درک جنسی کودک در سنین مختلف

سنین ۱۲ـ ۹ سالگی برای بسیاری از نوجوانان به معنی مرحله ای جدید از زندگی است که با تغییرات ویژه ای در بدن آشکار می شود. در این دوره باید درک جنسی لازم در مورد بلوغ و تغییرات ناشی از آن (به ویژه در دختران) ایجاد شود.

گردآوری – نبض ما

روند رشد و درک جنسی کودک دارای بعد روانی و بعد جسمی است و بعد از دوره نوزادی رشد جنسی عمدتا به مرحله روانی رشد متمرکز است.

رشد هویت جنسی

درک کودک از خود به عنوان دختر یا پسر بودن و اعتقاد راسخ به آن هویت جنسیتی نامیده می شود. هویت جنسیتی در سن 18 ماهگی ظاهر و اغلب تا سنین 4 – 2 سالگی تثبیت می شود. دو سوم کودکان بین سنین 7 – 3 سالگی جنس خود را بر اساس شواهدی چون طرز لباس پوشیدن و مدها می دانند. هر چند دامنه وسیعی از تفاوت های فردی در زمان بندی هویت جنسیتی وجود دارد، دختران هویت جنسیتی خود را در سنین پایین تری نسبت به پسران کسب می کنند. با وجود اینکه عوامل فرهنگی اجتماعی نیز در شکل گیری آن دخیل می باشد ولی بخش عمده کسب هویت جنسیتی درونی وذاتی است.

نقش جنسیتی

نقش جنسیتی شکل گیری رفتار بر اساس هویت و درک جنسی است که هماهنگ با آن نمایان می شود. بین سنین 4-3 سالگی عمده پسران ترجیحات پسرانه را در انتخاب دوستان، اسباب بازی ها و فعالیت های مردانه نشان می دهند. پسرها  بیشتر از دخترها به بازی های خشن و پر سر و صدا می پردازند. مادرها بیشتر با دخترانشان صحبت می کنند و پدرها بیشتر به پسرها توجه می کنند. دخترها عروسک بازی را ترجیح می دهند و پسرها با تفنگ بازی می کنند.

ارتباطات جنسیتی

دستکاری ناحیه تناسلی فعالیتی طبیعی در کودکان است، که بویژه در سنین 19-15 ماهگی  در کودکان ظاهر می شود و قسمتی از کنجکاوی کلی کودکان نسبت به بدن خودشان است. بین سنین 5- 2 سالگی نیز افزایش بارزی در کنجکاوی به ناحیه تناسلی و بازی های جنسی و تمایل به هم جنسان دیده می شود. این فعالیت ها با احساسات لذت بخش حاصله تقویت می شوند.

تغییرات فیزیکی ناشی از بلوغ

بلوغ به عنوان مرحله ای از زندگی تعریف می شود که طی آن تکامل غدد جنسی منجر به بروز صفات ثانویه جنسی، جهش رشدی و ایجاد قدرت باروری در فرد می شود. این تغییرات به واسطه هورمون های جنسی رخ می دهند.ترشح ماده ای از هیپوتالاموس که منجر به به تولید هورمون های جنسی در هیپوفیز می شود، می تواند تولید هورمون های جنسی دیگری را در اندام های جنسی تحریک نماید. این هورمون ها مسئول رشد پستانها و رحم در دختران و تمام صفات ثانویه جنسی در پسران هستند.

مراحل بلوغ در پسران

بلوغ پسران معمولاً بین سنین ۱۱ تا ۱۴ سالگی رخ می دهد. اولین مرحله، رشد بیضه هاست که با پررنگ شدن و نازکتر شدن پوست بیضه و رشد آلت همراه است. با پیشرفت مراحل بلوغ، افزایش رشد موهای زهار، زیربغل، صورت و همچنین خشن تر شدن صدا و توانائی نعوظ رخ می دهد. جهش رشدی که همراه با افزایش اندازه بدن و توده ماهیچه ای است، در مراحل بعدی بلوغ و در سنین ۱۴ تا ۱۶ سالگی اتفاق می افتد و دو سال پس از دختران به حداکثر خود می رسد.

مراحل بلوغ در دختران

بلوغ در دختران زودتر از پسران رخ می دهد و اولین مرحله بلوغ در این جنس با جوانه زدن پستان ها در سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی رخ آغاز شده و با رشد موهای زهار و زیربغل ادامه می یابد. جهش رشدی معمولاً نسبت به پسران زودتر رخ می دهد و با اولین عادت ماهانه که در سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی رخ می دهد کامل می شود. فاصله بین آغاز بلوغ و اولین قاعدگی ۲ تا ۵/۲ است.

