عوارض بالارفتن آنزیم های کبدی

گاهی سلول های ملتهب یا آسیب دیده کبدی، بیش تر از حد طبیعی برخی مواد شیمیایی مثل آنزیم‌ های کبدی را وارد جریان خون می‌کنند که در نتیجه، باعث افزایش آنزیم های کبدی در آزمایش خون می‌شوند.

آنزیم های کبدی افزایش یافته معمولا عبارتند از:

۱- آلانین ترانس آمیناز (ALT)

۲- آسپارتات ترانس آمیناز (AST)

با این حال، دامنه عدد AST و ALT ممکن است کمی بسته به روش و پروتکل های استفاده شده توسط آزمایشگاه های مختلف در سراسر جهان، متفاوت باشد با این حال، محدوده مرجع نرمال به طور معمول توسط هر آزمایشگاه ارائه در چاپ گزارش های فردی هر بیمار آورده می شود.

افزایش آنزیم های کبدی ممکن است در طی یک آزمایش خون معمولی مشخص شود. در بیشتر موارد، آنزیم های کبدی به آرامی و به طور موقتی افزایش پیدا می کنند.

آنزیم های کبدی بطور معمول داخل سلول های کبدی قرار دارند زمانی که کبد دچار آسیب می شود سلول های کبدی آنزیم ها را وارد جریان خون می کنند، بالارفتن سطح آنزیم ها در خون نشانه آسیب کبدی است.

آمینوترانسفرازها باعث کاتالیز واکنش های شیمیایی در سلول ها می شوند که در آن گروه آمین از یک مولکول دهنده به مولکول گیرنده منتقل می گردد. به همین دلیل به آن ها آمینوترانسفراز گفته می شود.

بیشتر مواقع، این افزایش آنزیم ها علامت یک مشکل کبدی مزمن و خطرناک نیست.

وظایف کبد در بدن چیست؟

کبد یا جگر، یکی از غدد مهم در بدن است که در فعالیت‌های سوخت‌و ساز بدن مانند گوارش غذاها نقش دارد. تمام خون دستگاه گوارش توسط سیاه رگی به نام ورید باب جمع‌آوری شده و وارد کبد می‌شود و تمام مواد جذب شده از لوله گوارشی از کبد عبور می‌کنند.

از دیگر کارهای کبد به دام انداختن سموم بدن و تصفیه آن ها با تبدیل کردنشان به مواد بی ضرر است. هم چنین، این کبد است که متابولیسم داروها را در بدن بر عهده دارد. شرکت در خون سازی (در دوران پیش از تولد) و مقاومت در برابر عفونت‌ها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیره آهن و… از دیگر فعالیت های کبد است.

علل افزایش آنزیم های کبدی

شرایط و بیماری های بسیاری می توانند باعث افزایش آنزیم های کبدی شوند.  دکتر شما علت خاص افزایش آنزیم های کبدی شما را با بازبینی داروها، علائم و نشانه هایتان و در برخی موارد، آزمایش و روش های دیگر میتواند تعیین کند. علل شایع افزایش آنزیم های کبدی عبارتند از:

برخی از داروهای تجویزی، از جمله داروهای استاتین که برای کنترل کلسترول استفاده می شود.

• نوشیدن الکل
• نارسایی قلبی
• هپاتیت A، B و C
• بیماری کبد چرب غیر الکلی
• چاقی بیش از حد
• داروهای ضد درد، به خصوص استامینوفن ( تیلنول و غیره)
• یماری سلیاک (آسیب روده باریک در اثر اسیدآمینه گلوتن)
• سیروز کبدی
• عفونت سیتومگالو ویروس
• درماتومیوزیت (یک بیماری التهابی که باعث ضعف عضلات و بثورات پوستی می شود)
• ویروس اپشتین بار
• التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت)
• سکته قلبی
• هموکروماتوز (تجمع آهن خیلی زیاد در بدن)
• کم کاری تیروئید
• سرطان کبد
• بیماری مونونوکلئوز
• دیستروفی عضلانی (بیماری ارثی و مادرزادی که باعث ضعف پیشرونده عضلات می شود)
• التهاب پانکراس
• پلی میوزیت (بیماری التهابی که باعث ضعف عضلات می شود)
• هپاتیت سمی (التهاب کبد در اثر داروها و یا سموم)
• بیماری ویلسون (تجمع بیش از حد مس در بدن)

چه داروهایی باعث ایجاد سطح غیرطبیعی آمینوترانسفرازها می گردند؟

گروهی از داروها که می توانند باعث ایجاد سطح غیرطبیعی آنزیم ها گردند شامل موارد زیر هستند:

