علامت های مهم بیماری های کلیوی

کلیه‌ها به عنوان تصفیه‌خانه‌ بدن نقش حیاتی در حفظ سلامت اندام‌ها و بدن ایفا می‌کنند، ولی عوامل مختلفی باعث می‌شود آنها وظیفه اصلی خود را انجام نداده و مشکلات کلیوی متعددی ایجاد شود.

نبض ما– در آمریکا بیش از ۲۶ میلیون نفر با بیماری کلیوی زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها از بیماری خود مطلع نیستند و بیماری آنها پنهان است. آمارها نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد افرادی که علائم نارسایی کلیوی دارند، از بیماری خود بی‌خبرند در صورتی که مراجعه به پزشک در صورت مشاهده برخی علائم و آگاهی از وضع بدنی یکی از راه‌های تسریع در روند درمان به شمار می‌رود.

– افزایش یا کاهش میزان دفع ادرار

– تیره شدن رنگ ادرار

– نیاز مداوم به دفع ادرار

افزایش یا کاهش تکرر ادرار، به ویژه هنگام شب

تکرر ادرار هنگام شب یکی از شایع ترین و علایم اولیه بیماری مزمن کلیه است و اگرچه بی ضرر به نظر می رسد اما نباید به آن بی توجهی کرد. در حالی که علایم دیگر بیماری اغلب در مرحله بعدی که کلیه ۸۰درصد از عملکرد خود را از دست داده است، بروز می کند.

درد یا سختی هنگام دفع ادرار (سوزش ادرار)

عفونت باکتریایی، خود ایمنی (پاسخ ایمن به اجزای خودی بدن) عفونت مثانه، مشکلات کلیوی، عفونت‌های مجرای تناسلی، آندومتریوز و بیماری‌های آمیزشی از علت های سوزش و تکرر  ادرار است.

ادرار کفی

دفع ادرار کف‌آلود از جمله نشانه‌های دیگر بیماری کلیوی به شمار می‌رود. در واقع وجود حباب‌های فراوان در ادرار نشانه وجود پروتئین آلبومین در ادرار است که مشابه پروتئین موجود در تخم‌ مرغ است.

وجود خون در ادرار

وجود خون در ادرار ممکن است به علل مختلف باشد. عفونت مجرای ادراری – سنگ مثانه یا کلیه- عفونت کلیه – سرطان پیشرفته کلیه، مثانه و یا پروستات – گلومرونفریت (التهاب سیستم تصفیه کردن کلیه ها) – آسیب کلیه (برخورد ضربه به کلیه ها در اثر تصادف و یا یک حرکت ورزشی) – کم خونی داسی شکل (کمبود ارثی هموگلوبین در گلبول قرمز خون) – ورزش شدید و سخت.

ورم

این مشکل به این دلیل رخ می دهد که کلیه ها وظیفه دفع ضایعات و مایعات اضافه از بدن را دارد بنابراین زمانی که قادر به این کار نیست، مایع اضافه در بدن محبوس می شود این علامت به علت ناتوانی بدن در دفع آب اضافه و نمک است. بنابراین فرد، دچار ورم پا، قوزک، ورم صورت و سفتی دست ها می شود.

خستگی بیش از حد، کم خونی و ضعف کلی

کلیه ها هورمونی به نام «اریتروپویتین» تولید می کند که به گلبول های قرمز در حمل اکسیژن کمک می کند. زمانی که این هورمون ها درست کار نکنند، میزان گلبول قرمز در خون به طور چشم گیری افت می کند. این امر به کم خونی منجر می شود که باعث بروز علایمی مانند ضعف کلی و خستگی مفرط می شود.

سرگیجه و کاهش تمرکز

کم خونی مربوط به بیماری کلیه، باعث کاهش اکسیژن در مغز و سرگیجه و مشکل در تمرکز می شود.

جوش های ریز و خارش

این علایم با ناراحتی هایی مانند حساسیت اشتباه گرفته می شود اما جوش های ریز می تواند نشانه بیماری کلیوی یا از کار افتادن کلیه باشد. از کار افتادن کلیه باعث تراکم مواد دفعی در خون می شود که خارش شدید و جوش های پوستی به وجود می آورد.

