بهداشت مو پشت نیمکت مدرسه
ابتلا به شپش سر یکی از بیماری های شایع در همه سنین بویژه در سنین مدرسه است. بنابراین آگاهی از علائم و نشانه های این بیماری در مدارس ، گامی مثبت در جهت کنترل بیماری محسوب می شود.
اصولا چند نوع شپش سر داریم؟
شپش سر، شپس تنه و شپش عانه. اما بیشترین نوع، شپش سر است. شپش تنه در افراد بی‌خانمان که مدت هشت تا ۹ ماه حمام نرفته باشند، مشاهده می‌شود. این نوع شپش در درز لباس جا می‌گیرد. شپش عانه در ناحیه تناسلی مشاهده و از راه جنسی منتقل می‌شود.
آیا شپش سر مختص افرادی است که از نظر اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی پایین هستند؟
خیر؛ چه در ایران و چه در دنیا شپش سر در همه افراد مشاهده می‌شود. حتی افرادی که از نظر اقتصادی و اجتماعی هم در بالاترین نقطه قرار دارند.
چرا بیماری شپش سر در کودکان شایع‌تر است؟
زیرا در کودکان هنوز غدد چربی آن‌قدر نیست که بتواند رشد شپش را مهار کند.
در چه محل‌هایی از سر شپش بیشتر زندگی می‌کند؟
حشره در جاهای گرم و مرطوب سر سکنی می‌گزیند. مثلا در حاشیه مو‌ها، پشت گوش، البته کف سر خیلی گرم است و شپش این ناحیه را دوست ندارد.
درمان شپش چگونه صورت می‌گیرد و چه کسانی در معرض خطر قرار دارند؟
درمان آن نوعی شامپوست که به مدت ده دقیقه روی سر قرار می‌گیرد. یک هفته بعد هم باید تکرار شود. همه افرادی که با کودک مبتلا زندگی می‌کنند، گرچه علائمی نداشته باشند باید یک‌بار از شامپو استفاده کنند. اگر فرد مبتلا، دانش‌آموز است بهتر است همکلاسی‌های او بررسی شوند و درمان پیشگیرانه را داشته باشند. یادمان باشد مصرف زیاد شامپو حساسیت‌های پوستی ایجاد می‌کند و دو بار کافی است. تمام وسایل شخصی فرد که قابل جوشاندن است، جوشانده شود و اگر قابل جوشاندن نباشد برای مدتی داخل کیسه قرار بگیرد. به این ترتیب شپش از بین می‌رود. چون شپش برای ادامه حیات نیاز به مکیدن خون انسان دارد.
آیا بیماری شپش، مختص کودکان است؟
خیر. در بزرگسالان هم دیده می‌شود اما شپش سر در سنین شش تا ۱۲ سال شایع‌تر است، اما در بزرگسالان هم ممکن است مشاهده شود.
چرا برخی افراد با این‌که درمان انجام داده اند تا یک‌ماه باز حشره در سر آنها دیده می‌شود؟
ممکن است به‌رغم درمان تا یک‌ماه بعد هم شپش سر در سر دیده شود که اگر حالت کاهنده داشته باشد، بیماری بهبود یافته است و اگر حالت افزاینده داشته باشد، ممکن است فرد مبتلا باشد.
آیا شپش سر، ایمنی ایجاد می‌کند؟
خیر. ممکن است فرد حتی چند بار هم مبتلا به این بیماری شود.
چطور می‌توان شپش سر را از شوره سر تشخیص داد؟
تخم شپش به تنه مو می‌چسبد و جابه‌جا نمی‌شود؛ سفید رنگ و مایل به خاکستری است، اما شوره سر براحتی جابه‌جا می‌شود.
آیا کوتاه کردن مو جزو گام اول درمان است؟
خیر. کوتاه کردن مو ممکن است کمک کند، اما از آنجا که دخترها موهای خود را دوست دارند، این روش خیلی توصیه نمی‌شود، اگر فرد وسواس پیدا کرده است، توصیه می‌کنیم موهای خود را کوتاه کند.
وقتی شپش ماده از محیط سر بیرون می‌آید، چه مدت زنده است؟
۳۶ تا ۷۲ ساعت زنده می‌ماند، زیرا شپش برای حیات هر چهار تا شش ساعت باید خون بمکد.
چه توصیه‌ای به والدین و اولیای مدارس دارید؟
والدین هنگام مواجهه با مشکل نباید ناراحت شوند و کسی را مقصر بدانند، باید کودک خود را درمان کنند و به مسئولان مدرسه اطلاع دهند تا در صورت لزوم سایر دانش‌آموزان بخصوص همکلاسی‌های فرد مبتلا بررسی شوند و درمان پیشگیرانه انجام شود. مسئولان مدارس هم در صورت مواجهه با دانش‌آموز مبتلا باید درمان او را جدی بگیرند و مراقب بهداشت سایر دانش‌آموزان باشند.
دکتر امیر هوشنگ احسانی،متخصص پوست و مو
