پیامدهای ذره ای مرگبار در هوای تهران

به زودی میزان کربن سیاه در هوای تهران اندازه گیری می شود. کربن سیاه ذره ای کوچکتر از 2.5 میکرون است که گفته می شود منجر به شیوع بیماری متفاوتی در تهران شده است و همچنین پیامدی مرگبار برای کره زمین دارد.

به گزارش نبض ما به نقل از خبرآنلابن، سالانه هزاران نفر در تهران به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند، آلودگی هوای تهران که عامل اصلی آن ذرات کوچکتر از 2.5 میکرون هستند، اما در میان این ذرات ماده ای وجود دارد که تحقیقات نشان داده یکی از خطرناکترین ذرات موجود در هوا است؛ کربن سیاه.

بر اساس سخنان مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا از ماه آینده قرار است میزان کربن سیاه در هوای تهران اندازه گیری شود. کربن سیاه یکی از اجزا اصلی ذرات معلق در هوا است که فرایند های طبیعی و برخی از فعالیت های انسانی عامل انتشار آن هستند، فعالیت هایی که منجر به احتراق ناقص سوخت های فسیلی، سوخت های زیستی و زیست توده ها می شود مثل نحوه کار کردن موتورهای دیزلی، اجاق های آشپزی، سوزاندن چوب و آتش سوزی جنگل ها.

کربن سیاه و سلامت انسان

به طور کلی ذرات ریز معلق در هوا می توانند به سیستم تنفسی نفوذ کنند، اما ذرات کوچک تر یا همان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون می توانند وارد جریان خون هم بشوند.

کربن سیاه هم ذره کمتر از 2.5 میکرونی است که مواد سمی زیادی را با خود حمل می کند، این مواد سرطان زا هستند و می توانند منجر به شروع بیماری های قلبی و عروقی شوند. همچنین در حالی که کربن سیاه تنها 5 تا 10 درصد ذرات معلق در هوا کوچکتر از 2.5 میکرون را تشکیل می دهد شواهد نشان می دهد این ذرات نسبت به دیگر ذرات معلق در هوای تهران خطرناک تر است.

بر اساس تحقیقی که در سال 2012 بر پایه میزان انتشار در سال 2005 در آمریکا انجام شده است میزان مرگ و میر ناشی از ذرات کوچکتر از 2.5 میکرون حدود 130 هزار نفر بوده است که 11 درصد آن مربوط به کربن سیاه است.

گفتنی است تخمین زده شده است که اگر همه اقدامات ممکن برای کاهش کربن سیاه در اتمسفر انجام شود احتمالا سالانه 640 هزار نفر تا 4.9 میلیون نفر جان خود را از دست نمی دهند.

این ذره منجر به شیوع بیماری متفاوتی در پایتخت هم شده است، بیماری که معمولا کارگران معادن زغال سنگ به آن مبتلا می شدند اما در پایتخت هیچ معدن زغال سنگی وجود ندارد و عامل اصلی شیوع آن در شهر، کربن و سوخت و ساز موتورهای درون سوز است؛ بیماری ای به نام آنتراکوز یا سیاه ششی.

وحید حسینی مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این رابطه گفت: کربن یا دوده از این منظر خطرناک است که بدن ما هیچ مکانیزمی برای مواجهه با آن ندارد؛ یعنی نه می تواند آن را دفع و نه جذب کند و بخشی از بیماری های قلبی و عروقی توسط آن ایجاد می شود. کربن یا همان سوت می تواند ژنتیک را تغییر دهد و همچنین می تواند موجب تکثیر سلولی شده و از آلاینده هایی است که تأثیر آن در ایجاد سرطان به اثبات رسیده است.

گرم شدن کره زمین و کربن سیاه

اما انتشار کربن سیاه پیامد دیگری هم برای آینده کره زمین دارد؛ این ذره منجر به گرم شدن کره زمین می شود. در واقع کربن سیاه در اتمسفر و روی یخ ها، نور خورشید را جذب می کند که این منجر به افزایش دمای کره زمین می شود، در نهایت هم خشکسالی، سیل، طوفان و حوادث محیط زیستی دیگری که آینده خیات انسان را به خطر می اندازد.

البته کربن سیاه فقط 1 تا 4 هفته می تواند اتمسفر بماند و این نتایج خوب و بدی دارد؛ عمر کوتاه مدت این ذرات یعنی اینکه کاهش انتشار آن به سرعت تاثیر زیادی بر روند توقف گرمایش جهانی دارد اما از سوی دیگر این عمر کوتاه باعث می شود تا این ذرات منجر به گرمایش منطقه ای روی کره زمین شود.

گفتنی است بر اساس تحقیقی که در سال 2009 میلادی منتشر شد، یکی از علل اصلی آب شدن یخ های قطبی این ذرات است، از سال 1976 تا 2007 دمای قطب شمال 1.48 درجه سلسیون افزایش یافته است که کربن سیاه عامل 0.5 تا 1.4 درجه سلسیون آن بوده است.

میزان کربن سیاه در هوای تهران کاهش می یابد؟

به دلیل پیامدهای خطرناک کربن سیاه در هوای تهران هم برنامه ریزی هایی برای کاهش آن انجام شده است، وحید حسینی در این رابطه گفت: هدف ما این است که با اجرای معاینه فنی و طرح کاهش میزان کربن سیاه که یکی از اجزای آلاینده پی ام دو نیم است و تاثیر خطرناکی بر سلامت شهروندان می گذارد را به حداقل برسانیم.

حسینی گفت: از ماه آینده با نصب تجهیزات لازم تلاش می کنیم کربن سیاه در هوای تهران را حداقل در یک ایستگاه اندازه گیری کنیم زیرا انتظار داریم تا به مرور زمان و با اجرای طرح کاهش و حذف خودروهای کاربراتوری، این آلاینده خطرناک که تاثیر مستقیم بر افزایش بیماری های خطرناک در هوای تهران می گذارد، کاهش پیدا کند.

از سوی دیگر، کشورها برای تجرات کم کربن تلاش می کنند. چندی پیش در نخستین همایش بین المللی تجارت کم کربن در دانشگاه امیرکبیر برنامه های ایران برای کاهش تولید کربن چنین اعلام شد؛ ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی، ابلاغ سیاست های الگوی مصرف و ابلاغ سیاست های محیط زیست از ارکان اصلی حرکت به سمت اقتصاد کم کربن است، ضمن آنکه باید نسبت به آموزش مردم و متولیان، بهینه سازی سوخت، استانداردسازی و ارتقای کیفیت سوخت اقدام شود.