وقتی که نوزاد دچار تب می شود

وقتی نوزاد دچار تب می شود و دمای بدنش نوسان می کند، باید حتما به آن توجه کنیم و در پی درمان تب نوزاد باشیم.

نبض ما– برخی  بروز  تب در نوزادان و شیرخواران  را  طبیعی می‌پندارند. اما واقعیت چیز دیگری است. هر نوع افزایش یا کاهش  و نوسان دمای بدن نوزاد بایستی جدی گرفته‌شده  و نباید از کنار آن به راحتی گذشت. و از همه مهم‌تر  هر نوع تب را در نوزاد خودسرانه درمان نکنید. در درمان تب نوزاد و شیرخوار حتماً با پزشک متخصص کودکان و نوزادان ملاقات داشته باشید. در ادامه به توضیحات در خصوص تب نوزاد می پردازیم.

دمای نرمال بدن

درجه حرارت طبیعی بدن هنگامیکه از طریق دهان اندازه گرفته شود،حدود ۳۷ درجه سانتی گراد است. درجه حرارتی که از طریق مقعد گرفته می شود معمولا یک درجه بالاتر از حرارت دهانی است. بنابراین درجه حرارت طبیعی اندازه گیری شده از ای طریق ۳۸ درجه است. بیشتر پزشکان درجه حرارت دهانی بالای ۳۷.۵ درجه سانتی گراد و درجه حرارت مقعدی بالای ۳۸ درجه تعریف می کند. درجه حرارت طبیعی بدن با دماسنج دهانی ۳۷ درجه سانتی گراد و با دماسنج داخل مقعد ۳۷/۵ است. درجه حرارت بالای ۳۷/۵ مقعدی و بالاتر از ۳۸ دهانی، تب نام دارد.

علائم تب نوزاد

نوزادی که دچار تب شده  دارای علائمی مانند  پیشانی و بدنی  گرم و داغ  و  ظاهری بی‌حال و بدخلق خواهد بود.برای پی بردن به  تب در نوزادان و شیرخواران بهتر است با تب سنج دمای بدن نوزاد را اندازه‌گیری کنید زیرا تب بالا در نوزادان و شیرخواران باعث بروز تشنج و ناهنجاری‌های مغزی می‌گردد.

اگر دمای بدن نوزاد با دماسنج دقیق و مناسب اندازه‌گیری شد و مشخص شد که تب دارد کل بدن نوزاد برای کشف منبع عفونت بررسی می‌گردد و پزشک کودکان برای تشخیص این موضوع   از خون،  ادرار، ترشحات بند ناف و … نوزاد نمونه‌گیری کرده و درخواست آزمایش‌های ویروسی و باکتریایی می‌کند. ممکن است پزشک بخواهد که نوزاد در بیمارستان بستری شود تا درجه حرارت بدن وی کنترل شده و تب نوزاد و شیرخوار پایین بیاید .

در برخی موارد  ممکن است نوزاد دچار ذات‌الریه شده باشد که علاوه بر تب دچار علائم دیگری است مانند  خرخر در زمان تنفس، تنگی نفس، انقباض عضلات گردن و خس‌خس سینه.

اندازه گیری دمای بدن نوزاد

به منظور اندازه‌گیری تب نوزاد بهتر است که از یک دماسنج استاندارد و دقیق استفاده نمایید. سمت مخزن و فلزی تب سنج بایستی زیر بغل نوزاد قرار گیرد. از قرار دادن تب سنج شیشه‌ای در دهان نوزاد و شیرخوار جدا خودداری کنید .‌ همین طور می‌توانید از دماسنج‌های دیجیتالی یا مقعدی برای اندازه‌گیری دمای بدن نوزاد خود استفاده نمایید.

طریقه صحیح گرفتن درجه حرارت کودک بصورت دهانی یا مقعدی با دماسنج دیجیتال نیاز به دقت زیادی دارد، معمولا روش کنترل درجه حرارت در کودکان تا حدود ۴ سا لگی درجه حرارت به صورت مقعدی است، و در کودکان بزرگتر از درجه حرارت دهانی استفاه می کنند. البته در کودکان زیر 4 سال نیز می توانید از زیر بغل و دهان برای کنترل درجه حرارت استفاده نمایید.

در کودکان کمتر از چهار سال باید اندازه گیری درجه جرارت از راه مقعد انجام شود. قبل استفاده از دماسنج نوزاد یا کودک خود را خیلی نپوشانید زیرا روی درجه حرارت تاثیر گذار است. هرگز کودک را هنگام اندازه گیری درجه حرارت، تنها نگذارید.

چنانچه از دماسنج مقعدی برای کودک خود استفاده می کنید، سر آن را با را وازلین چرب کنید و دماسنج را یک سانتی متر وارد مقعد کنید. آن را آرام نگهدارید و اجازه ندهید بیرون بیاید زمانیکه صدای بوق دماسنج درآمد آن را خارج کرده و عدد دیجیتال را بخوانید.

چنانچه برای کودک خود از دماسنج دهانی استفاده می کنید، انتهای دماسنج زیر زبان بگذارید و با صدای بوق دماسنج آن را بردارید و عدد دیجیتال را بخوانید پس از استفاده دماسنج را با آب سرد و صابون بشوئید.

از آنجا که برخی از دماسنج‌های غیر رکتوم دما را بیش از حد بالا نشان می‌دهند  استفاده از آن‌ها می‌تواند به  تنش‌های غیرضروری و اتلاف وقت اورژانس منجر شود.

