علل سقط مکرر جنین و نکات مهمی درباره آن +ویدئو

سقط مکرر به سقطی گفته می‌شود که بیشتر از ۲ تا ۳بارداری مکرر اتفاق بیفتد و تقریبا ۱ درصد از خانم‌ها دچار سقط‌ مکرر می‌شوند. در این موارد خانم‌های باردار باید به پزشک مراجعه کنند تا علت سقط مکرر جنین‌شان مشخص شود.

نبض ما– سقط جنین به معنی از دست رفتن جنین قبل از هفته ۲۰ بارداری است. همه خانم‌ها کم و بیش با عمل سقط جنین آشنا هستند اما شاید تعداد کمی از خانم‌ها علائم سقط را بشناسند و یا درباره شرایط آن بدانند. در صورتی که آگاهی از این عمل برای زنان باردار بسیار لازم است.

دلایل سقط در ماه اول

سه ماه اول بارداری شایع ترین دوره سقط جنین برای مادران باردار می باشد. سقط در سه ماه اول معمولاً براثر اختلالات کروموزومی و هورمونی در جنین، سقط اتفاق می افتد که اگر منجر به تکرار در آینده شود می تواند عوارض جدی برای مادر داشته باشد. با بررسی های کارشناسی می توان علت احتمالی سقط را مشخص کرده و با طرح یک نقشه درمانی مناسب و تعیین زمان مناسب برای بارداری از دچار شدن مادران به سقط جلوگیری کرد.

آزمایشات سقط مکرر

پس از سقط، کاری که انجام می‌شود این است که بقایای سقط مورد آزمایش قرار گیرد تا مشخص شود ناهنجاری ژنتیک باعث بروز سقط شده یا دلیل دیگری وجود دارد. بعد از سقط جنین شما باید آزمایش‌هایی را انجام دهید تا دلیل واضحی برای بروز این اتفاق پیدا کنید.

۱- آزمایش APS (سندرم آنتی فسفو لیپید)

APS یا همان سندرم آنتی فسفولیپید یک اختلال خود ایمنی است که منجر به محدودیت رشد جنین یا از دست دادن آن می‌شود. این سندرم می‌تواند باعث افزایش لخته خون شده. گاهی اوقات زمانی که چنین شرایطی بروز می‌کند، جفت تشکیل نمی‌شود.

۲- TSH  (هورمون محرک تیروئید)

این آزمایش نشان می‌دهد که آیا شما مشکلی در تیروئید شما وجود دارد که باعث سقط‌های مکرر می‌شود یا خیر. ترشح هورمون تیروئید در اندازه درست و منظم می‌تواند بارداری سالمی را برای شما رقم بزند.

۳- T4 (تیروکسین)

این هورمون یعنی هورمون تیروکسین اصلی‌ترین هورمون تیروئید است که سطح پایین آن می‌تواند رشد جنین را مختل کند.

۴- TPO (آنزیم تیروئید پراکسیداز)

این آنزیم به تولید ید کمک می‌کند.  وجود آنتی بادی آنتی تیروئید طی حاملگی یک شاخص افزایش ریسک سقط است. مثبت بودن این تست نشان دهنده وجود آنتی بادی تیروئید پراکسیداز است. البته داروهای سرکوب کننده ایمنی ممکن است نتایج را تحت تاثیر قرار دهند.

۵- تست قند

بسیاری از زنانی که دچار سقط‌های مکرر می‌شوند حتی با سطح گلوکز طبیعی، گلوکز ناشتای بالایی دارند. برای اینکه نتیجه تست هرچه دقیق‌تر و درست‌تر باشد باید دست کم ۱۰ ساعت بین آخرین غذایی که خوردید و آزمایش‌‌تان فاصله زمانی باشد. در صورتی که دیابت بارداری کنترل نشود می‌تواند موجب بروز خطراتی برای مادر و جنین شود که از جمله این خطرات می‌توان به افزایش احتمال سقط مکرر جنین اشاره کرد.

۶- بیماری سلیاک

شاید برای بسیاری از خانم‌هایی که دچار سقط جنین شده‌اند انجام چنین آزمایش سلیاک عجیب بیاید چون معمولا این بیماری برای بسیاری از افراد بی‌علامت است. اما می‌تواند موجب نازایی و سقط شود. خیلی از خانم‌ها این بیماری را یک بیماری حاد دستگاه گوارش می‌دانند اما تنها یک علامت ممکن است تشخیص این بیماری را در شما قطعی کند. قطعا وجود چنین بیماری پرهیز غذایی سختی را به دنبال دارد.

۷- ویتامین D

کمبود ویتامین D به بسیاری از مسائل بارداری مرتبط است. این ویتامین در میان زنان ایرانی کمتر است و به نظر می‌رسد مشکلی است که پیش از بارداری باید حل شود و این ویتامین با مکمل‌های مختلف تامین شود.

