دیالیز چیست؟

متاسفانه رعایت نکردن اصول تغذیه مناسب و عدم کنترل قند یا فشارخون یا توجه‌نکردن به علایم تغییر تعداد دفعات ادرار یا حجم ادرار و… به مرور زمان می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود. این اتفاق موقعی می‌افتد که ۸۵ تا ۹۰ درصد بافت هردو کلیه از بین رفته باشد. در چنین وضعیتی باید دیالیز انجام شود.

نبض ما-دیالیز یک درمان برای تصفیه کردن خون از طریق یک ماشین است. وقتی کلیه ها نمی توانند کارشان را انجام دهند این درمان به نگهداری تعادل در بدن شما کمک می کند.دیالیز از سال ۱۹۴۰برای درمان بیماران با مشکلات کلیوی استفاده شده است.

چرا دیالیز استفاده می شود؟

عملکرد صحیح کلیه ها از تجمع آب و مواد اضافی و دیگر ناخالصی ها در بدن شما جلوگیری می کند. کلیه ها همچنین به کنترل فشارخون وتنظیم سطوح مواد شیمیایی در خون مانند سدیم یا نمک و پتاسیم کمک می کنند . کلیه ها حتی یک شکل از ویتامین D را فعال می کنندکه جذب کلسیم را بهبود بخشد وقتی کلیه های شما بعلت بیماری ویا آسیب نتوانند این کارها را انجام دهند دیالیز در اداره کردن طبیعی بدن کمک می کند.بدون دیالیزنمک و مواد زاید در خون تجمع می یابد و باعث مسمومیت بدن می شود اما دیالیز بیماریها و مشکلات کلیوی دیگر را تحت تاثیر قرار می دهند را درمان نمی کند.

دو علت شایع از کارافتادن کلیه ها عبارتند از:

۱- دیابت کنترل نشده ۲- فشار خون بالا: توصیه می شود افرادی که مبتلا به دیابت و فشارخون هستند جهت جلوگیری از ابتلا به نارسائی کلیه بیماری شان را جدی گرفته و به درمان منظم و به موقع آن بپردازند.

سومین علت نارسایی و از کارافتادن کلیه ها بیماری های التهابی سلول های تصفیه کننده خون یا گلومرونفریت است که علت آن ناشناخته می باشد. بعضی از بیماری های ارثی از قبیل بیماری کیستیک ارثی کلیه، سنگ های کلیه بزرگ و انسدادی و مصرف داروهای مخدر از جمله هروئین نیز باعث نارسائی کلیه می شوند.

در مراحل شروع کم کاری کلیه ممکن است کاملاً بی علامت باشد و زمانی که عملکرد کلیه حدود ۹۰ درصد کاهش پیدا می کند علائم نارسائی خود را به صورت فشارخون بالا، دفع پروتئین، تکرر ادراری، بالارفتن اوره و کراتینین خون، تورم در پلک ها و دست و پا، ضعف عمومی و بی حالی، بی اشتهایی و بوی بدن دهان نشان می دهد.

انواع دیالیز

دیالیز به دو روش انجام می شود:

۱- همودیالیز: که در این روش تصفیه خون را طریق فیستول دست و توسط ماشین انجام می شود و خون شما از طریق فیستول وارد دستگاه شده و مواد زائد آن توسط دستگاه جذب می شود و پس از تمیز شدن به بدن شما برگردانده می شود. این روش بهترین و مؤثرترین نوع دیالیز است.

۲- روش دیالیز صفاقی: (یا استفاده از پرده های طبیعی پوشاننده احشاء شکم بیمار)

دردیالیز صفاقی ازصفاق (پرده ای طبیعی که حفره شکم را میپوشاند) استفاده میشود. پرده سوراخهای کوچکی دارد و بعنوان صافی عمل میکند. مواد زائد و مایعات میتوانند از بدن دفع شوند. در دیالیز صفاقی، فرایند دیالیز داخل شکم بیمار با استفاده از غشا طبیعی (صفاق) بعنوان غشا دیالیز انجام میگیرد. مویرگهای صفاق دارای تعداد زیادی منافذ کوچک است. خون از خلال عروق خونی به صفاق جریان یافته و از کنار منافذ عبور می کند بنابراین آب و مواد سمی به آسانی میتوانند از خلال منافذ عبور نمایند. به هنگام دیالیز حفره صفاق بعنوان مخزن مایع دیالیز مورد استفاده قرار می گیرد.

تعداد جلسات دیالیز در هفته چقدر است؟

بسته به شدت نارسائی کلیه و کم کار شدن کلیه ها تعداد دیالیز فرق می کنند و از یک جلسه در هفته و تا سه جلسه در هفته انجام می شود.

عوارض دیالیز کدامند؟

افت فشارخون، عفونت و حساسیت به مایع دیالیز، از عوارض احتمالی دیالیز می باشد. ضعف عضلانی شکم افزایش قند خون همراه با محلول دیالیز قندی، افزایش وزن . همودیالیز همچنین خطرات منحصر به فرد زیر را دارد: کاهش فشار خون ، کم خونی یا نداشتن گلبول قرمز کافی ، انقباض عضلات ، اختلالات خواب ، افزایش سطوح پتاسیم خون ، افسردگی ، پریکاردیت که التهاب غشای اطراف قلب است.

آیا تنها راه بیمار انجام دیالیز تا آخر عمر می باشد؟

خیر، خوشبختانه امروز انجام پیوند کلیه یکی از اقدامات درمانی مهم در جهت خلاص شدن از انجام دیالیز مصنوعی می باشد. در روش پیوند کلیه یکی از کلیه های فرد دهنده کلیه به فرد گیرنده که مبتلا به نارسائی کلیه است به روش جراحی پیوند زده می شود.

فرد دهنده کلیه می تواند از خویشاوندان و یا افراد غیرفامیل که تطابق نسجی با فرد گیرنده دارد و یا از فرد مبتلا به مرگ مغزی که رضایت به این عمل دارند و در نهایت از کلیه مرده باشد.

توصیه به افراد دیالیزی

نقش مهم تغذیه را هرگز نمی‌توان نادیده گرفت. بیماران دیالیزی در مصرف نمک و مایعات باید دقت کنند. مصرف غذاهای حاوی پتاسیم نظیر میوه‌ها، آجیل، شکلات، کمپوت و آبمیوه باید محدود شود. مصرف مکمل‌های ویتامینی و آهن کافی تحت نظارت و به دستور پزشک برای این افراد ضروری است.

مصرف سیگار برای همه افراد مضر است اما در بیماران دیالیزی به دلیل احتمال بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی خطر بیشتری دارد و باید حتما ترک شود. بیماران دیالیزی در معرض سوءتغذیه هستند و بروز سوءتغذیه در این گروه از بیماران باعث کاهش طول عمر می‌شود. مصرف کالری در این بیماران باید در حد کافی باشد. مشاوره با متخصصان تغذیه برای این گروه از بیماران مفید است.

نبض ما-گردآوری