دمای بدن نوزاد بعد از واکسن دو ماهگی

واکسن 2 ماهگی کودک عبارت است از دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، قطره فلج نوبت اول و واکسن هپاتیت نوبت دوم. معمولا واکسن هپاتیت ایجاد واکنشی در بدن کودک نمی‌کند اما واکسن‌های دیفتری، کزاز و سیاه سرفه ممکن است یک واکنش مختصر همراه با تورم داشته باشد که پس از 2 تا 3 روز این تورم برطرف می‌شود.

بهتر است مادر با قرار دادن یک حوله خنک روی موضع، واکنش تورمی را آرام کند. اگر بچه تب جزئی داشته باشد بهتر است به او تب بر و مسکن ندهید تا سیستم دفاعی بدنش ضعیف نشود ولی اگر تب نوزاد بیش از 38 و نیم باشد جای نگرانی وجود دارد. به بچه 2 ماهه هر 8 ساعت یک‌بار 5 قطره استامینوفن یا نصف قاشق مرباخوری ایبوپروفن بدهید تا تب او فروکش کند. کودکانی که سابقه تب و تشنج دارند هم نیاز به توجه ویژه دارند؛ اگر تب آنها بالای 39 رفت با پاشویه و شیاف استامینوفن تب را به سرعت پایین بیاورید.

اگر  تب نوزاد و شیرخوار بیشتر از39 ‌درجه سانتی‌گراد شد  یا باعث گردید نوزاد دچار بی‌قراری و گریه بیش از حد معمول شود بایستی سریعاً به پزشک مخصوص کودک خود مراجعه نمایید .و همین طور اگر چنانچه به وسیله پاشویه و دریافت مسکن‌های تجویزشده تب نوزاد کنترل نشد باید سریعاً به مراکز درمانی مربوطه مراجعه نمایید تا کودک تحت مراقبت قرار گیرد.

پایین آوردن تب نوزاد

قبل از استفاده از داروهای تب بر سعی کنید تب را با یک اسفنج حمام پایین بیاورید. این درمان قدیمی از مد افتاده تب نوزاد  می‌تواند شگفت‌آور و موثر باشد. استفاده از آب ولرم (29.44 تا 32.22 درجه) برای پاک کردن پوست کودک به خصوص پیشانی و زیر بغل برای پایین آوردن تب نوزاد بسیار مؤثر  است.

اگر کودک شما بسیار ناراحت به نظر می‌رسد از دارو برای کاهش تب استفاده کنید. البته این هشدارهای مهم را به یاد داشته باشید:

• اگر کودکتان کمتر از6 ماه سن دارد  پزشکان استامینوفن را بجای ایبوپروفن تجویز می‌کنند. از6 ماه به  بعد بیشتر کودکان می‌توانند استامینوفن یا ایبوپروفن را مصرف کنند و دیگر تفاوتی نمی‌کند.
• دوز دارو باید با توجه به وزن او باشد  نه سن او.
• هرگز به کودکتان آسپرین ندهید  زیرا پزشکان آن را به عنوان عامل همراه ابتلا به سندرم ری که یک بیماری نادر اما جدی و گاهی کشنده است می‌دانند.
• هرگز کودک خود را که با آرامش خوابیده است برای دادن داروی تب بُر بیدار نکنید! اگر او خواب است به  او اجازه دهید بخوابد و خودتان هم استراحت کنید.
• بیشتر از ۵ دوز از دارو در طول یک روز به کودک ندهید.
• به نوزاد کوچکتر از ۳ ماه دارو ندهید مگر اینکه پزشک خانوادگی به شما بگوید.
• بر چسب را با دقت بخوانید، مطمئن شوید کودک مقدار درستی از دارو را مصرف می کند.
• چنانچه از قطره استفاده می کنید، قطره چکان را تا خط روی آن پر کنید.

هرگز از آسپرین برای پایین آوردن تب کودک استفاده نکنید. آسپیرین در موارد نادری باعث ایجاد سندروم رای در کودکان می تواند باشد که بیماری جدی است و ممکن است باعث مرگ شود. توصیه پزشکان به والدین این است که از دادن آسپرین به بچه های زیر ۱۸ سال خودداری کنید.

درمان خانگی تب کودک

• مایعات و نوشیدنی فراوان به کودک بدهید از کم شدن آب بدن جلوگیری و به خنک شدن بدن کمک کند.
• مطمئن شوید کودک به اندازه کافی استراحت می کند.
• درجه حرارت اتاق را در حد ۲۱ تا ۲۳ درجه نگهدارید.
• لباس خواب کودک از پارچه ی نخی سبک باشد که بتواند را گرمای بدن را پس بدهد.
• چنانچه کودک سردش شد پتوی اضافه بیندازید و زمانیکه سرما کاهش یافت پتو را بر دارید.

از روش پاشویه برای پایین آوردن تب نوزاد و کودک استفاده کنید

استفاده از روش پاشویه که به شکل شستشوی پا با آب ولرم است می تواند به کم کردن تب نوزاد و کودک کمک کند البته قبل از پاشویه، استامینوفن را به کودک بدهید چنانچه بدون دارو پاشویه کنید ممکن است کودک شروع به لرزش کند و باعث بالا رفتن تب شود و حال کودک وخیم تر می شود . همچنین از آب سرد برای شستشو استفاده نکنید.

بار دیگر تاکید می کنیم که تب نوزاد و کودک بسیار مهم است و در رابطه با آن خودسرانه عمل نکنید و حتما فرزند خود را نزد پزشک ببرید.

نبض ما– گردآوری

منابع

کودک آنلاین، پزشکان بدون مرز، الودکتر