قرص سیپروفلوکساسین
قرص سیپروفلوکساسین، یک داروی آنتی بیوتیک است که به دسته ای تحت عنوان فلوروکینولون ها تعلق دارد. این دارو در درمان عفونت های جدی یا مواردی به کار می رود، که دیگر آنتی بیوتیک ها در درمان آن ناتوان هستند. سیپروفلوکساسین در درمان عفونت های باکتریایی از جمله موارد زیر به کار می رود:
- عفونت های ریوی همچون پنومونی
- عفونت های پوست و استخوان
- عفونت های منتقل شونده جنسی (STIs)
- کونژکتیویت
- عفونت های چشمی
- عفونت های گوش
همچنین، این دارو را می توان جهت پیشگیری از ابتلا به مننژیت، در افرادی تجویز کرد که به مبتلایان به این بیماری بسیار نزدیک بوده اند. قرص سیپروفلوکساسین تنها با تجویز پزشک قابل خریداری است. اشکال دارویی آن شامل قرص خوراکی، محلول نوشیدنی، قطره گوش، قطره چشمی و پماد چشمی می شوند. انواع تزریقی سیپروفلوکساسین نیز وجود داشته اما تنها در بیمارستان به بیماران داده می شوند. محلول و قرص های خوراکی سیپروفلوکساسین، به دلیل خطر عوارض جانبی جدی به اندازه دیگر دارو های آنتی بیوتیک تجویز نمی شوند.
نکات کلیدی
اغلب افراد بالغ و کودکان می توانند سیپروفلوکساسین را مصرف کنند. رایج ترین عوارض جانبی محلول و قرص های خوراکی سیپروفلوکساسین حالت تهوع و اسهال هستند. بیماران باید از مصرف محلول یا قرص های خوراکی این دارو، به همراه محصولات لبنی از جمله شیر، پنیر و ماست خودداری کنند. سیپروفلوکساسین با نام های تجاری سیپروکسین (محلول و قرص)، سیلوکسان (قطره و پماد چشمی) و ستراکسال (قطره گوش) شناخته می شود. قطره های گوشی سیپروفلوکساسین به صورت ترکیب با دارو های دیگر، همچون دگزامتازون (ستراکسال پلاس) و فلوئوسینولون (سیلودکس) تهیه می شوند.
این دارو برای چه کسانی مفید یا غیر مفید است؟
اغلب افراد بزرگسال و کودکان بالا تر از 1 سال، می توانند سیپروفلوکساسین را مصرف کنند. البته، این دارو برای همه افراد مناسب نیست. برای اطمینان از ایمن بودن قرص سیپروفلوکساسین برای خود، باید موارد زیر را برای پزشک بیان کرد:
- سابقه حساسیت به سیپروفلوکساسین یا هر نوع داروی دیگر
- سابقه ابتلا به یک عارضه جانبی جدی در اثر مصرف سیپروفلوکساسین یا دارو های دیگر (مخصوصا دسته فلوروکینولون ها)
- سابقه ابتلا به اسهال، در اثر مصرف دارو های آنتی بیوتیک
- سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی، یا دیگر مشکلات این شریان.(آئورت یک شریان خونی بزرگ است که از قلب به شکم می رود.)
- داشتن ضربان قلب سریع، کوبنده یا نامنظم
- ابتلا به مشکلات تاندونی
- ابتلا به صرع یا دیگر مشکلاتی که فرد را در معرض خطر تشنج قرار می دهند
- ابتلا به مشکلات کلیوی
نحوه مصرف قرص ها
سیپروفلوکساسین به صورت قرص های 250، 500 و 750 میلی گرمی وجود دارد. این دارو همچنین حاوی اشکال محلولی است که به صورت 250 میلی گرم در 5 میلی لیتر هستند. مقدار مصرف متداول سیپروفلوکساسین 250 تا 750 میلی گرم، به صورت دو بار در روز است. گاهی اوقات، برای درمان برخی دارو ها تنها به یک واحد مصرفی نیاز است.
نکته: مقادیر مصرف معمولا در کودکان و افراد مبتلا به مشکلات کلیوی کم تر هستند. افراد باید این قرص ها را با مقادیر زیادی آب بلعیده و از جویدن آن ها خودداری کنند.
در صورت مصرف بیش از حد قرص یا محلول سیپروفلوکساسین چه اتفاقی رخ می دهد؟
در صورت مصرف بیش از حد قرص یا محلول این دارو، امکان ابتلا به عوارض جانبی وجود دارد. از جمله این عوارض می توان به مواردی همچون احساس تهوع و استفراغ، اسهال و ضربان قلب کوبنده یا نامنظم اشاره کرد. در صورت ابتلا به صرع امکان بروز تشنج نیز وجود دارد.
نکته: در صورت بروز موارد زیر باید با پزشک یا داروساز خود مشورت کرد:
- مصرف مقدار بیش از حد سیپروفلوکساسین در کودکان
- مصرف بیش از 2 وعده دارویی سیپروفلوکساسین
- مصرف مقادیر بیش از حد سیپروفلوکساسین و احساس شروع عوارض جانبی
عوارض جانبی
سیپروفلوکساسین نیز همچون تمام دارو ها می تواند سبب بروز عوارض جانبی شود. البته، همه افراد به این موارد دچار نمی شوند.
