مهرطلبی را با مهربانی اشتباه نگیرید!
شخصیت مهرطلب شخصیتی است که وابستگی شدیدی به دیگران و عوامل بیرونی برای مهرطلبی دارد. او هر کاری که انجام می‌دهد در نهایت در جهت کسب تایید، مهر و پذیرش است.
نبض ما– سوال همیشگی افراد مهرطلب این است: «من که این‌همه محبت می‌کنم، پس چرا بدی میبینم؟» در واقع بهتر است بپرسند که: « من که این‌همه محبت می‌کنم تا مرا بپذیرند و دوستم بدارند، پس چرا توقعات من را برآورده نمیکنند؟!» و این آغازی است بر دل زدگی و افسردگی در او. رفته رفته رنجور، خشمگین و بیانگیزه می‌شود و از اجتماع فاصله می‌گیرد.
افراد مهرطلب پر از شرم هستند و این شرم به خاطر ترس آنها از طرد شدن و تایید نشدن است. این شرم دقیقا به‌دلیل همین ترس‌ها سرکوب می‌شود. این تیپ شخصیتی از مسخره شدن، پذیرفته و تایید نشدن شدیدا می ترسد، پس همیشه در لایه ای از شرم همراه با ترس زندگی می‌کند و چون دچار خود کم بینی است حتی طبیعی ترین حالتها، نیازها و احساسات انسانی خود را ممکن است در مواقع لزوم پنهان کند.
تفاوت مهرطلبی و مهربانی
در جامعه کنونی ما با توجه به نوع فرهنگی که در آن بزرگ شده‌ایم تیپ شخصیتی مهرطلبی یکی از پررنگ‌ترین تیپ‌های شخصیتی و ریشه بسیاری از بیماری‌ها، اختلالات و مشکلات زندگی ما است. متاسفانه، به اشتباه، ویژگی‌های این تیپ شخصیتی به‌عنوان سجایای اخلاقی شناخته شده است در حالی که در حقیقت زمانی که تعادل و تسلط تیپ شخصیتی مهرطلب دست ما خارج می‌شود، به بیماری منجر می‌شود تا جایی که می‌توان از مهرطلبی به‌عنوان یک بیماری نام برد.
مهربانی بر دو نوع است
1- مهر سالم که بر اساس ظرفیت بالای وجودی و از روی بی‌نیازی و عشق بخشیده می‌شود. فقط یک شخصیت نسبتا سالم و کسی که بر خودشناسی و خودسازی کار کرده باشد میتواند چنین مهری را از خود ساطع کند. مهر مادری در زمره مهر سالم قرار می‌گیرد.
2- مهر کاذب که پایه و اساس آن نیازها، کمبودها، مهرطلبی و منفعت‌طلبی است. این نوع مهر در صورتی که بازگشت و نتیجه‌ای به همراه نداشته باشد به خشم منجر می‌شود.
با آشنایی بیشتر با ویژگی‌های مهرطلبی راحت‌تر می‌توان تفاوت مهر سالم و مهر کاذب را تشخیص داد. مهرطلب‌ها در کودکی با عدم توجه یا کم‌توجهی، بی‌مهری یا کمبود محبت، خشونت، انتقاد، دوست داشتن‌های شرطی، قوانین سخت، بایدها و نباید‌ها و ترس بزرگ شده‌اند.
مهرطلبی در افراد از سه جهت تقویت می‌شود
1- ذهن بر محور مهرطلبی
ذهنیت فرد بر محور مهرطلبی است، به این معنی که فرد «فکر» می‌کند که همیشه باید دیگران را راضی نگه دارد. باورهای غلطی که در کودکی به فرزندان خود منتقل می‌کنیم میتواند عاملی قوی در جهت تقویت تیپ شخصیتی مهرطلب در آنها شود. مانند این باور غلط که « راضی نگه داشتن دیگران کار خوبی است و ما باید دیگران را از خودمان راضی نگه داریم.»