برای ارزیابی سقط مکرر ، علاوه بر گرفتن شرح حال و انجام معاینه بالینی، از آزمون‌های زیر نیز استفاده می‌شود:

• بررسی کروموزوم والدین
• بررسی آنتی‌بادی‌های مؤثر در سقط مکرر
• بررسی ترومبوفیلیا
• ارزیابی حفره رحم (با تصویربرداری از رحم و لوله‌های رحم)
• بررسی کروموزومی محصول حاملگی
• بررسی فلوسیتومتری خون

سقط مکرر و هپارین

درمان در بیماران سقط مکرر با علت ایمونولوژیک شامل هپارین، آسپیرین، ویتامین D، ایمینوگلوبولین تزریقی و یا ترکیبی از این درمان‌ها می‌باشد. هپارین روزی ۲ بار هر بار ۵۰۰۰ واحد معمولاً در مواردی که اشکال انعقادی یافت شود تجویز می شود و در این موارد تأثیر آن بسیار بسزا می باشد. مصرف آن تا انتهای بارداری باید ادامه یابد. گهگاه تا ۶ هفته بعد از زایمان هم توصیه می شود.

مشکل ترومبوفیلی (غلطت خون) یکی از دلایل سقط مکرر می باشد. تشخیص آن غیر از بررسی تغییرات در جفت و جنین دفع شده با کمک تستهای ژنتیکی و پروتئین ها می باشد. در صورتی که تمایل دارید در این زمینه اطمینان حاصل نمایید نیاز به انجام آزمایشات می باشد. البته دلایل دیگری نیز برای سقط وجود دارد، پس الزاماً دریافت آمپول هپارین ممکن است منجر به جلوگیری از سقط بعدی نشود .در صورتیکه مشکل اصلی، ترومبوفیلی تشخیص داده شود و هپارین کمک کننده باشد شانس سقط بعدی پائین می باشد.

درمان سقط مکرر

درمان سقط مکرر جنین با توجه به علت آن پیشنهاد می‌شود. احتمال بارداری موفق، صرف نظر از نتایج بررسی، بالا است: درصد موفقیت بارداری در صورت مشاهده نشدن هیچ گونه ناهنجاری ۷۷ درصد و در غیر این صورت ۷۱ درصد است. چنانچه ناهنجاری کاریوتایپ (اختلال ژنتیکی یا کروموزومی) علت سقط باشد، والدین غالباً برای مشاروه ژنتیک معرفی می‌شوند. متخصص ژنتیک اختلال ژنتیکی را توضیح می‌دهد و احتمال بارداری طبیعی در آینده را برآورد می‌کند.

تعدادی از والدین تصمیم می‌گیرند در طول بارداری بعدی تحت مطالعه ژنتیکی پیش از تولد باشند تا آرایش ژنتیکی جنین به یکی از دو روش زیر بررسی شود:

• نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی ( CVS): نمونه‌برداری از جفت در اواخر سه ماهه اول یا ابتدای سه ماهه دوم انجام می‌شود.
• آمینوسنتز: مقداری از مایع آمنیوتیک، مایع احاطه کننده نوزاد در دوران بارداری، آنالیز می‌شود.

چنانچه لقاح مصنوعی (IVF) انجام شود، می‌توان PGD یعنی تشخیص بیماری‌های ژنتیکی پیش از لانه گزینی را انجام داد. در این عمل تزریق‌های متعددی بر روی مادر انجام می‌شود تا تعداد زیادی تخمک در تخمدان رشد کند. سپس با انجام جراحی کوچکی تخمک‌ها از تخمدان‌ها بازیابی می‌شود. پس از آن یک اسپرم در هر تخمک تزریق می‌شود و فرصت رشد به نطفه داده می‌شود. در مرحله بعد یک سلول از نطفه نمونه‌برداری و آزمایش ژنتیکی آنالیز می‌شود تا نطفه آسیب‌دیده منتقل نشود.

اگر ناهنجاری رحمی مشاهده شود، جراحی با توجه به نقص موجود انجام می‌شود. چنانچه سندرم آنتی‌فسفولیپید تشخیص داده شود، داروهای خاصی برای کاهش تشکیل لخته خون تجویز می‌شود. اگر دیابت یا اختلال تیروئید عامل سقط باشد نیز داروهای مناسب تجویز می‌شود.

تغذیه مناسب برای جلوگیری از سقط مکرر جنین

افزایش مصرف سبزیجات برگ سبز، میوه‌‌ های تازه، امگا ۳ و امگا ۶، تخم‌ مرغ، ماهی و مواد لبنی و به طور کل، داشتن یک رژیم غذایی متعادل می ‌تواند احتمال سقط را کاهش دهد.

مصرف غذائی حاوی ویتامین ب  برای زنان باردار یا زنانی که تصمیم به بچه دار شدن دارند به طور جدی می تواند به مادران برای جلوگیری از تولد نوزاد ناقص یا جنین سقط شده کمک کند. اسفناج سرشار از اسید فولیک است که یکی از ویتامین‌های گروه B است. از نقایص عصبی جنین پیشگیری می‌کند و در سلامت جنین نقش دارد.