درک جنسی و بلوغ زودرس

بلوغ زودرس براساس تعریف‌های اپیدمیولوژیک ظاهر شدن علائم بلوغ‌ ‌از نظر فیزیکی و هورمونی زیر 8 سال در دختران و زیر 9 سال در پسران است. عوامل زیادی در شروع بلوغ اهمیت دارند ولی بیشتر بار این عوامل وابسته به ژنوم افراد است. در واقع این ژنتیک است که تعیین می‌کند در چه سنی فرد وارد بلوغ شود اما چنین به‌نظر می‌رسد که سایر عوامل نیز بر سن شروع و البته پیشرفت تکامل بلوغ تاثیرگذارند. تغذیه، وضعیت عمومی سلامت، موقعیت جغرافیایی و البته حالت روانی همگی می‌توانند بر زمان شروع بلوغ اثر بگذارند.

درک جنسی کودک از این که نوزاد از کجا می آید؟

مراحل درک جنسی کودک از تولد بدین صورت است:

کودک سه ساله

این جواب را که نوزاد در شکم مادر رشد می‌کند را نمی‌تواند قبول کند. او گمان می‌کند همان‌طور که از خواربار فروشی می‌توان هر چیزی را خرید، بچّه را هم از بیمارستان خریده‌اند.

کودک چهار ساله

خرید بچّه را، از بیمارستان قبول ندارد، ولی رشد کودک در شکم مادر را می‌پذیرد و تصور می‌کند بچّه از ناف مادر زائیده می‌شود.

کودک پنج ساله

بیشتر علاقمند است خود صاحب بچِّه شود، و این را در بازی‌های آنها می‌توان مشاهده کرد.

کودک شش ساله

درک جنسی به این صورت است که علاقه شدیدی به مبدأ پیدایش بچه، بارداری و تولد پیدا می‌کند و تصور می‌کند بچّه در اثر ازدواج پدر و مادر و به خواست خداوند به‌وجود می‌آید و در شکم مادر به شکل تخم است.

کودک هفت ساله

علاقه شدیدی به داشتن نوزادی جدید در خانواده دارد تا فرایند رشد کودک، در مادر را درک ‌کند. باید بدانیم اگر به کودک چهارساله بگوییم نوزاد در بدن مادر رشد می‌کند، مطابق سن و درکش این را می‌پذیرد همان اندازه درک جنسی ، برای سن او کافی است.

درک جنسی کودک

درک جنسی تا سن 5 سالگی

1- نام صحیح اعضای بدن از جمله اعضای تناسلی را بدانند.

2- مفهوم فضای خصوصی را هنگام تعویض لباس و رفتن به توالت بدانند. به ویژه ضروری است کودکان 5 ساله تفاوت خصوصی و سری را بفهمند.

3- بتواند به راحتی با والدین یا فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری، درباره جنسیت صحبت کنند.

4- نسبت به هویت مذکر یا مونث خود عزت نفس داشته باشند.

درک جنسی بین 6 تا 9 سالگی

1- بتوانند تولید مثل حیوانات و گیاهان را به عنوان بخشی از چرخه حیات درک کنند.

2- در پاسخ به سوالاتی چون «نوزادان از کجا می‌آیند؟» «چطوری به دنیا می‌آیند» چیزهای شنیده باشند.

3- از تفاوت بین دو جنس آگاه باشند

4- نسبت به سلامت کلی و نیازهای ایمنی بدن خود مسئولیت روزافزون پیدا کنند و بهداشت شخصی خود را با مسواک زدن، دوش گرفتن، رعایت تغذیه مناسب و غیره حفظ کنند.

6- مفاهیم دوستی و عدالت را بفهمند و بتوانند احساسات خود را با والدین یا افراد بزرگسال قابل اعتماد دیگر درمیان بگذارند.

درک جنسی بین 9 تا 13 سالگی

1- جنسیت را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی درک کنند.

2- با تغییرات طبیعی دختران و پسرها در دوران بلوغ (عادت ماهیانه و احتلام) آشنا شوند.

3- بتوانند با دیگران دوست شوند و دوستی‌هایشان را حفظ کنند. (معمولاً با هم جنس‌های خودشان)

4- روند تولید مثل را درک کند.

5- بدانند سوء استفاده جنسی چیست؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد و در موقعیت‌های بالقوه خطرناک چگونه باید رفتار کرد.