چه زمانی تاریخ انقضا دارو است؟

تا هنگامی که در دارو بسته باشد، تاریخ انقضا مفهوم دارد؛ اما هنگامی که در دارو را باز کنیم و داروها را در مجاورت هوا که میکروب هایی وجود دارد، قرار دهیم؛ داروها حدود 15 الی 30 روز بعد از باز شدن در سالم می ماند و دیگر تاریخ انقضا معنایی ندارد.

به گزارش نبض ما، دکتر نوشین محمد حسینی، داروساز در گفتگو با شبکه رادیویی سلامت گفت، نور، دمای زیاد و رطوبت را دو عامل اصلی آسیب رسان به داروها دانست و افزود: داروها باید دور از نور و رطوبت قرار گیرند. در اتاق پر نور یا دمای بیشتر از 25 درجه سانتی گراد نگهداری نشوند؛ بنابراین بسیاری از داروها باید در محیطی با دمای خنک نگهداری شوند مگر داروهایی که شرایط خاص دارند. توجه به تاریخ انقضا داروها نیز امری مهم است.

تجویز خودسرانه ممنوع

وی با تاکید بر اینکه آنتی بیوتیک باقی مانده نباید در بین داروها ها باقی بماند، در این صورت مصرف داروی آنتی بیوتیک خود سرانه تلقی می شود، گفت:. داروهایی که نمی شناسیم و نمی دانیم به چه منظور تجویز شدند را نباید نگهداری کنیم. همچنین داروهایی که بصورت فله ای در پاکت قرار می دهند و به تعداد مشخص یه بیمار داده می شود ممکن است ایجاد مسمومیت کند که علت مسمومیت مشخص نمی شود که با چه دارویی صورت گرفته است. پس هر دارویی که از بسته بندی خارج می شود را نباید در منزل نگهداری کرد و تاریخ انقضا آن نیز دیگر قابل اعتماد نیست.

داروهای لازم برای خانه

وی در خصوص افرادی که باید دارو را در خانه نگهداری کنند، گفت: بیماران مزمنی مانند بیماران صرعی و بیماران پیوندی که برای یک دوره مشخص باید دارو مصرف کنند و قطع دارو برایشان خطرناک است باید تا مدتی حداقل یک الی دو ماه دارو در منزل داشته باشند. یا کسانی که کودک با سابقه تب بالا و تشنج در منزل دارند نیز باید داروهای لازم برای تب بالا را با مشورت پزشک در منزل نگهداری کنند تا در صورت لزوم از داروها استفاده کنند.

این داروساز در ادامه به کشاورزان در خصوص نگهداری سموم دفع آفات توصیه کرد:‌ افرادی که به هر دلیلی با سموم در ارتباط هستند مانند کشاورزان که مجبورند سموم دفع آفات را در منزل نگهداری کنند این امکان وجود دارد که یکی از اعضای خانواده با مصرف اشتباه سموم، دچار مسمومیت شود. بنابراین این افراد باید با مرکز اطلاع رسانی دارو ارتباط برقرار نمایند و راهنمایی های لازم را دریافت کنند تا در صورت مصرف اشتباه سم، کمک رسانی به فرد مسموم شده را از قبل آموزش دیده باشند.

محمدحسینی به برخی داروهایی که نباید در منزل نگهداری شوند، اشاره و بیان کرد: از میان داروهایی که نباید در منزل نگهداری شوند می توان به انواع آنتی بیوتیک ها اشاره کرد؛ چرا که آنتی بیوتیک نباید خودسرانه مصرف شود؛ چرا که آنتی بیوتیک وقتی توسط پزشک تجویز می شود، باید دوره درمان آن کامل شود. در غیر این صورت مشکل آفرین می شود. چه بسا پزشک برای فرد آنتی بیوتیک تجویز می کند حال به علت موثر نبودن دارو یا به علت حساسیت دارویی پزشک، مصرف دارو را قطع می کند و داروی دیگری را جایگزین می کند.

نحوه نگهداری داروها

این داروساز آشپزخانه، داخل کابینت هایی که نزدیک گاز و هود را از جمله مکان های نامناسب برای نگهداری دارو عنوان و بیان کرد: چون حرارت گاز و بخار های متصاعد شده از غذا به دارو آسیب شدید می رساند. کابینت های داخل حمام و نزدیک در حمام که بخار ناشی از حمام خارج می شو؛ همچنین در محل روشویی که بخار حمام در آن فضا می پیچد و حرارت بالا می رود؛ و یا قرار دادن دارو در طولانی مدت در داخل اتومبیل بویژه اینکه دارو چند ساعت داخل اتومبیل در هوای گرم تابستان در خیابان، باقی می ماند، دچار آسیب خواهند شد.

وی با تاکید بر اینکه تا زمانی که انسولین را باز و استفاده نکردید حتما آن را در طبقات پایین یخچال قرار دهید، گفت: وقتی انسولین را باز می کنید بسته به نوع انسولین و تاریخ انقضا آن ، مثلاً انسولین قلمی را بین 10 الی20 روز می توان بیرون یخچال هم نگهداری کرد.

محمدحسینی در ادامه یادآور شد: قرص های محلول چربی مثل امگا 3 و غیره را در فصل تابستان بهتر است در داخل یخچال نگهداری کرد؛ چون در هوای گرم اجزای آن به هم می چسبند و روغن شان تغییر شکل می دهد. از این رو، توصیه می شود در یخچال و در ظرف جدا گانه ای نگهداری شود.

تاریخ انقضا دارو

وی در پاسخ به این پرسش که آیا دارو حتما تا پایان تاریخ انقضا قابل مصرف است؟، اظهارداشت: خیر؛ اگر دارو هر نوع تغییر شکل داد مثلا در کرم ها تغییر رنگ و بو ایجاد شود یا روی کپسول ها برجستگی های غیر معقول مشاهده شود یا شربت آنتی بیوتیک و معده موقع همزدن یک دست نمی شود؛ در این صورت نباید از آن استفاده کرد و تاریخ انقضا آن گذشته است.

این داروساز در پایان با بیان اینکه در بعضی موارد، داخل یک دارو استریل نگهدارنده قرار می دهند، خاطرنشان کرد: نگهدارنده ها عمر مشخص دارند و تا هنگامی که در دارو بسته باشد تاریخ انقضا مفهوم دارد؛ ولی وقتی در دارو را باز کنیم و داروها را در مجاورت هوا که میکروب هایی وجود دارد، قرار دهیم؛ این دست داروها حدود 15 الی 30 روز بعد از باز شدن در سالم می ماند و دیگر تاریخ انقضا مفهومی ندارد.