عوارض داروی ضد التهاب دیکلوفناک

دیکلوفناک که با نام تجاری الفن ایکس هم شناخته می شود، یکی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است که معمولاً جهت کنترل درد استفاده می‌شود.

گردآوری – نبض ما

قرص آلفن ایکس ال ۱۰۰ دارو مسکن، ضد التهاب و ضد تب است که به دسته داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی تعلق دارد. این دارو در جهت کاهش درد، تحریک، تورم و خشکی مفصل در آرتریت، نقرس و سایر بیماری های روماتیسمی استفاده می شود. از دیکلوفناک در درمان دیگر موارد درد مثل سردرد، درد عضلانی، درد قاعدگی، درد پس از جراحی و زایمان نیز استفاده می شود.

مدت زمان اثر دیکلوفناک

دیکلوفناک از مهار کننده های قوی آنزیم سیکلواکسیژناز است. این دارو همچنین پروستاگلندین ها، پروستاسایکلین و ترومبوکسان را کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک دیکلوفناک از راه های خوراکی یا رکتوم به طور کامل جذب می گردد. حداکثر غلظت سرمی ۲ ساعت بعد از مصرف خوراکی ایجاد می شود. اتصال پروتئینی دارو ۹۹ درصد بوده و متابولیت های دارو غیر فعال و نیمه عمر آن ۲ ساعت است. دارو عمدتاً از راه ادرار دفع می گردد.

مدت زمان اثر دیکلوفناک ۸ ساعت است.

موارد منع مصرف دیکلوفناک

بیماران با سابقه حساسیت به آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب (همچون ایبوپروفن، ایندومتاسین یا پیروکسیکام)

بیماران دچار پورفیری کبدی

آلرژی به شیر

حول و حوش جراحی عروق کرونر

در بیماران دچار اختلالات کلیوی، کبدی یا قلبی با احتیاط و با حداقل میزان ممکن به‌کار رود. در ضمن وضعیت عملکرد کلیه مرتباً کنترل گردد.

در بیماران دچار زخم معده فعال از مصرف آن خودداری شود. همچنین بیماران با سابقه زخم بهتر است از مصرف این دارو پرهیز نموده و در صورت بروز صدمات معدی – روده‌ای مصرف آن قطع گردد.

این دارو در افراد پیر و همچنین افرادی که سابقه حمله آسم و حساسیتی دارند بااحتیاط مصرف شود.

طی سال های گذشته گزارش‌های متعددی از فلج ناشی از تزریق دیکلوفناک در کودکان زیر ۱۳ سال به مرکز ثبت و بررسی عوارض جانبی داروها ارسال شده است.

در برخی از موارد تزریق عضلانی آمپول دیکلوفناک تولید داخل در ایران (بخصوص در افراد زیر ۱۸ سال) موجب بروز عوارض جانبی موضعی در محل تزریق مانند آبسه و اختلال عملکرد عصب اندام تحتانی گردیده است لذا محدودیتهایی از سوی وزارت بهداشت در این خصوص وضع شده است.

خطر حملات قلبی و سکته مغزی

یک نهاد ناظر بر مقررات بریتانیا توصیه کرده است کسانی دارای مشکلات قلبی هستند مصرف این دارو را متوقف کنند. به گفته این نهاد این دارو می‌تواند احتمال خطر حملات قلبی و سکته مغزی برخی از بیماران را افزایش دهد. این توصیه پس از بررسی خطرات ناشی از این دارو در اروپا ارائه شده است. آن‌ها از این دارو به عنوان دارویی مسکن برای سر درد، دردهای کمر و آرتروز استفاده می‌کردند. این ناظر همچنین به افراد سیگاری، کسانی که دارای فشار خون بالا هستند، افراد دیابتی و هم چنین کسانی که کلسترول خونشان بالاست توصیه کرده است قبل از مصرف دیکلوفناک با پزشک خود مشورت کنند. هم چنین اضافه کرده است که استفاده از این دارو به جزء افرادی که در معرض خطرند می‌تواند به عنوان مسکنی قوی و مطمئن برای سایر افراد استفاده شود.

عوارض جانبی دیکلوفناک

دیکلوفناک ممکن است باعث بروز عوارض خفیفی بشود. در صورت شدت یا ازمان علایم زیر با پزشک خود مشورت کنید: سرگیجه، خواب آلودگی، تحریک پذیری، سردرد، تهوع، استفراغ، ناراحتی یا درد معده، اسهال یا یبوست. اما در صورت بروز هر یک از علایم زیر، دارو را قطع و بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید: استفراغ خونی، اسهال خونی، مدفوع سیاه، ادرار خونی، کبود شدگی یا خونریزی غیرمعمول، وزوزگوش، سرگیجه (دوران سر)، تورم دست ها یا پاها، تب، اشکال در تنفس، بثورات پوستی، خارش و زردی پوست یا چشم ها

تداخل های دارویی دیکلوفناک

در مصرف همزمان با مهارکننده های انزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین(ACE)، سبب مهار اثر ضد فشار خون این داروها گردیده، و احتمالاً خطر نارسایی کلیوی و هیپرکالمی را افزایش می دهد. مصرف داروهای ضد میکروبی از دسته کینولون ها همراه دیکلوفناک خطر بروز تشنج را افزایش می دهند. خطر سمیت کلیوی در صورت مصرف همزمان سیکلوسپورین و دیکلوفناک افزایش می یابد. دفع لیتیوم و نیز احتمالاً متوترکسات به وسیله این دارو کاهش یافته، سمیت آنها افزایش می یابد.

مقدار مصرف دیکلوفناک

خوراکی

از راه خوراکی، بین ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز به صورت منقسم در ۲-۳ مقدار منقسم. ترجیحا بعد از غذا مصرف می گردد.

تزریقی

تزریق در عمق عضلات سرین، در حالات حاد و بعد از جراحی به میزان ۷۵ میلی گرم در روز (یک بار و در حالات شدید دوبار در روز) و حداکثر ۲ روز انجام می شود. در کولیک حالب ها ۷۵ میلی گرم تزریق می شود که در صورت لزوم ۳۰ دقیقه بعد تکرار می شود.

شیاف

به میزان ۱۰۰ میلی گرم و معمولا در شب استعمال می شود.

نکات قابل توصیه

دیکلوفناک را پس از غذا یا همراه یک لیوان پر از آب یا شیر میل کنید. تا ۳۰ دقیقه بعد از خوردن دارو دراز نکشید.