نکات تغذیه ای زنان باردار در سفر!

نتایج یک تحقیق جدید نشان داده است که رژیم غذایی نامناسب در زنان باردار می‌تواند عامل بروز بیماری در نوزاد شود.

گردآوری- نبض ما

متخصصان علوم پزشکی در این تحقیق تاکید کردند که سوء تغذیه زنان باردار در دوران بارداری می‌تواند روی ژن‌های کودک تاثیر منفی بگذارد و پیامدهای نامطلوب بلندمدتی روی سلامت او برجای بگذارد. به بیان دیگر، لازم است زنان در دوران بارداری باید به طور منظم و بر اساس اشتهای خود غذا بخورند، مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه که حاوی اسید فولیک است، برای زنان باردار بسیار مفید است. در رابطه با تغذیه زنان باردار در ادامه به طور مفصل درباره هر گروه غذایی صحبت می کنیم:

نان

زنان باردار تقریبا بیشترین نیاز خود را از این گروه فراهم می‌کنند. البته این نکته قابل توجه است که بین نیاز و رفع احتیاج تفاوت قایل شویم. هر خانم در طول حاملگی، روزانه به ۳۰۰ کیلوکالری انرژی بیشتر نیاز دارد.

اگر انرژی به میزان کافی نباشد، پروتئین بجای آن که جهت نقش حیاتی خود در رشد و تکامل ذخیره شود، به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. غذاهای این گروه دارای مقادیر بالای کربوهیدرات هستند که منبع اولیه انرژی می‌باشند.

حبوبات

حبوبات یک منبع خوب برای پروتئین هستند که به عنوان سازنده بافت‌های بدن برای مادر و بچه می‌باشد. در طی ۶ ماهه آخر حدود یک کیلوگرم پروتئین توسط مادر ذخیره می‌شود. البته قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی مثل گوشت و مرغ می‌باشد. بسیاری ازحبوبات غنی از آهن و ویتامین ب  هستند.

نیاز به آهن در جریان حاملگی زیاد می‌شود و از آنجایی که نیاز به آهن درطی ۴ ماهه اول بارداری کم است، دراین مدت تجویز آهن اضافی ضرورتی ندارد ولی بعد از این باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی، قرص آهن نیز مصرف شود.

سبزیجات

سبزیجات می‌توانند مقدار زیادی از ویتامین‌ها از جمله آ و ث و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند. یکی از مشکلات زنان باردار در دوران بارداری یبوست است که با مصرف سبزی‌ها این مشکل برطرف می‌شود. نیاز به ویتامین ث  در حاملگی ۷۰ درصد بیشتر از زمان غیرحاملگی است که یک رژیم معمولی خوب به راحتی این مقدار را در اختیار مادر قرار می‌دهد.

کلم، حبوبات، سیب زمینی، اسفناج، دانه‌های سبز و گوجه‌فرنگی غنی از ویتامین ث هستند و به جذب آهن موجود در غذاها کمک می‌کنند. بدن ما ذخیره ویتامین  ث ندارد و با مصرف درست مواد غذایی احتیاج به این ویتامین براحتی فراهم می‌شود. سبزیجات سبز تیره و زرد تیره مانند هویج یا زردک، سیب زمینی، فلفل سبز و کلم بروکلی سرشار از ویتامین آهستند که برای رشد و سلامت بدن مادر و جنین لازم است.

میوه‌ها

میوه‌هایی مثل پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، لیمو و انگور منشا بسیار خوبی برای ویتامین ث هستند. زنان باردار می‌توانند در روز چندین بار از این گروه استفاده کرده و نیاز خود را به ویتامین‌هایی مثل آ و ث  برآورده کنند. بطورمثال آب میوه یا میوه تازه را با صبحانه یا بین غذا، میوه تازه یا خشک یا سالاد میوه را به همراه ناهار و کمپوت میوه را برای دسر و شام مصرف کند.

گوشت

پروتئین که یک ماده اصلی برای مادر و نوزادش می‌باشد به طور مشخص در این گروه وجود دارد. ویتامینی که تنها در این گروه وجود دارد ویتامین ب ۱۲ است. در مادرانی که گیاهخوار هستند، ذخایر ویتامین ب ۱۲ نوزادان آنها پایین است. این گروه جزو گروه‌های اصلی غذایی برای زنان باردار به حساب می‌آید که باید در وعده‌های غذایی آنها گنجانده شود.

شیر و ماست

محصولات لبنی میزان زیادی از احتیاجات غذایی را برآورده می‌کنند، بخصوص کلسیم و پروتئین که در این مواد می‌باشد. در طول حاملگی حدود ۳۰ گرم کلسیم در مادر تجمع می‌یابد که اکثر آن در اواخر حاملگی در جنین ذخیره می‌شود.

کلسیم ماده اصلی در تشکیل استخوان و دندان است. اگر جذب کلسیم مادر کافی نباشد، جنین از کلسیم استخوان‌های مادر استفاده می‌کند که این باعث می‌شود مادر در آینده دچار استئوپروز یا پوکی استخوان شود.

هر خانم باردار باید سعی کند در روز حداقل یک لیوان شیر مصرف کند. اگر مادری از مزه شیر راضی نیست، باید آن را با اضافه کردن موادی مانند کاکائو و امثال آن برای خود قابل قبول سازد یا با اضافه کردن آن در سوپ یا پنیر رنده شده یا سالاد و یا هر طریقی دیگر آن را مصرف کند. البته این شامل آن دسته از افراد که مشکل گوارش داشته قادر به تحمل شیر نیستند نمی‌باشد که در این صورت به جای آن می‌توانند معادل آن یک فنجان ماست یا پنیر استفاده کنند و یا از روش درمان این مشکل  بهره ببرند.