عوارض جانبی رایج قرص سیپروفلوکساسین
عوارض جانبی رایج، در مقداری بیش از، 1 درصد مصرف کنندگان این دارو بروز می دهند. در صورت تداوم یا ناراحت کننده بودن این موارد باید با پزشک خود مشورت کرد:
احساس تهوع: در این موارد باید وعده های غذایی ساده میل کرده و از مصرف مواد غذایی غنی و ادویه دار به همراه این دارو، خودداری کنید. مصرف سیپروفلوکساسین پس از خوردن یک میان وعده می تواند مفید باشد.
اسهال: در صورت بروز این عارضه باید جهت پیشگیری از کم آبی بدن، به مقدار فراوان مایعاتی همچون آب و آبمیوه مصرف کرد. علائم کم آبی بدن شامل کاهش تعداد دفعات دفع ادرار یا تیرگی و بوی شدید ادرار می شوند. بیماران نباید بدون مشورت با پزشک یا داروساز، جهت درمان اسهال خود نسبت به مصرف دارو های دیگر اقدام کنند.
در صورت بروز موارد زیر با 115 تماس گرفته یا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید:
- احساس درد شدید و ناگهانی در ناحیه شکم، قفسه سینه یا کمر
- خس خس سینه
- احساس تنگی در قفسه سینه یا گلو
- احساس مشکل در تنفس یا صحبت کردن
- ابتلا به راش پوستی که می تواند دچار خارش، قرمزی، تاول یا پوسته ریزی باشد.
- تورم در دهان، صورت، لب ها، گلو و حلق
در این موارد امکان دارد فرد به یک واکنش حساسیتی دچار شده و نیاز به درمان فوری در بیمارستان باشد. در چنین مواقعی افراد باید از رانندگی اجتناب کنند. جعبه سیپروفلوکساسین یا راهنمای داخل آن را باید به همراه هر مقدار باقی مانده با خود به بیمارستان برد.
بارداری و شیر دهی
مصرف سیپروفلوکساسین، معمولا در طول دوره بارداری یا شیردهی توصیه نمی شود. با این حال، مصرف قطره چشمی، پماد چشمی و قطره گوشی این دارو مجاز است. در صورت بارداری یا تلاش برای باردار شدن باید درباره مزایا و معایب مصرف سیپروفلوکساسین صحبت کرد.
موارد احتیاط در مصرف با دیگر دارو ها
برخی دارو ها می توانند نحوه عملکرد سیپروفلوکساسین را تحت تاثیر قرار داده و احتمال بروز عوارض جانبی را بیشتر کنند. در صورت مصرف هر کدام از دارو های زیر اطلاع این موضوع به پزشک قبل از مصرف سیپروفلوکساسین اهمیت دارد:
- دارو های ضد اسید معده: این دارو ها برای درمان سو هاضمه و سوزش سر دل تجویز شده و سیپروفلوکساسین باید حداقل 2 ساعت پس از آن ها مصرف شود. دارو های ضد اسید را باید حداقل 4 ساعت پس از مصرف سیپروفلوکساسین استفاده کرد.
- متوتروکسات: دارویی است که برای درمان بیماری هایی همچون آرتریت روماتوئید به کار می رود.
- فنی توئین: دارویی برای درمان صرع استفاده می شود.
- استروئید ها از جمله پردنیزولون
- تئوفیلین یا آمینوفیلین برای درمان آسم
- تیزانیدین: دارویی که برای رفع گرفتگی عضلانی استفاده می شود.
- وارفارین: یک داروی رقیق کننده خون است.
ترکیب سیپروفلوکساسین با مکمل ها و درمان های گیاهی
قرص های آهن، مکمل های روی و کلسیم می توانند بر عملکرد سیپروفلوکساسین تاثیر بگذارند. از جمله قرص های آهن می توان، فروس سولفات یا فروس فومارات را نام برد. میان مصرف این مکمل ها و سیپروفلوکساسین، باید حداقل 2 ساعت فاصله حفظ شود. تاکنون در مصرف همزمان دیگر مکمل ها یا درمان های گیاهی با سیپروفلوکساسین، مشکلی گزارش نشده است.
نکته: برای اطمینان از ایمنی خود باید مصرف هر گونه مواد دارویی دیگر را از جمله دارو های گیاهی، ویتامین ها و مکمل ها، به اطلاع پزشک یا داروساز رساند.
آیا باید از برخی مواد خوراکی و نوشیدنی اجتناب کرد؟
بیماران باید از مصرف محصولات لبنی یا نوشیدنی های حاوی کلسیم افزده با محلول یا قرص سیپروفلوکساسین، خودداری کنند. شیر، پنیر و ماست نمونه هایی از محصولات لبنی هستند. از آن جایی که این خوراکی ها و نوشیدنی ها از جذب روده ای سیپروفلوکساسین جلوگیری می کنند، باید بین مصرف آن ها یک فاصله حداقل 2 ساعته را رعایت کرد. با رعایت این فاصله زمانی، می توان محصولات لبنی یا کلسیمی را به عنوان بخشی از رژیم غذایی متعادل خود مصرف کرد. در صورت مصرف قطره چشمی، پماد چشمی یا قطره گوشی نیازی به اجتناب از خوردن یا نوشیدن مواد خاصی نیست.