داروهایی که برای کاهش درد استفاده می شوند: مانند آسپرین، استامینوفنTynlenol، ایبوپروفن(motrin,Advil)، ناپروکسن(Narosyn)، دیکلوفناک (Voltaren) و فنیل بوتازون (Butazolidine)،داروهای ضد صرع شامل فنی توئین(Di lantin)، الرپروئیک اسید، کاربامازپین (Tegretol)و فنوباربیتال،آنتی بیوتیک هایی مانند تتراسایکلین ها، سولفونامیدها، ایزونیازید(INH)، سولفا متوکسازول، تری متوپریم، نیتروفورانتوئین و…

داروهای پایین آورنده کلسترول شامل استاتین ها(Lipitor,Pravachol, Mevacor و…) و نیاسین داروهای ضد افسردگی شامل سه حلقه ای ها سطح غیر طبیعی ایجاد شده آنزیم های کبدی معمولاً هفته ها و ماه ها پس از قطع دارو به حالت طبیعی باز می گردند.

ارزیابی میزان افزایش آنزیم ها

ارزیابی افراد سالم با آنزیم های غیر طبیعی، باید بصورت فردی صورت پذیرد. پزشک ممکن است آزمون خون را در هفته یا ماه های بعد به منظور بررسی این موضوع که آیا این سطح غیر طبیعی مداوم یا خیر، تکرار نماید.

پزشک عوامل خطر بیماری هپاتیت B یا C که شامل است موارد جنسی، تاریخچه انتقال خون، استفاده از داروهای تزریقی و قرارگیری در برابر محصولات خونی هستند ارزیابی می کند. تاریخچه خانوادگی از بیماری کبدی ممکن است باعث افزایش بیماری های توارثی از قبیل هماکروماتوزیس ، بیماری ویلسون یا کمبود alpha-1-antitrypsin شود.

الگوی غیرطبیعی آنزیم های کبدی می تواند شواهد مفیدی را در ایجاد بیماری کبدی فراهم نماید. برای مثال اکثر بیماران با بیماری کبد الکلی دارای سطح آنزیم های غیر طبیعی هستند که البته این افزایش به اندازه افزایش در هپاتیت ویروسی حاد نیست.

در کبد الکلی میزان AST بیشتر از ALT بوده و اندازه آن معمولاً زیر ۳۰۰ واحد در لیتر و میزان ALT معمولاً زیر ۱۰۰ واحد در لیتر است.

اگر الکل یا دارو مسئول غیر طبیعی آنزیم های کبدی باشد در صورت قطع مصرف آنها (تحت نظارت پزشک) هفته ها یا ماه ها بعد سطح آنزیم ها به سطح عادی و طبیعی باز می گردد. اگر چاقی مسئول ایجاد کبد چرب و یا علائم کبد چرب باشد کاهش وزن به میزان ۵ تا ۱۰ درصد منجر به بازگشت آنزیم ها به سطح عادی و طبیعی می شود.

اگر سطح غیر طبیعی آنزیم ها علی رغم قطع الکل، کاهش وزن و قطع دارویی همچنان ادامه یابد آزمون های خونی انجام شده می تواند به تشخیص روند درمانی کمک نماید. خون می تواند از نظر حضور ویروس هپاتیت B و C و آنتی بادی های مربوط به آنها ارزیابی گردد. سطح آهن خون، آهن اشباع شده و فریتین (میزان آهنی که در بدن ذخیره شده است) معمولاً در بیماران مبتلا به هماکروماتوزیس افزایش می یابد.

سطح خونی ماده ای به نام Ceruloplasmin معمولاً در بیماران مبتلا به ویلسون کاهش می یابد. سطح خونی آنتی بادی های مشخص (آنتی نوکلئار آنتی بادی یا ANA، آنتی بادی ماهیچه ای anti-smoth و آنتی بادی ضد کبدی و آنتی بادی میکروزوم کلیه) در بیماران مبتلا به التهاب هپاتیت اتوایمون افزایش می یابد.

بیوپسی از کبد روشی است که در آن سوزن از طریق پوست وارد قسمت راست بالای شکم می شود و لایه نازکی از بافت کبدی به منظور آزمایش زیر میکروسکوپ برداشته می شود. البته این روش برای تمام افراد دارای سطح آنزیم کبدی غیرطبیعی ضروری نیست. بیوپسی از کبد مناسب ترین روش در تأیید تشخیص شرایطی است که مستعد درمان است.