مراحل رشد نوزاد در سال اول زندگی

در سال دوم اشتهای کودک کاهش محسوسی دارد و در نتیجه چربی زیر پوست و گونه که در ماه هفتم و هشتم به حداکثر خود رسیده بود اکنون کاهش پیدا می کند، وی که قبلاً فربه بنظر می رسید، حالا عضلانی و لاغر بنظر می رسد. در این زمان شکم طفل بزرگ و برجسته بنظر رسیده و این شکم بزرگ و برجسته همراه با کمر فرورفته از مشخصات کودکان دو ساله می باشد.

به گزارش نبض ما به نقل از سایت دکتر علی محمد خدایی، فوق تخصص نوزاد از آمریکا، مراحل رشد نوزاد برای شما به شرح زیر می باشد.

رشد نوزاد در سال اول بعد از تولد

وزن متوسط نوزاد در حدود 3/3 کیلو گرم است و این وزن بطور طبیعی ممکن است بین 2/5 تا 4/5 کیلوگرم متغیر باشد. نوزادان معمولا در چند روز اول مقداری کاهش وزن خواهند داشت و رشد نوزاد منفی می شود ولی اکثرا در روز دهم بعد از تولد به وزن موقع تولد خود خواهند رسید مگر اینکه کمبود غذایی یا ناراحتی دیگری در کار باشد.

رشد نوزاد بایستی در 5 ماه اول بعد از تولد حداقل روزانه 20 گرم و بعد از آن تا حدود یکسالگی روزانه 15 گرم وزن اضافه کند و این بدان معنی است که نوزاد بایستی وزن موقع تولد خود را در5 ماهگی در صورتیکه موقع تولد وزن طبیعی داشته باشد دو برابر کرده و رشد نوزاد در یکسالگی به 3 برابر وزن موقع تولد خود رسیده باشد.

در نمودار رشد نوزاد از ماه ششم به بعد کاهشی در اشتهای اغلب شیرخواران مشاهده می شود و این کم شدن اشتها در سال دوم بعد از تولد محسوس تر بوده و موجب نگرانی مادران میگردد.

باید توجه داشت که این کم شدن اشتها در روند رشد نوزاد امری طبیعی است و نگرانی مادران و تلاش بیش از حد آنها برای تغذیه طفل خود نه تنها کمکی به آنها نمی کند بلکه در بعضی موارد نتیجه معکوس خواهد داشت. قد متوسط نوزادان حدود 50 سانتیمتر است و در سال اول حدود 25 سانتیمتر به آن اضافه می گردد اندازه دور سر بطور متوسط بین 34 تا 36 سانتیمتر می باشد و در حوالی 6 ماهگی به حدود 44 سانتیمتر و در یکسالگی به 47 سانتیمتر خواهد رسید.

ملاج قدامی نوزاد ممکن است در ماههای اول رشد نوزاد بعد از تولد کمی بزرگتر از موقع تولد شود ولی از 6 ماهگی به بعد تدریجاً کوچک شده و بین 9 تا 18 ماهگی به کلی بسته می شود.

در نمودار رشد نوزاد دندان های شیری اکثر نوزادان بین 5 تا 9 ماهگی ظاهر خواهد شد. ترتیب در آمدن دندان غالبا به صورت زیر است:

در حدود 6 تا 8 ماهگی دو دندان پیشین پائینی ظاهر می شود و به فاصله یکی دو ماه دندانهای پیشین بالایی ( ابتدا دو دندان وسطی و بعداً دو دندان کناری ) ظاهر خواهد شد. بدنبال اولین دندانهای آسیا هر دو طرف بوجود خواهند آمد.

اگرچه اکثر نوزادان در سن یکسالگی حدود 6 تا 8 دندان درآورده اند در 2 تا 5/2 سالگی کلیه دندان های شیری آنها که 20 عدد می باشد ظاهر شده است ولی باید توجه داشت که در موارد متعددی کودکانی مشاهده می شوند که در حوالی یکسالگی دندان ندارند بدون آنکه ناراحتی عضوی یا تغذیه ای در کار باشد.
دندان های شیری معمولاً در دختران زودتر از پسران جوانه خواهد زد.

التهاب و حساسیت لثه ها در موقع دندان در آوردن و آب ریزش شدید از دهان در اکثر کودکان دیده می شود.

با اینکه در بسیاری از کودکان که در حال دندان درآوردن هستند بی قراری، تب خفیف، بثورات جلدی صورت و افزایش دفعات اجابت مزاج مشاهده می گردد ولی رابطه این ناراحتی ها با دندان در آوردن هنوز بطور علمی ثابت نشده است.

تکامل رشد نوزاد در سال اول تولد

تکامل (Development) در همه شیرخواران یکسان نبوده و زمان های داده شده در متن زیر بصورت نسبی بوده بدین معنی که شیرخواری ممکن است عملی را زودتر از زمان انتظار و کودکی دیگر همان عمل را مدتی دیرتر انجام دهد . باید توجه داشت عدم انجام یک مورد خاص در زمان انتظار نشان دهنده مشکل تکاملی در رشد نوزاد نبوده و نبایستی مورد نگرانی والدین باشد.