اگر چه بستنی به علت شیر موجود در آن کلسیم دارد، ولی برای تامین کلسیم لازم یک خانم باردار باید یک فنجان و نیم از این مواد مصرف شود. زیرا در بستنی علاوه بر شیر مقدار زیادی شکر و هوا هست که این باعث کاهش میزان شیر و کلسیم لازم می‌شود. البته منابع غیرلبنی کلسیم مانند ماهی ساردین و ماهی آزاد نیز می‌باشند.

باید توجه داشت که چربی‌ها و روغن و شکر با احتیاط مصرف شوند.

تغذیه زنان باردار در نوروز و سفرهای نوروزی

 آب سالم، گوشت و لبنیات سالم و میوه و سبزی سالم باید مصرف شود. اگر آب منطقه مشکوک باشد، باید برای خوردن و مسواک زدن از آب معدنی بسته‌بندی شده استفاده کرد و از مصرف دوغ محلی که با آب مشکوک دست شده و نیز یخ محلی اجتناب ورزید. آب آلوده عامل انتقال انگل‌ها و نیز هپاتیت A و E و اسهال مسافرتی است.

جوشانیدن آب به مدت ۳ دقیقه یا افزودن( bleach) سفید کننده ۵ درصد مثل وایتکس  یا ۵ قطرهTincture  Iodion (بتادین) به نیم لیتر آب در مدت ۳۰ دقیقه بیشتر ارگانیسم‌ها را می‌کشد و می‌توان از این آب برای مصارف مختلف استفاده کرد. جوشانیدن، سیست ژیاردیا و آمیب‌ روده‌ای را از بین نمی‌برد. گوشت و ماهی باید کاملا پخته شده باشد.

گوشت کبابی نیم پز توصیه نمی‌شود. لبنیات محلی خوشمزه، پر چرب اند و بیشتر احتمال آلودگی دارند تا لبنیات پاستوریزه و کم چرب. میوه به سبزی در سفر ارجحیت دارد. میوه را حتما خودتان پوست بکنید. از مصرف آجیل بیش از یک قاشق در روز اجتناب کنید، زیرا نمک و چربی آن می‌تواند مضر باشد.

بیماریهای شایع زنان باردار در سفر

مسمومیت غذایی در اثر مصرف موادغذایی آلوده، عفونتهای ادراری ناشی از رعایت نکردن بهداشت ناحیه تناسلی، دردهای عضلانی و شکمی در اثر خستگی یا کم خوابی سفر، لخته شدن خون در عروق در اثر بی حرکتی، کم آبی بدن و عفونتهای ایجاد شده از شایعترین خطراتی هستند که ممکن است، زنان باردار را حین سفرهای نوروزی تهدید کنند.

بهداشت در سفر

زنان باردار باید پیش از سفرهای نوروزی، از وضعیت بهداشت و مواد غذایی و آب و هوای منطقه مقصد اطلاعات کافی کسب کنند. عواملی مانند استرس، به هم خوردن وضع تغذیه، وجود بیش از حد نمک در انواع آجیلها، چیپس و پفک و غذاهای شور مانند خیارشور و ماهی شور نه تنها در زنان باردار، بلکه در سایر افراد نیز میتواند باعث افزایش فشار خون شود.

مواد غذایی سالم

بنابراین زنان باردار باید حین سفر از مواد غذایی سالم و مطمئن، کم چرب، کم نمک و لبنیات پاستوریزه استفاده کنند.زنان باردار باید از پوشیدن لباسهای تنگ یا ساق تنگ پرهیز کنند، اما پوشیدن جوراب واریس برای این افراد توصیه میشود .

در ضمن باید این افراد، مایعات فراوان مانند آب سالم، دوغ کم نمک و میوه های آبدار مصرف کنند، زیرا زنان باردار در معرض خطر لخته شدن خون در عروق هستند که کم آبی بدن، این حالت را تشدید میکند.

هر نوع بیماری از جمله مسمومیتهای غذایی در زنان باردار نسبت به زنان غیرباردار خطرناکتر است، زیرا ویروسها میتوانند از جفت عبور کرده و سلامتی جنین را تهدید کنند. بنابراین زنان باردار باید غذای خود را از مکانهایی که مورد تایید وزارت بهداشت است، تهیه کنند.

تهوع در ماشین

زنان باردار برای جلوگیری از سرگیجه و تهوع یا ماشین گرفتگی که به اصطلاح بیماری حرکت گفته میشود، میتوانند از داروهای ضد تهوع یا متوکلوپرامید به صورت قرص استفاده کنند.

البته استفاده از این قرصها برای موارد خفیف و متوسط توصیه نمیشود و در موارد شدید نیز باید تحت نظر پزشک معالج استفاده شود.زنان باردار میتوانند تا ابتدای ماه نهم با هواپیما سفر کنند. ولی زنان بارداری که زمینه زایمان زودرس، خونریزی یا جفت سر راهی دارند، طبیعی تلقی و باید از سفر کردن با هواپیما پرهیز کنند.

مشورت قبل از سفر

همچنین رفتن زنان باردار به مناطقی که تیم پزشکی آنجا مستقر نیست، مانند کوه و بیابان توصیه نمیشود، زیرا هر لحظه میتواند شرایط این افراد غیرطبیعی شود.ضمنا زنان باردار باید قبل از سفر با پزشک معالج خودشان مشورت کنند و هرگاه حین سفر علائم خطرناکی مانند ورم پا همراه با درد یا تغییر رنگ، خونریزی یا ریزش آب و قطع حرکات جنین مشاهده کردند باید در اسرع وقت نزد پزشک مراجعه کنند تا به طور اورژانسی درمان شوند.