2- روان بر محور مهرطلبی
احساسات منفی فرد مانند ترس‌های او (ترس از طرد شدن، ترس از پذیرفته نشدن و…)، نیازهای بیمارگونه او ( نیاز به محبت کردن، نیاز به محبت دیدن و…).
3- رفتار بر محور مهرطلبی
فرد با ویژگی مهرطلبی «عادت» کرده است به اینکه همه را راضی نگه دارد و خودش هم به این عادت خود آگاه نیست و آن را طبیعی و بحق تلقی می‌کند، در حالی که «عادت» عملی است که از روی تکرار و ناهشیارانه انجام می‌شود.
چرا افراد با ویژگی مهرطلبی دچار افسردگی می شوند؟
افرادی که تیپ شخصیتی مهرطلبی در آنها قوی است هیچ‌وقت نمیتوانند از شادیها و موفقیتهای خود نهایت لذت و بهره را ببرند. در نتیجه همیشه دلیلی برای نگرانی و ترس و اندوه پیدا می‌کنند. زمانی که این نگرانی و ترس و اندوه از ظرفیت آنها بیشتر شود خمودگی و افسردگی به سراغشان می آید.
احساس گناه و سرزنش خود که یکی از ویژگی‌های بارز شخصیت مهرطلب است یکی دیگر از عوامل افسردگی می باشد. شخص مهرطلب بهتر است بیاموزد که دست از نیاز به تنبیه خود بردارد و به جای سرزنش و دادن احساس گناه به خود، خود را ببخشد و خطاهایش را جبران کند.
عادت و نیاز به هویت گرفتن از دیگران و اهمیت دادن به نظرات دیگران درباره خود تا جایی که روان فرد با ویژگی مهرطلبی را بهم می ریزد عامل دیگری است بر افسردگی. شخص مهرطلب بهتر است بداند که تا زمانی که به نظرات دیگران وابسته است حال او دائما دچار نوسان و افت وخیز خواهد شد و این نوسان انرژی زیادی را از او میبلعد و وی دچار خستگی و فرسودگی می‌شود.
ویژگی های افراد مهرطلب
افراد با ویژگی مهرطلبی ، اغلب تمایل‌های درونی خود را، که همان خشم حاصل از تحمل‌های بی‌شمار است، سرکوب کرده و ضد آن را در خود پرورش می‌دهند که حاصل آن، تکیه‌کردن به دیگران و احساس وابستگی و از بین بردن اعتماد به‌نفس خود است.
این افراد، اغلب تظاهر به دوست‌داشتن، مهربان و رئوف بودن، متواضع بودن و از خودگذشتن می‌کنند؛ حال آن که این عشق و محبت آنان، اغلب واقعی نیست و جزء از روی نیاز و وابستگی، این رفتارها را از خود بروز نمی‌دهند.
به‌دلیل محبت زیاد و یا سرویس‌دادن و نگرفتن تا آن حد، همیشه احساس ناخشنودی، ناشادی و نارضایتی خواهیم داشت.
این فرد، به هیچ‌وجه انتقادپذیر نیست، زیرا انتقاد را حمله‌ای بر شخصیت خود می‌داند و با هر انتقاد و یا عدم تأثیری می‌شکند.
افراد با ویژگی مهرطلبی همواره در درون خود، با خود و دیگران جنگ دارد و گفت‌وگوی درونی پرخاش‌گرانه و پر از خشم، او را رها نمی‌کند. همیشه از خود و دیگران، عصبانی و خشمگین است و با سرزنش کردن دائم خود، اعتماد به‌نفس خود را به شدت کاهش می‌دهد.
چطور بفهمیم که مهرطلب هستیم یا نه؟
علامت مهمی که نشان می دهد شما در جلب تایید دیگران هستید این است که دفعه بعدی که با کسی برخورد دارید ببینید آیا احساس پریشانی و اضطراب به شما دست می دهد و در عذابید؟ از خودتان بپرسید آیا این احساس برای جلب تایید و خوشامد دیگران است؟ لازم نیست این آدم حتماً کسی باشد که بشناسید، می تواند یک فرد کاملاً غریبه باشد.
