودی بازسازی شده و جای نگرانی نیست و حتی نیازی به جراحی خاصی مشاهده نمی شود.

یکی دیگر از مشکلات و عوارض احتمالی در روش هیستروسونوگرافی، مشکل مربوط به محلول مصرفی در این روش است که ممکن است سبب اختلالات تنفسی، ورم و ادم ریه، اختلال در انعقاد خون ، حساسیت های خاص یا کاهش دمای بدن شود.

مشکلات و عوارض این روش در موارد نادر شامل آسیب رسانی به اندام های داخلی یا رحم و خونریزی شدید است.

پس از روش هیستروسونوگرافی ممکن است تا یک هفته ، کمی خونریزی جزیی و یا ترشح واژن ایجاد شود . توصیه می شود تا قطع ترشحات و بازگشت به حالت طبیعی، از نزدیکی جلوگیری شود.

شما می توانید دو تا سه روز پس از هیستروسونوگرافی ، کارهای روزمره خود را آغاز کنید. ممکن است تا چند هفته پس از روش تشخیصی ، پزشک متخصص شما بر طبق تشخیص مشکل، روش درمان را انتخاب و ارائه  کند.

به طور کلی عوارض احتمالی هیستروسونوگرافی عبارتند از:

• گرفتگی رحم
• خونریزی رحم  واژینال
• سرگیجه
• تهوع و استفراغ

هیستروسونوگرافی چگونه انجام می شود؟

توصیه می شود معمولا زنانی که دچار ناراحتی های لگنی و یا التهاب در این ناحیه هستند، از روش هیستروسونوگرافی استفاده نکنند. این روش در صورتی برای این بیماران استفاده می شود که، بیماری کاملا تحت کنترل باشد. معمولا پیش از انجام هیستروسونوگرافی این افراد از آنتی بیوتیک استفاده می کنند.

روش هیستروسونوگرافی از راه واژن انجام شده و پیش از آن بیهوشی صورت گرفته و بعد از قرارگیری در وضعیتی خاص، کاتتری از طریق واژن به رحم وارد شده و هر گونه اختلال بررسی می شود. این کاتتر، نوعی محلول استریل را به ناحیه رحم و داخل واژن تزریق کرده و سپس تصویربرداری از این نواحی صورت می گیرد. مدت زمان این روش تقریبا 15 تا 20 دقیقه است.

هیستروسونوگرافی درد دارد؟

روش هیستروسونوگرافی در تشخیص ناهنجاری ها و خونریزی های غیر طبیعی رحمی کاربرد خوبی دارد. این روش یک روش تقریبا غیر تهاجمی بوده و بدون درد و خونریزی است. معمولا پیش از شروع کار، بی حسی انجام شده و درد زیادی احساس نمی شود.

البته آستانه درد و فیزیولوژی بدن هر فردی تفاوت جزئی داشته و ممکن است در هر فردی متغیر باشد اما به طور کلی می توان گفت که این روش یکی از تکنیک های موثر، بدون درد و خونریزی است. تنها موردی که باید به آن توجه داشت مراقبت بعد از هیستروسونوگرافی بوده و معمولا عوارض مربوط به آن هم جزئی و در برخی موارد هیچ عارضه ای برای فرد ندارد.

هزینه هیستروسونوگرافی

همانطور که اشاره شد روش های مختلفی برای تشخیص و بررسی ناهنجاری های رحمی و نازایی وجود دارد که هر کدام در شیوه ها و شرایط مختلفی انجام می شوند.

هزینه هیستروسونوگرافی با توجه به مدت زمان و سهولت کار آن، نسبت به ام آر آی و سی تی اسکن پایین تر بوده و علاوه بر این سبب کاهش هزینه های اضافی دیگر می شود زیرا پس از این روش، اختلالات تقریبا تشخیص داده شده و بر طبق آن، روش درمانی انجام می شود. بنابراین نیازی به پرداخت هزینه های اضافه برای انجام دیگر روش ها نیست.

ترجمه: مهناز ضحاکی