اکثر نوزادان در روزهای اول بعد از تولد قادر خواهند بود بصورت مادر یا یک چراغ نورانی خیره شوند و حتی در یعضی موارد تا حدود چندین درجه صورت مادر یا چراغ را تعقیب کنند. نوزاد در اواخر ماه دوم قادر است صورت مادر را تا حدود 180 درجه تعقیب کند در حوالی 3 ماهگی کودک قادر است تا حدودی سر خود را کنترل کند و این کنترل سر در اواخر 5 ماهگی بایستی بطور کامل وجود داشته باشد.

در اواخر ماه دوم و اوائل ماه سوم بعد از تولد اکثر نوزادان قادر به لبخند زدن هستند و در اواخر ماه چهارم خنده صدادار خواهند نمود. در این موقع کودک قادر خواهد بود صداهای نامشخصی (ذوق کردن) از خود خارج کند و همچنین در همین زمان او می تواند چیزهای را گرفته و آن را به دهان نزدیک کند.

در اواخر ماه پنجم رشد نوزاد ، نوزاد  قادر است که خود را از شکم به پشت یا از پشت به شکم بچرخاند و اکثراً در اواخر ماه هفتم می تواند بدون اتکاء به چیزی بنشیند در حوالی ماه نهم به صورت خزیده حرکت کند و اکثراً بین 12 تا 14 ماهگی می توانند راه بروند.

در اواخر ماه چهارم بعد از تولد اغلب کودکان می توانند چهره مادر خود را بشناسند و این موضع در اواخر ماه ششم بوضوح دیده خواهد شد. کودکان در این زمان تمایل دارند که بیشتر در تماس با افرادی باشند که به آنها محبت کرده و این موضوع کم کم شدت پیدا خواهد کرد. بطوریکه در بعضی موارد کودک به هیچ وجه نمی خواهد از والدین جدا شود و مادران اکثراً مشکلاتی از نظر خواباندن طفل خود پیدا خواهند کرد و کودکی که قبلاً شبها به خوبی و آرامی می خوابیده است اکنون به سختی به خواب رفته و شبها چندین مرتبه از خواب بیدار شده و ناراحتی می نمایند. با بزرگ تر شدن طفل این ناراحتی خود بخود برطرف شده و کودک دو مرتبه خوابهای آرام اولیه خود را از سر خواهد گرفت.

همانطور که تذکر داده شد در حوالی ماه چهارم رشد نوزاد کودک قادر خواهد بود صداهائی از خود در آورد و این موضوع در ماه ششم و هفتم بصورت تکرار کلمات (ماما، دادا و غیره) در آمده که در اوایل وی بدون منظور مشخصی این کلمات را تلفظ می کند ولی در حوالی ماه نهم به بعد با منظور خاص و معنی دار تلفظ خواهد شد. در همین زمان وی قادر است نسبت به شنیدن نام خود واکنش نشان داده و به شخص صدا زننده توجه نماید.

رشد و نمود کودک در سال دوم

بطور متوسط کودک در سال دوم حدود 5/2 کیلوگرم وزن اضافه می کنند و بطور متوسط حدود 12 سانتیمتر به قد او اضافه خواهد شد. محیط دور سر که در سال اول حدود 12 سانتیمتر اضافه شده در سال دوم فقط 2 سانتیمتر رشد می کند.

همانطور که قبلاً هم تذکر داده شد در سال دوم اشتهای کودک کاهش محسوسی دارد و در نتیجه چربی زیر پوست و گونه که در ماه هفتم و هشتم به حداکثر خود رسیده بود اکنون کاهش پیدا می کند، وی که قبلاً فربه بنظر می رسید، حالا عضلانی و لاغر بنظر می رسد. در این زمان شکم طفل بزرگ و برجسته بنظر رسیده و این شکم بزرگ و برجسته همراه با کمر فرورفته از مشخصات کودکان دو ساله می باشد.

طفلی که در اواخر سال اول قادر بود حدود 3-4 کلمه بگوید در اواخر سال دوم قادر است یک جمله 3 کلمه ای که شامل فاعل، مغعول و فعل باشد بسازد. حوالی 24 ماهگی اکثر کودکان قادر خواهند بود که احتیاج به توالت خود را بگویند و این زمان بهترین زمان تعلیم کودک برای توالت کردن می باشد.

در سال دوم تغییرات آتی شخصیت به صورت عصبانیت ها و خوشحالی های لحظه ای، گریه ها و خنده های بی جا، پرت کردن اشیاء ، سر به زمین یا به دیوار کوبیدن و در بعضی موارد حبس کردن نفس (ریسه کردن) در بعضی از کودکان ظاهر خواهد شد. این ناراحتی ها اکثرا با محبت و تماس بیشتر کودک و در بعضی موارد با سرزنش های بجا و یا بالاخره بعد از مدتی خود بخود بهبود خواهد یافت.

باید توجه داشت که این تغییر شخصیت طبیعی بوده و تنبیه ها و سرزنش های خشن و غیر عاقلانه نه تنها دردی را درمان نمی کند بلکه باعث سرسخت شدن طفل می گردد.