وقتی کاری انجام می دهید یا حرفی می زنید که دیگران را خوشنود کنید یا آنها را تحت تاثیر قرار دهید یا بخواهید کنترشان کنید، احساسی توام با ترس، و درد خواهید داشت. پس اگر شما هم در برخورد با دیگران چنین احساسی را تجربه کردید، میتواند نشانه ی این باشد که خودتان را برای جلب آن تایید و تصدیقی که در خودتان نمیتوانید پیدا کنید، آزار می دهید.
وقتی فهمیدید که برای تحت تاثیر قرار دادن و راضی کردن دیگران چه می کرده اید، میتوانید بفهمید که کدام جنبه از شما نیاز به درمان و بهبودی دارد.
تست مهرطلبی
تست مهرطلبى را انجام بدهید تا دست تان بیاید همه حرفهایى که گفته شد، گاهى براى شما اتفاق مى افتد و در موردتان مصداق دارد، یا اینکه بخشى از شخصیت شکل گرفته شماست. این پرسشنامه از 24 مورد درست شده. سوالات هر کدام، میزان گرایش شما به مهرطلبى و راضى کردن اشخاص و دلیل آن را مشخص مى کند. هر سوال را بخوانید و ببینید تا چه اندازه در مورد شما کاربرد دارد. و آن را با نوشتن حرف د (درست) و ن (نادرست) پاسخ دهید. بیش از اندازه روى هر پرسش وقت صرف نکنید. نیازى به تحلیل هم ندارد. قضاوت سریع شما مبنى بر اینکه هر پرسش یا هر عبارت تا چه اندازه درباره شما مصداق دارد، کفایت مى کند.
سوال های تست مهرطلبی
1. برایم مهم است که همه مرا دوست بدارند.
2. معتقدم از تضاد و دشمنى چیز خوبى حاصل نمى شود.
3. نیاز دیگران همیشه بر نیاز من مقدم است.
4.سعى مى کنم خودم را از هر تعارض و اختلاف دور نگه دارم.
5.براى اینکه مورد توجه قرار بگیرم براى دیگران زحمت بیش از اندازه مى کشم و فداکارى مى کنم.
6. همیشه به تایید دیگران احتیاج دارم.
7.احساسات منفى دیگران را به راحتى تصدیق می کنم اما نمى توانم احساسات منفى خودم نسبت به دیگران را ابراز کنم.
8. فکر مى کنم اگر به خاطر همه کارى که براى دیگران مى کنم آنها به من احتیاج داشته باشند، هرگز تنها به حال خودم رها نمى شوم.
9. نمى توانم براى راضى کردن دیگران تلاش نکنم.
10.به شدت تلاش مى کنم تا اختلافى میان من و افراد خانواده، دوستان یا همکارانم به وجود نیاید.
11. قبل از اینکه براى خودم کارى بکنم سعى مى کنم به دیگران خدمت کنم.
12.تقریبا هرگز رودرروى دیگران قرار نمى گیرم زیرا مى ترسم از من عصبانى شوند.
13. اگر نیاز دیگران را مقدم بر نیاز خودم به حساب نیاورم تبدیل به یک آدم خودخواه مى شوم و در این صورت دیگران هرگز مرا دوست نخواهند داشت.
14.از فکر اینکه با دیگران اختلاف پیدا کنم ناراحت مى شوم.
15. حتى اگر انتقادم سازنده باشد، از کسى انتقاد نمى کنم زیرا نمى خواهم کسى از من خشمگین شود.
16.حتى اگر برخلاف احساسات من هم شده باید دیگران را راضى کنم.
17. براى کسب مهر و علاقه دیگران باید پیوسته از خودم مایه بگذارم.
18. معتقدم که آدم هاى خوب، تایید، محبت و دوستى دیگران را براى خود مى خرند.
19.هرگز نباید خواسته و خواهش دیگران از من را به زمین بگذارم.
20. گاه احساس مى کنم دوست دارم مهر و علاقه دیگران را با خدمت کردن به آنها براى خودم خریدارى کنم.