غذاهای حاوی ب ۱۲فقط غذاهای حیوانی مثل کباب برگ گوشت گوسفند و شتر، تخم مرغ محلی، کره وروغن محلی و شیر محلی  می باشند و نخود و خرما و…حاوی ویتامین ب هستند. سویا حاوی مواد معدنی غنی و ویتامین‌های D ، B2، A است و مصرف آن برای زنان باردار و جنین بسیار مفید است. مصرف لوبیا و به عادت ماهانه را مرتب و از سقط مکرر جنین جلوگیری میکند.

مصرف آویشن،پونه و بابونه و غوره برای زنان باردار مفید نیست زیرا باعث سقط جنین می‎شود. کسانی که غذای تند می‎خورند مبتلا به لک‌های صورت می‎شوند، چنانچه حامله باشند نوزادشان ممکن است لکه‌هایی در بدنشان داشته باشند.

چنانچه مادر هنگام آبستن ادویه‌های تند مانند خردل یا دارچین و نعناع زیاد مصرف کند نوزاد مبتلا به اگزما می‎گردد. مصرف عسل، قهوه، گلاب ، زیره ، سه زیره، محرک زایمان اند و ممکن است باعث زایمان زودرس یا سقط شود.

عرقیات گیاهی در دوران بارداری استفاده نشود چون تحقیقات کاملی روی آنها و اثرشان بر بارداری صورت نگرفته است. جگر به هیچ عنوان استفاده نشود. چون حجم ویتامین A بالایی دارد و ممکن است اثرا تتراتوژنی داشته باشد. مصرف زرشک را باید کاهش داد. بربرین موجود در زرشک احتمال سقط جنین را بالا می برد.

تخم مرغ حتما باید پخته مصرف شود و عسلی یا خام نباشد. و حتما دقت شود پوسته تخم مرغ شکسته یا ترک دار نباشد چون میکروبها می توانند واردش شوند و تخم مرغ را آلوده کنند. گوشت حتما بطور کامل پخته شود و نیم پز یا خام نباشد، چون میکروبها بزور کامل از بین نمی روند.

راههای جلوگیری از سقط  مکرر جنین

در ادامه توصیه هایی برای جلوگیری از سقط مکرر جنین آورده شده است:

در گذشته مادران سوپ ندول با گوشت نیمه پخته و با سوشی زیاد می خوردند و فرزندان سالم نیز متولد میشد. غذاهایی که با حرارت پخته نمیشود حاوی باکتری هایی مانند اشرشیا ای کلای، کمپیلوباکتر، لیستریا و سالونلا که می تواند باعث سقط مکرر جنین، مرده زایی و تولد نوزاد نارس شود. باید بدانید که فقط غذای کاملا  پخته شده را مصرف کنید. شیر غیر پاستوریزه نخورید زیرا حاوی لیستریا است که یکی از عوامل سقط مکرر جنین بشمار می رود.

برخی مادران فکر می کنند که با مالیدن مداوم شکم به جنین خود آرامش می دهند یا اینکه در زمان بارداری ترک هایی بر روی شکم ایجاد میشود و نگران این ترک ها هستند و برای از بین بردن این ترک ها از کرم ها و روغن های مختاف استفاده می کنند و شکم خود را ماساژ می دهند که این کرم و روغن ها جذب شده و ممکن است خطرناک باشد. بهتر است در صورت استفاده نیز در مقادیر کم و بدون ماساژ استفاده کنید. و شکم خود را نه اینکه مالش ندهید بلکه در زمان طولانی و در همه طول روز و با فشار نمالید.

برخی زنان فکر میکنند اگر زیاد راه بروند زایمان راحتری خواهند داشت در صورتیکه راه رفتن بیش از حد باعث زایمان زودرس شده و در کسانی که دهانه رحم آنها کاملا بسته نیست خطرناک است. شما باید بطور ملایم راه بروید و از انجام ورزش های خطرناک در دوران بارداری که تهدید کننده سلامتی شما و جنین شماست پرهیز کنید.

در دوران بارداری، دمای بدن کمی بالاتر از حالت عادی است. اگر شما در فصل تابستان هستید، و احساس خستگی و ناراحتی می کنید. نباید آب و یا غذای خیلی سرد بخورید اگرچه بسیار لذت بخش است اما ممکن است برای شما و جنین ضرر داشته باشد با خوردن آب سرد عروق شکم و رحم منقیض شده و ممکن است روی جنین اثرگذار باشد. بنابراین توصیه میشود که از خوردن آب یخ در دوران بارداری بپرهیزید.

چای و قهوه هر دو دارای مقدار زیادی کافئین هستند که در تکامل جنین اثرگذار خواهند بود. در بارداری مخصوصا خانم هایی که کارمند هستند مدام عادت به خوردن چای دارند. در سه ماه اول بارداری که هنوز وضعیت مادر ثابت نشده است سعی کنید حدالامکان مصرف چای را محدود و قهوه را اصلا مصرف نکنید.

نبض ما– گفت و گو تصویری: هانیه ورشوچی