علل یک اختلال آناتومیک در دستگاه تناسلی زنان

بزرگ شدن کلیتوریس یک اختلال آناتومیک در دستگاه تناسلی خارجی خانم هاست و می تواند مادرزادی و اکتسابی باشد.

به گزارش نبض ما به گزارش از جام جم ، براساس تعاریف پزشکی، اگر طول کلیتوریس بیش از 5/3 سانتی متر باشد، بیماری تلقی می شود و فرد به بررسی نیاز دارد. برای اندازه گیری طول کلیتوریس می توان از وسایل اندازه گیری دیجیتال استفاده کرد. والدین باید بدانند حداکثر طول کلیتوریس طبیعی در نوزاد دختر 5 میلی متر است. علل بزرگی کلیتوریس در نوزادان زیاد است که یکی از آنها به پرکاری مادرزادی غده فوق کلیه مربوط می شود.

بزرگی کلیتوریس دختران

در این بیماری، غده فوق کلیه شروع به تولید مقادیر زیادی هورمون های مردانه می کند و این نوزادان علاوه بر بزرگی کلیتوریس، دارای ابهام در دستگاه تناسلی خارجی نیز هستند؛ یعنی فقط از شکل دستگاه تناسلی خارجی نمی توان قضاوت کرد نوزاد دختر است یا پسر.

اختلالات کروموزومی ای هم هستند که سبب بزرگی کلیتوریس در نوزادان می شوند. در این میان برخی افراد دارای بزرگی کلیتوریس مادرزادی نبوده، بلکه بعدها دچار آن شده اند. علت اصلی این مشکل به هم خوردن تعادل هورمونی در خانم هاست که در آن مقادیر زیادی هورمون مردانه در بدن یک خانم تولید می شود.

سندرم تخمدان های پلی کیستیک و بیماری هیپرتکوزیس (که در آن سلول های بخصوصی در تخمدان شروع به ترشح هورمون های مردانه می کنند) دو بیماری مهمی به حساب می آیند که می توانند باعث بروز این مشکلات هورمونی شوند.

البته سندرم تخمدان های پلی کیستیک را نباید با کیست تخمدان اشتباه گرفت. کیست تخمدان یک بیماری نسبتا شایع است که در آن یک یا چند عدد کیست در تخمدان ممکن است دیده شوند؛ اما در سندرم تخمدان های پلی کیستیک هر دو تخمدان حاوی کیست های متعدد و بسیار زیادی هستند. از طرفی سایر بیماری های تخمدان یا بیماری های سایر اعضای بدن نیز سبب بزرگی کلیتوریس می شوند.

از جمله علل شایع نوع اکتسابی بزرگی کلیتوریس، مصرف هورمون های مردانه توسط خانم هاست که اکثرا نیز بدون اطلاع فرد بوده و بیمار موقعی متوجه مصرف هورمون مردانه می شود که عوارض آن ظاهر شده است. بیشتر این هورمون ها در قالب داروهای چربی سوز، ضدچاقی و دوپینگ در ورزش مصرف می شوند.

عوارض هورمون های مردانه در خانم ها عبارتند از کلفت شدن صدا، ریزش موی سر، زیاد شدن موی صورت و اندام ها، تحلیل رفتن سینه ها و جوش های جلدی یا آکنه. بعضی از این عوارض مثلا کلفت شدن صدا حتی با درمان نیز غیر قابل برگشت هستند.

من چند بیمار داشتم که برخی از آنها به علت مصرف قرص های لاغری که توسط مسئول آرایشگاه زنانه به آنها تجویز شده بود، دچار عوارض بسیار شدید مصرف هورمون های مردانه شده بودند و بعضی دیگر به دلیل افسردگی از داروهای گیاهی استفاده می کردند.

در هر خانمی که دچار بزرگی کلیتوریس است، باید دنبال علائم افزایش هورمون مردانه بود؛ اما گاهی اوقات نمی توان دلیل خاصی برای بزرگی آن پیدا کرد. با این حال هر خانم مبتلا به بزرگی کلیتوریس به بررسی کامل نیاز دارد تا علت اصلی پیدا و بیماری درمان شود. پس از پیدا کردن علت اصلی بزرگی کلیتوریس و درمان آن، خود بزرگی کلیتوریس را می توان با جراحی اصلاح کرد.

دکتر محمدرضا صفری نژاد

جراح و متخصص بیماری های کلیه و مجاری ادراری