استنت چیست ؟
استنت یک لوله توری سیمی کوچک می باشد که سبب باز شدن سرخرگ شده و به شکل دایمی داخل آن می ماند.
چرا از استنت استفاده می شود ؟
هنگامی که یک سرخرگ کروناری (یک سرخرگ خونرسانی کننده به عضله قلبی ) به واسطه تجمع رسوباتی که در مجموع پلاک نامیده می شوند تنگ می شود، جریان خون عضله قلبی کاهش می یابد . اگر جریان خون به عضله قلبی کاهش پیدا کند، درد قفسه سینه رخ می دهد . اگر لخته ای هم تشکیل شده و جریان خون به بخشی از عضله قلبی را قطع کند، حمله قلبی رخ می دهد . استنت سبب باز نگه داشتن سرخرگ قلبی شده و احتمال بروز حمله قلبی را کاهش می دهد .
سرخرگها چگونه باز می شوند ؟
جهت بازکردن یک سرخرگ تنگ شده، پزشک ممکن است عملی را انجام دهد که تحت عنوان مداخله کروناری از طریق پوست (PCI) یا آنژیوپلاستی نامیده می شود . در این روند، یک لوله که یک بادکنک (بالون) در سر آن قرار دارد و کاتتر نامیده می شود به داخل سرخرگ و به محل انسداد رانده می شود . سپس بادکنک باد شده و پلاک را تحت فشار قرار داده و محل دچار تنگی را باز می کند . پس از اتساع مجرای رگ ، بالون خالی شده و کاتتر بیرون کشیده می شود .
استنتها چگونه استفاده می شوند ؟
استنت قبل از استفاده، در اندازه کوچکی جمع شده و دور بالون کاتتر قرار می گیرد . سپس استنت به محل انسداد رانده می شود و زمانیکه بالون باد می شود، استنت باز شده و در محل خود قفل می گردد و یک داربست را تشکیل می دهد که سبب بازنگه داشتن رگ میشود . استنت به شکل دایمی داخل رگ باقی مانده و آن را باز نگه می دارد . این امر سبب بهبود جریان خون به عضله قلبی و رفع علایم (اغلب در قفسه سینه ) می شود.
فنر ها بر اساس برخی ازویژگی های خاص سرخرگ دچارانسداد، استفاده می شوند. عواملی که برروی احتمال استفاده از استنت موثرند، اندازه سرخرگ و محل انسداد آن می باشند.
استنت گذاری به شدت رایج بوده و اکثر اعمال آنژیوپلاستی با استنت گذاری همراه می باشند .
فواید استفاده از استنت کدامند ؟
در برخی از بیماران، استنت میزان ابتلا به تنگی مجدد را که پس از آنژیوپلاستی بالونی یا سایر روشها ی انجام گرفته توسط کاتتر رخ می دهد، کاهش می دهد.
افرادیکه تحت آنژیوپلاستی و استنت گذاری قرار می گیرند، نسبت به افرایکه تحت عمل جراحی بای پس سرخرگ کروناری قرار می گیرند، بهبودی سریعتری دارند. هم چنین درد و احساس ناراحتی در آن ها کمتر است .
آیا ممکن است سرخرگهای استنت گذاری شده مجددا دچار تنگی شوند؟
در حدود یک سوم ازبیمارانی که تحت آنژیوپلاستی بدون استنت گذاری قرار می گیرند، سرخرگ مربوطه دوباره شروع به تنگ شدن در عرض چند ماه پس از عمل می نماید . این کاهش دوباره قطر، تنگی مجددنامیده می شود .
استنت به پیشگیری از این حالت کمک می کند. در سالهای اخیر پزشکان از استنت های جدیدی استفاده می کنندکه استنت های آغشته به دارونامیده می شوند . این استنت ها با دارویی پوشیده شده اند که مانع از بسته شدن مجدد عروق خونی می شوند. استنت هایی که با دارو پوشیده نشده اند، استنتهای لخت فلزی نامیده می شوند .
بسیار مهم است که افراددارای هرکدام از انواع فنر، داروهای ضد پلاکت خود را درست طبق دستور پزشک مصرف نمایند.
اگر استنت کار نکند و سرخرگها دوباره بسته شوند، ممکن است انجام جراحی بای پس سرخرگ کروناری در شما ضروری باشد
پس از یک عمل استنت گذاری چه احتیاطاتی باید صورت گیرد ؟
بیمارانی که تحت عمل استنت گذاری قرار گرفته اند می بایست از یک یا تعداد بیشتری از داروهای رقیق کننده خون استفاده کنند.
نمونه این داروها کلوپیدوگرل و آسپیرین هستند . این داروها به کاهش احتمال ایجاد لخته در استنت و انسداد سرخرگ کمک می کنند.
• آسپیرین ازنظر زمانی معمولابه صورت نامحدود مصرف می شود .
• کلوپیدوگرل به مدت ۱۲ ماه و یا شاید مدت طولانی تری پس از عمل (بسته به نوع استنت) مصرف می شود.
• کلوپیدوگرل ممکن است سبب بروز عوارضی گردد، در نتیجه انجام دوره ای آزمایش خون صورت می گیرد . قطع نکردن این داروها به هر دلیلی بدون مشورت با متخصص قلبی که بیماری سرخرگ کروناری شما تحت درمان اوست، مهم می باشد .
• در ۴ هفته اول پس از استنت گذاری ، تصویربرداری بارزوناس مغناطیسی( MRI )نباید بدون تایید متخصص قلب صورت گیرد. البته ابزارهای شناسایی کننده فلز (مانند موارد موجود در فرودگاهها)اثری بر استنت ندارند
من چگونه می توانم بیشتر یاد بگیرم ؟
با پزشک ، پرستار یا مشاور سلامتی خود مشورت کنید . اگر مبتلا به بیماری قلبی می باشید یا قبلا دچار سکته مغزی شده اید، ممکن است اعضای خانواده شما در معرض خطر باشند . ایجاد تغییرات در شیوه زندگی آنها جهت کاهش میزان خطر مهم است.
شما می توانید از کتابچه ها و بروشورهای علمی جهت انتخاب زندگی سالمتر و کاهش میزان خطر ، کنترل بیماری و مراقبت از افراد مورد علاقه تان استفاده کنید .دانایی توانایی است بنابراین بیشتر بیاموزید و بیشتر زندگی کنید.
آیا پرسش یا توضیحی از پزشک خود دارید؟
دقایقی را برای یادداشت سوالات خود در ملاقات بعدی خود با پزشکتان اختصاص دهید. برای مثال:
عوارض بالقوه استنت گذاری کدامند ؟
تهیه و تنظیم :
واحد پیشگیری و آموزش همگانی مرکز قلب تهران
دکتر اکبر نیک پژوه
