علائم حساسیتی به نام اریتم مولتی فرم

اریتم مولتی فرم عبارت است از یک بیماری التهابی حاد پوست و غشاهای مخاطی (بافت های نازک و مرطوبی که حفرات بدن را می پوشانند). در اکثر موارد، این بیماری خوش خیم است و خودبه خود محدود می شود، اما امکان دارد شدید نیز باشد. نوع شدید بیماری با نام سندروم استیونس ـ جانسون شناخته می شود.

گردآوری – نبض ما

اریتم مولتی فرم یا قرمزشدگی چندشکل یک بیماری التهابی حاد پوست و غشاهای مخاطی است. علت دقیق آن شناخته شده نیست اما احتمالاً به دنبال یک عفونت یا مصرف دارو کمپلکسهای ایمنی (به خصوص IgM) تشکیل می شود که در مویرگهای پوست و مخاط (به خصوص مخاط دهان) رسوب می کند.

بیماری زایی

اریتم مولتی فرم بیماری شایعی است به خصوص در دهه دوم و سوم عمر. بیماری از اشکال خفیف (minor) که شایع ترند تا شدید (major) دیده می شود. فرم شدید آن شاید با بیماری سندرم استیون جانسون مرتبط باشد. از جمله عوامل عفونی باعث این بیماری می توان به ویروسها تبخال و ارف (orf)، باکتریها مانند مایکوپلاسما و قارچها اشاره کرد.

در میان داروها شایعترین عامل این بیماری سولفونامیدها (کوتریموکسازول) می باشد. داروهای دیگر نظیر فنی توئین، باربیتوراتها، پنی سیلینها وداروهای پیشگیری کننده از بارداری نیز می توانند باعث این بیماری گردند.

سیر بیماری اریتم مولتی فرم

در فرم خفیف ضایعات پوستی در عرض ۲-۱ هفته به حداکثر خود می رسد و معمولاً در عرض ۳-۲ هفته از بین می رود اما ممکن است تا ۶-۵ هفته هم باقی بماند. در فرم شدید ضایعات زیادی در همه جای پوست و مخاط دهان ایجاد می شود که گاه نیاز به بستری دارد.

علایم شایع

– نقاط بثوری که قرمز هستند و شکلی قرینه دارند و غالباً به صورت حلقه ها متحدالمرکز (شبیه سیبل تیراندازی ) ظاهر می شوند.

– این بثور معمولاً روی کف دست و پا، یا سایر نقاط دست و پا ظاهر می شود و ممکن است به صورت و سایر نقاط بدن نیز گسترش یابد.

– ضایعات معمولاً خارش دارند و گاهی دردناک هستند یا فرد در آنها احساس سوزش می کند.

– ضایعات تبدیل به تاول ، کهیر، یا زخم می شوند.

– در موارد شدید، غشاهای مخاطی دهان ، چشم ها، و ناحیه تناسلی ملتهب می شوند.

از دیگر علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب
• سردرد
• گلودرد
• اسهال

علل اریتم مولتی فرم

• در 50% از موارد، علت ناشناخته است. عفونت های ویروسی ، خصوصاً ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال)
• عفونت های باکتریایی
• عفونت های ناشی از انگل های تک یاخته ای
• بیماری های بافت همبند ـ رگ ها
• داروهایی مثل سولفونامیدها، پنی سیلین ها، داروهای ضدتشنج، سالیسیلات ها، و باربیتورات ها. واکنش دارویی ممکن است تا 14-7 روز پس از شروع دارو رخ ندهد.
• سرطان ها
• حاملگی
• اشعه درمانی
• تغییرات هورمونی قبل از عادت ماهانه

عوامل تشدید کننده اریتم مولتی فرم

سابقه اریتم مولتی فرم از قبل مصرف داروهایی که ممکن است باعث بروز این واکنش شوند.

تشخیص و درمان

تشخیص اریتم مولتی فـرم بـالینی اسـت. در بیماران دارای ضایعات هدف و یـک عفونـت تب خالی قبلی یا همزمـان تـشخیص آسـان می باشد

بیوپسی پوستی در مواقعی که نمای بالینی مشخص است، لازم نمـی باشـد زیرا یافته های موجود برای اریـتم مـولتی فرم اختصاصی نمی باشد. در موارد نامشخص بیماری مانند تظاهرات غیرمعمـول یـا اریـتم مولتی فرم راجعه بـدون عفونـت تـبخـالی تایید شده انجام بیوپسی پوست می توانـد در کنار گذاشتن سایر تشخیص ها مفیـد باشـد. ارزیابی آزمایشگاهی مانند مـی توانـد سـابقه مشکوک عفونت تب خالی را تایید کنـد ولـی معمولا به انجام آنها نیازی نیست.

بـه دلیـل شباهت اریتم مولتی فرم با کهیـر در مراحـل اولیه بیماری، افتراق بالینی آنها حایز اهمیـت است. هر یک از ضایعات در اریتم مولتی فرم در موارد تیپیک حداقل به مـدت یـک هفتـه باقی مانده و در برخی موارد به ضایعات هدف تبدیل می شـود

در مقایـسه، ضـایعات کهیری در هر ناحیـه بـه مـدت کمتـر از ۲۴ ساعت بـاقی مانـده و مرکـز ضـایعات نمـای طبیعی یا همرنگ حاشـیه دارد

ضـایعات هدف با مرکز پورپوریک قرمز ممکن است با پیتیریازیس روزه آ ، لوپوس اریتماتو، واسکولیت یا اریـتم فیگوریـت اشـتباه گردد در موارد وجود ضایعات تاولی باید اریتم مولتی فرم را از بیماری های تاولی اتوایمـون افتراق داد.

درمان اریتم مولتی فرم شامل تعیـین عامـل سببی در صورت امکان می باشد. قدم اول در این موارد ، درمان بیماری عفونی زمینه ای یا قطع داروی موثر است. موارد خفیف بیمـاری نیازی به درمـان نـدارد. آنتـی هیـستامین های خوراکی و استروئید موضعی مـی توانـد باعث بهبود علایم گردد. در افراد مبتلا به عفونـت همزمـان یـا اخیـر ، HSV درمان زودرس با یک داروی ضد ویروس ممکـن اسـت تعداد و مدت ضایعات جلدی را کم کند.

توصیه هایی در رابطه با بیماری اریتم مولتی فرم

در صورتی که مبتلا به قرمزی یا ضایعات مشکوک روی بدن هستید:

• اکیدا از خود درمانی یا اقدامات غیر علمی اجتناب کنید
•  به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان نکنید
•  حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید
• حتما برای بررسی عامل زمینه ساز به پزشک مراجعه کنید
• ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد