کلام معصومین (ع)در رابطه با عوامل اندوه زا

دوری از عوامل اندوه زا و شناخت آن سبب از بین بردن غم و ناراحتی اشخاص می شود. در این مطلب به بیان برخی از عوامل اندوه زا از نظر معصومین (ع) خواهیم پرداخت.

چرا اندوه به سراغ ما می آید

برخی اوقات انسان بدون هیچ دلیل و بهانه ای احساس گرفتگی، اندوه ، دلتنگی و بی حوصلگی می کند و غمی ناآشنا درون او را می آزارد. برخی بر این باورند که یکی از عوامل اصلی این بی حالی و اندوه، فاصله گرفتن از جمع دوستان و نزدیکان و پناه بردن به خلوت و انزوا است؛ در حالی که نمی توان این سخن را به عنوان دلیل کامل و صحیحی تلقی کرد؛ زیرا چه بسا ممکن است انسان در میان جمع باشد؛ ولی احساس غربت و دلتنگی نماید.

گاهی اوقات انسان به ظاهر هیچ گونه مشکل خاصی در زندگی احساس نمی کند؛ ولی با این همه، بی حالی و گرفتگی درونی، روح و روان او را تحت فشار قرار می دهد، به گونه ای که خود انسان نیز برای آن دلیل و علتی نمی یابد.

به راستی چه عواملی در بروز دلتنگی و اندوه درونی انسان نقش دارند؟ در این نوشتار سعی شده است تا به بررسی برخی عوامل معنوی (و غیر ظاهری) حزن و اندوه درونی انسان از دریچه روایات معصومین پرداخته شود، بدین امید که با رعایت احکام و آموزه های دینی در برطرف کردن عوامل حزن و اندوه، در زندگی لحظات خوشی همراه با نشاط و شادکامی داشته باشیم.

غم و شادی دو مفهموم شناخته شده در میان انسان هاست. افراد بشر با تمام تفاوت ها و تمایزاتی که در میانشان حاکم است درک یکسانی از مفهوم غم و شادی دارند. برخی اوقات علل و عوامل به وجود آورنده غم و شادی برای فرد شناخته شده است در حالی که در پاره ای از اوقات این علل و عوامل برای وی ناشناخته می ماند. دقت در علل به وجود آورنده این دو حالت روحی کمک شایانی به کنترل آنها می نماید.
به طور کلی می توان گفت پیروی از فرامین الهی سبب از بین رفتن اندوه و ناراحتی می شود. چرا که دین عهده دار بهره مند سازی افراد از زندگی پاک و آرام است و این زندگی به وجود نمی آید مگر به واسطه رهایی از اندوه آزار دهنده و مضر.

پیروی از فرامین الهی سبب از بین رفتن اندوه می شود

 رسانندگان پیام الهی در سخنان ارزشمندشان از یک سو به تفصیل، به معرفی عوامل به وجود آورنده اندوه پرداخته اند و از سویی دیگر عوامل از بین برنده اندوه را نمایانده اند. دوری از عوامل اندوه زا و شناخت و به کارگیری عوامل اندوه زدا تا حد زیادی سبب از بین بردن غم و ناراحتی اشخاص می شود. در این مختصر به بیان برخی از عوامل اندوه زا در کلام معصومین (ع) خواهیم پرداخت.

عوامل اندوه زا از کلام  معصومین (ع) :

دنیاخواهی
حضور در جهان مادی نیازمند بهره مندی از نعمت های الهی است. مادامی که بهره مندی از دنیا برای گذراندن و عبور از زندگی مادی و نیل به سعادت و سرای اخروی است؛ بدان سفارش شده است. اما آنجا که بهره مندی از دنیا تنها برای همین جهان مادی، بدون در نظر گرفتن سرای باقی است از آن نکوهش شده است. فردی که حیات را تنها زندگی دنیوی می داند یا آنکه از آخرت غافل می شود تمام هم و غم اش دنیا می شود و تمام تلاشش رسیدن به اهداف دنیوی می گردد، علاوه بر آنکه در این تلاش و دستیابی ممکن است فرامین الهی را زیر پا نهد؛ گاه در رسیدن به اهدافش ناکام می ماند و این ناکامی و نافرجامی سبب ناراحتی و اندوهش می شود. دنیا خواهی و شیفته دنیا شدن از عوامل به وجود آورنده اندوه دانسته شده است.