احساس طعم فلز در دهان

از کار افتادن کلیه میزان اوره (urea) در خون (uraemia) را افزایش می دهد. اوره باعث بوی آمونیاک در بزاق دهان و ادرار می شود. این بوی دهان به نفس های آمونیاکی معروف است و علاوه بر آن، فرد احساس طعم فلزی مانند در دهان می کند.

حالت تهوع و استفراغ

تراکم مواد دفعی در خون در پی بیماری کلیوی، حالت تهوع و استفراغ ایجاد می کند و از دست دادن اشتها سبب تراکم سموم و ضایعات در بدن باعث بی اشتهایی می شود.

کم آوردن نفس

در صورت شدید بودن بیماری کلیوی، مایع در ریه تراکم پیدا می کند علاوه بر آن، کم خونی که عارضه جانبی شایع بیماری کلیوی است، بدن را از اکسیژن محروم می کند و فرد دچار کمبود نفس می شود.

درد پهلو و کمر

اگرچه درد کمر و پهلو شایع است اما در همه مبتلایان دیده نمی شود. این درد شدید از قسمت تحتانی کمر به کشاله ران پخش می شود.

احساس سرما

بیماری کلیه، کم خونی به وجود می آورد که حتی در محیط گرم باعث می شود فرد احساس سرما کند. عفونت کلیه نیز می تواند تب و لرز ایجاد کند. خستگی مفرط نیز می تواند علت بروز این علایم باشد.

با بیماری کلیوی چه باید کرد؟

متاسفانه بیماری کلیوی مزمن اغلب قابل درمان نیست، اما اگر فرد در مراحل ابتدایی بیماری کلیوی باشد، شاید بتواند با عمل به توصیه های زیر کاری کند که کلیه هایش برای مدت بیشتری دوام بیاورند:

• اگر فردی مبتلا به دیابت است، باید به دقت مراقب قند خون خود باشد و آن را پایین نگه دارد.
• از مصرف قرص های آرام بخش که می توانند بیماری کلیوی را بدتر کنند، پرهیز کند.
• افرادی که دچار نارسایی کلیوی هستند، باید فشار خون خود را مرتبا چک کنند.

افراد دچار نارسایی کلیوی باید بدانند که بخشی از رژیم غذایی معمولی آن ها ممکن است به از کار افتادگی کلیه ها سرعت ببخشد که شامل موارد زیر است:

– پروتئین برای بدن لازم است، زیرا به بدن کمک می کند تا ماهیچه ها را ترمیم کند و با بیماری بجنگد. همان طور که گفته شد، کلیه های سالم مواد زاید را از خون می گیرند، به جز پروتئین. حال آن که کلیه های بیمار ممکن است در جداسازی پروتئین از مواد زاید خون دچار مشکل شوند، بنابراین برخی پزشکان از بیماران خود می خواهند مقدار پروتئینی را که می خورند، کم کنند تا بدین وسیله کلیه ها کمتر کار کنند.

– مشکل دیگری که ممکن است با از کار افتادگی کلیوی مرتبط باشد، مصرف زیاد کلسترول است که از رژیم های غذایی پرچرب ناشی می شود. کلسترول اضافی می تواند در دیواره ی رگ ها انباشته شود و گردش خون در آن ها را دشوارتر کند و منجر به بروز سکته قلبی شود.

– سیگار کشیدن، نه تنها خطر بیماری کلیوی را افزایش می دهد، بلکه به مرگ های ناشی از سکته قلبی افراد مبتلا به بیماری کلیوی مزمن، می افزاید.

– سدیم (نمک) ممکن است فشار خون فرد را بالا ببرد، بنابراین غذاهایی مانند غذاهای کنسروی  و آماده که دارای مقدار زیادی سدیم هستند، باید به مقدار کم مصرف شوند.

– پتاسیم ماده ای معدنی است که به طور طبیعی در اکثر میوه ها و سبزیجات یافت می شود. کلیه های سالم پتاسیم خون را اندازه گیری و اضافی آن را دفع می کنند، در حالی که کلیه های بیمار ممکن است نتوانند این کار را بکنند و فرد را به تپش قلب مبتلا کنند.