مشاهده شکل گیری مغز جنین با ام آر آی

تصویرسازی با تشدید مغناطیسی MRI (ام آر آی) به این صورت است که تصاویری که از بدن، بصورت پی در پی گرفته می شود، با استفاده از نرم افزاری به تصویر سه بعدی تبدیل می شود.

گردآوری- نبض ما

محققان توصیه کرده اند برای تشخیص نقص ها و ناهنجاری ای مادرزادی در جنین، در زمان بارداری علاوه بر امواج فراصوت یا سونوگرافی، انجام اسکن های ام آر آی دقیق این نواقص را بهتر نشان می دهند.

ام آر آی برای تشخیص ناهنجاری های جنین

همیشه از امواج فراصوت در سونوگرافی و برای بررسی وضعیت جنین در حال رشد در داخل رحم استفاده می شود اما محققان با مطالعه روی ۵۷۰ زن دریافتند که با استفاده از اسکن های ام آر آی می توان تشخیص دقیق تری از برخی ناهنجاری های دوران جنینی داشت. محققان در تلاشند تا این اسکن ها به عنوان روشی همیشگی در زنان باردار مورد استفاده قرار گیرد. زنان باردار در حدود هفته بیستم بارداری باید مورد بررسی و ام آر آی قرار گیرند.

با این روش ام آر آی ، در هر هزار بارداری، ۳ مورد ناهنجاری جنینی مشاهده شده است. در صورتی که مغز در دوران جنینی به درستی رشد نکند، ممکن است منجر به سقط جنین یا تولد نوزاد مرده شود. در تصویربرداری معمولی از میدان های مغناطیسی و امواج رادیویی برای تصویربرداری از بدن جنین و به منظور تأیید هرگونه تشخیصی استفاده می شود که در ۶۸ درصد موارد تشخیص دقیقی دارد اما ترکیب آن با ام آر آی ، دقت تشخیص را تا ۹۳ درصد افزایش می دهد.

در حدود نیمی از زنان بارداری که پیش از این وجود ناهنجاری در جنین آنها تشخیص داده نشده بود، با این روش توانستند از مشکلات مادرزادی جنین خود یا از سلامت جنین درون رحم خود مطلع شوند. محققان دانشگاه شفیلد معتقدند که مادران باردار استفاده از اسکن ام آر آی را در ۹۵ درصد موارد تشخیص ناهنجاری های مادرزادی مؤثر می دانند.

فناوری جدید کانکتوم در ام آر آی

پزشکان “کالج کینگز لندن” درتحقیقاتشان روی مغزِ در حال رشدِ جنین، از ام آر آی استفاده می کنند. در این روش کسی که وارد دستگاه پرتونگار می شود، باید بی حرکت بماند تا نتایج اسکنها واضح باشد.اما ثابت نگاه داشتن جنین ممکن نیست. جنین در مایع درون رحم شناور، و پیوسته در حال حرکت است. تاکنون تنها روش برای تصویر برداری از جنین “ثبت یکباره تصویر” بوده است. در حال حاضر با نرم افرار ویژه ای عمل تصویربرداری هنگام حرکت نیز ممکن است. به گفته پزشکان بریتانیایی با این روش می توان در مغز جنین، شکل گرفتن اتصالها بین تک تک عصبها را مشاهده کرد. دانشمندان تصویری را که به این ترتیب به دست می آید، کونکتوم Connectome نامیده اند.

ام آر آی از مغز جنین در حال رشد

مشکلاتی که در رحم یا هنگام تولد پیش می آید، تأثیرات ناگوار بر کودکان دارد که سالها بعد معلوم می شود. به رغم پیشرفتهای علم پزشکی ژنتیک دانشمندان هنوز نمی دانند عوامل بیماری هایی مثل اوتیسم چه هستند. این بیماری ها را برخی به ژن های خاصی ارتباط داده اند. اما خیلی از پزشکان معتقدند این ناهنجاری ها می تواند زادۀ اختلالاتی در فرآیند شکل گیری مغز جنین باشد. کودکان زودرس آسیب پذیرترند، زیرا تولد زودرس هنگامی رخ می دهد که رشد سیستم عصبی به فعالترین مرحله خود رسیده است.

تصاویری که با دستگاه پرتونگار به دست می آید، طی سالها به دانشمندان امکان داده تا بخشهایی از مغز را که در نتیجه ترس یا اعتیاد فعال می شود، ببینند. اما این فناوری جدید امکان کشفهای تازه تری را فراهم می کند.

دیوید ادواردز درباره امکانات این فناوری جدید می گوید: « ما توانستیم از حرکت آب در مغز تصویر بسازیم. آب معمولا بسوی یک انتهای تار عصبی می رود و ما توانستیم حرکت آن را بسوی یکی از دو انتهای تار عصبی ببینیم و به این شکل بفهمیم که تارهای عصبی کجا هستند. حتی توانستیم کارکرد فیبرعصبی را بسنجیم. می توانیم ببینیم که جریان خون در مغز تغییر می کند و اینکه بخشی از مغز فعال شده، چون جریان خون به آن بخش بیشتر شده است. با مشاهده تغییرات جریان خون در مغز، می فهمیم که کدام بخشهای مغز فعال شده است و کدام بخشها با هم کار می کنند. بنابراین با این روش، درکی از کارکرد مغز در مراحل مختلف خواهیم داشت.»

با این فناوری جدید می توان ناهنجاری یا بیماری را خیلی زود تشخیص داد و برای درمان کودک چاره اندیشید.

ام آر آی برای مادران

زنانی که دچار میگرن شده و باردار می‌شوند معمولاً سردردهای آنها بهتر می‌شود ولی گاهی اوقات ادامه پیدا می‌کند. چون زن در دوران بارداری تغییرات هورمونی دارد و آزاد شدن برخی هورمون‌ها در زمان بارداری بیشتر می‌شود و ممکن است خانم‌های باردار به ندرت دچار سردردهایی شوند که علت آن گرفتگی وریدهای مغزی است. یعنی وریدهایی که خون شریانی بعد از اینکه می‌رود تبادلاتی را انجام دهد پسمانده‌های آن توسط این وریدهای مغزی به سیستم گردش خون برمی‌گردد. در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنند و امکان تجویز ام آر آی هم وجود دارد.

نکته مهم در این زمینه این است که برای زنان باردار آزمایش MRI می تواند صورت پذیرد، چون MRI اشعه ندارد و به جنین آنها صدمه وارد نمی‌شود و در این مورد به راحتی بیماری‌های آنان قابل درمان است و جای نگرانی نخواهد داشت.