21.اگر علیه دیگران حرفى بزنم یا کارى بکنم که خشم آنها را براى خودم بخرم، ناراحت و مضطرب می شوم.
22.من به ندرت وظیفه و کارى را به دیگران محول می کنم.
23. وقتى به درخواست مى دهم «نه» دیگران جواب احساس گناه مى کنم.
24. اگر پیوسته به دیگران خدمت نکنم احساس بدى پیدا مى کنم.
محاسبه امتیازات و تحلیل تست مهرطلبی
تعداد جوابهاى «د» را محاسبه کنید. عددى که به دست مى آید امتیاز شما در تست مهرطلبی است.
امتیاز 16 تا 24: اگر امتیاز شما در این حد قرار دارد، بیمارى راضى کردن دیگران در شما بسیار جدى است. احتمالا پیشاپیش مى دانید که این بیمارى روى سلامت احساسى و جسمانى و کیفیت رابطه شما با دیگران تاثیر سوء برجاى مى گذارد. اما شدت پریشانى شما مى تواند انگیزه قدرتمندى باشد تا از آن در برنامه بهبود خود استفاده کنید. شما براى درمان خود و درمان بیمارى که تمام وجود شما را فراگرفته است، باید تلاش کنید.
امتیاز 10 تا 15: اگر امتیاز شما در این فاصله قرار دارد، بیمارى راضى کردن دیگران در شما در حد متوسط و تا حدودى شدید است. لازم است براى بهبود حال خود بلافاصله دست به کار شوید و قبل از آنکه از حدى فراتر رود، کارى ا نجام دهید.
امتیاز 5 تا 9: اگر امتیاز شما در حد فاصل این دو امتیاز قرار گرفته، با بیمارى متوسطى رو به رو هستید. شما پیشاپیش در برابر این بیمارى مقاومت هایى در خود ایجاد کرده اید. با این حال، عادت شما براى راضى کردن دیگران مى تواند تهدیدى علیه شما و علیه سلامتى و حال خوش شما به حساب بیاید.
امتیاز 4 و کمتر از آن: اگر امتیاز شما در این حدفاصل قرار گرفته، از گرایش حقیقى براى راضى کردن دیگران برخوردارید و شاید هم اصولا چنین گرایشى نداشته باشید.
درمان مهرطلبی
۱) استفاده از تکنیک خوددوست‌داری صحیح بدین معنا که بالا بردن احساس خوب، نسبت به‌خود و دوست داشتن خود به‌حد کافی، تا اینکه جام خالی از مهر وجود را کم‌کم پر کنیم تا به‌دلیل خالی بودن، نیازمند گدائی کردن آن از دیگران نباشیم.
۲) بالا بردن اعتماد به‌نفس خود و از بین بردن حس حقارت و خود کوچک‌بینی در خود
۳) قطع‌کردن سرزنش خود و ردکردن خود با ”تکنیک کِش“
۴) از بین بردن احساس گناه از طریق توبه و یا بخشیدن خود
۵) مواجه شدن با ترس‌ها. من تنها نیستم؛ خدا را دارم که کنار من و پشتیبانم است.
۶) از بین بردن شخصیت وابسته (که این شخصیت و همین‌طور ترس‌ها با بالابردن اعتماد به‌نفس، عزت‌نفس و خوددوست‌داری صحیح، خود به‌خود از بین می‌روند.)
۷) از بین بردن شخصیت متحمل (بعد از این، تحمل نمی‌کنم که دچار فشار شوم، ولی تساهل می‌کنم. می‌گویم این آدم همین است که هست و از کنار او به‌راحتی می‌گذرم.)
۸) عبادت کردن، دعا کردن، مدیتیشن و مراقبه با انرژی الهی و پر کردن خود از آن، تا کمبودهای درونی، مرتفع گشته و دیگر نیازمند گدائی از کسی نباشم.
نبض ما– گردآوری
منابع
وبسایت میترا فتحی، وبسایت دکتر دارابی، مجله شادکامی و موفقیت
