چالش های پیش رو در تربیت فرزندان در عصر حاضر
یک جمله معروف است که می گوید بچههایتان آن چیزی نمی شوند که شما می خواهید،بلکه همانی می شوند که شما هستید …
نبض ما– منظور روشن عبارت فوق این است که صرف داشتنِ آمال و آرزوهای بلند و بالا برای تربیت فرزندان مان البته درعرصه ی اخلاق و تربیت برای نیل آنها به آن اهداف کافی نیست بلکه اگر پدر و مادر خود تربیت شده و اخلاق مدار نباشند از فرزندان خود توقعی گزاف دارند که پای در جاده اخلاق و ادب نهند.
اینجاست که باید پرسید: پدر، مادر، چقدر در حفظ حرمت پدران و مادران خود کوشا بوده اید؟ چقدر در زندگی به حفظ حریم اطرافیان توجه داشته اید؟ چقدر مُبادی آداب انسانی بوده اید؟
چقدر خود را ملزم به رعایت آداب و قوانین شرع و دینِ مطهر نموده اید؟اگر در رعایت اخلاق و تربیت و ادب سرآمد بوده اید پس اکنون انتظار نابجایی نیست که بخواهید فرزند شما نیز درچنین مسیر خوبی سیر کند.
امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند:مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ إِماماً فَلیَبدَأ بِتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِه از مضمون فرمایش حضرت چنین برداشت می شود که کسی که می خواهد خودش را پیشروی دیگران قرار دهد پس باید تعلیم خودش را قبل از دیگران آغاز کند.
بنابر این والدین، معلمین، مربیان و بلکه تمام افرادی که در عرصه امر خطیر تعلیم و تربیت فرزندان گام می نهند و قرار است در این وادی الگوی فرزندانمان باشند لازم است ابتدا به تربیت خود روی آورند و به عبارتی خود تعلیم دیده و تربیت یافته باشند. به هر روی سخن در این باب بسیار است و درباره اهمیت مطلب فوق متخصصان عرصه تعلیم و تربیت سخنان بسیاری بیان نموده و مطالب فراوانی نگاشته اند.
در این جا لازم است ذکر شود برخی والدین که به زعم خودشان احساس میکنند در بسیاری از حوزه های تربیت فرزندان، اخلاق و ادب کوشا بوده اند اما اینک در مواجهه با تربیت فرزندان خود می بینند که به نتیجه ی مطلوب نرسیده اند سوالی را مطرح می کنند که بر اساس تئوری فوق و جمله ابتدایی بحث مان، یک سوال اساسی و چالش برانگیز در برابر ما ایجاد می کند آنان معمولا چنین عباراتی را به کار می برند:
– ما که این همه در احترام گذاشتن به پدر و مادرمان کوشا بودیم پس چرا فرزندمان به ما احترام نمی گذارد
– ای بابا من یادم نمیاد پامو جلوی پدرم دراز کرده باشم ولی بچه من انگار نه انگار…
– من از اول بلوغ دخترم احکام حجاب رو براش کامل توضیح دادم خودم هم که اهل رعایت هستم اما اونجوری که دلم میخواد دختر دانشجوی من تن به حجاب نمی ده
– آقا پس چرا بچه های ما همونی که ما هستیم نمیشن؟ آقا نخواستیم که بچه هامون در ادب و تربیت از ما بهتر بشن … پس چرا حداقل مثل خودمون نمیشن … مگه شما نگفتین بچههایتان آن چیزی نمی شوند که شما می خواهید،بلکه همانی می شوند که شما هستید آقا ما راضی هستیم به این که لااقل در حد خود ما تربیتشون خوب باشه…
به عبارتی چرا در زمان و عصر کنونی فرزندان ما در برخی عرصه ها ی تربیت نه تنها از والدین خود پیشی نگرفته اند بلکه از همان تربیت مبتنی بر اعتقادات پدر ومادر خود هم فاصله گرفته اند و به عبارتی عقب گرد داشته اند.راستی فکر می کنید علت چیست؟ چرا بچه های ما در بعضی ویژگی های تربیتی حتی همانی که ما هستیم هم نشدند؟
سوال بالا پاسخ های مختلفی دارد یکی از مهمترین دلایل در این که چرا فرزندان ما در عرصه ی تربیت مسیر کاملا متفاوت و گاه متناقضی از آموخته های والدین رو در پیش می گیرند این است که متاسفانه امروزه میزان اثرگذاری والدین در تربیت فرزندان کم رنگ گشته است.
روزگاری اساتید علوم تربیتی عاملان تربیت فرزندان را سه عامل خانواده ، مدرسه و جامعه معرفی می کردند، اما اینک و در روزگار نوین یک رقیب جدی در عرصه تربیت برای پدران و مادران ایجاد شده است، این رقیب که اصطلاحا از آن به عنوان هووی تربیتی خانواده یاد می کنم رسانه است که با سرعت و قدرت هر چه بیشتر در حال فتح سنگر های تربیتی خانواده است.
امروزه کودکان و نوجوانان ساعات زیادی از اوقات فراغت شان را صرف استفاده از رسانه در شکل های مختلف آن می کنند پس کاملا طبیعی است که از اثرات مفید یا مخرب آن هم متاثر شوندبنابراین میتوان چنین گفت که در دنیایی که بخش زیادی از تربیت فرزندان ما از گردن عوامل سنتی تربیت برداشته شده و عامل قدرتمند رسانه جای آنها را اشغال کرده طبیعی است که این رسانه دیدگاه ها، اعتقادات و رفتارهای خود را هم دیکته می کند و در نتیجه فرزندان ما نه آنچه می خواهیم می شوند و نه همانی که هستیم . بلکه آنی میشوند که رسانه میخواهد !!
نبض ما– سید مجید ذاکری ، کارشناس و مشاور