لذت گرایی

گاه افراد علاقه مند به انجام اموری هستند که لذت لحظه ای بر آنها به دنبال می آورد، پاره ای از این امور به سبب مخالفت با فرامین الهی و بخشی از آنها به ­دلیل آسیب و اذیت هایی که به همراه می آورند موجبات غم و ناراحتی دراز مدت شخص را فراهم می آورند. مانند فردی که با سرعت زیاد در جاده حرکت می کند و سرعت بالایش منجر به تصادف می شود. اجتناب از لذت های زودگذری که تبعات سخت و سنگین دنیوی یا اخروی به دنبال دارد سبب عدم ایجاد ناراحتی و اضطراب را از شخص دور می کند. پیامبر گرامی اسلام (ص) در این باره فرموده اند:بسا لذتی که دمی بپاید اما اندوهی دراز بر جای گذارد.

حسادت

خیر و نیکی را تنها برای خود خواستن و خیرخواه دیگران نبودن، فرد را مضطرب و پریشان می کند. فردی که پیشرفت و خوبی را فقط برای خود می خواهد، از مشاهده موفقیت ها و پیشرفت های دیگران ناراحت می شود. حسود گرچه در تلاش است تا مانع خیر و پیشرفت دیگران شود اما بیشترین ضرر و اذیت را برای خودش به ارمغان می آورد. امام علی (ع) در این باره می فرمایند:«ستمگری ندیدم که به ستمدیده ماننده تر باشد مگر حسود؟ او جانی خسته دارد و دلی سرگشته و اندوهی پیوسته».

کم کاری

کم کاری، موجب از دست دادن فرصت ها و مانع پیشرفت اشخاص می شود. گاه فرد کم کار پس از گذر سال ها، نتیجه کم کاری و سستی اش را می بیند و همین امر او را ناراحت و غمگین می کند. مغتنم شمردن فرصت ها و تلاش برای صعود به مراتب عالی مانع از اندوه و ناراحتی در آینده می شود. امیر المومنین (ع) کم کاری را مایه اندوه و ناراحتی شمرده اند. در روایتی از ایشان آمده است:هر که در عمل کوتاهی کند، به اندوه گرفتار اید. (نهج البلاغه، شریف الرضی محمد بن حسین، نسخه صبحی صالح، ص491، ح127)

باید عواملی که زمینه ساز اندوه می شوند را شناخت و برطرف کرد 

امید به مردم

چشم حسرت به زندگی و اموال دیگران داشتن فرد را ناراحت و پریشان می کند. این ناراحتی گاه به سبب مقایسه خود با دیگران و گاه به سبب انتظار و توقع بهره مندی از اموال و دارایی های آنان به وجود می آید که در هر دو صورت برآورده نشدن خواسته فرد او را اندوهگین می کند.

 

امام صادق(ع) فرمود:وقتی آیه 88 سوره حجر نازل شد که «اگر بعضی از مردان و زنانشان را به چیزی بهره ور ساخته ایم، تو بدان چشم مدوز و غم آن را مخور و در برابر مومنان فروتن باش» پیامبر خدا (ص) گفت:کسی که به دلداری دادن خدا آرام نگیرد جانش بر دنیا حسرت ها خورد و هر که چشمش به دارایی های دیگران باشد، اندوهش بسیار شود و ناراحتیش بهبود نیابد.

جمع بندی

غم و اندوه و حسرت ها همه ناشی از دنیا خواهی است، ناشی از این است که ما به دنیا نگاهی ابدی داریم، از نعمت هایش هر چه بیشتر می خواهیم و قانع نمی شویم، این نگاه موجب حسادت ها، حسرت ها، کدورت ها و رنجش ها می شود که برای ما اندوه و غم فراهم می کند و راه رهایی از این اندوه بی توجهی به دنیاست.

امتیاز به مطلب post

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال نظر

درصورتی‌که نیاز به مشاوره و یا طرح پرسش از پزشک را دارید، فقط در بخش «از دکتر بپرسید» مطرح کنید.

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

از پزشکان نبض‌ما بپرسید