تکرر ادرار چیست و چرا ایجاد می شود؟ +ویدئو

تکرر ادرار به معنای کم‌شدن فاصله طبیعی بین هر احساس دفع ادرار است. کسانی که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند، شب ها مشکلات بیشتری خواهند داشت چرا که مجبورند مکرر از خواب برخیزند.

نبض ما– امروزه بیماران زیادی در مقاطع سنی مختلف از نوجوانان از تکرر ادراری شاکی هستند. این افراد اظهار می دارند که با مصرف یک استکان چای یا آب مجبورند چندین بار به دستشوئی مراجعه کنند به طوریکه رفتن از خانه به محیط بیرون و یا مسافرت بین شهری برای این افراد بسیار مشکل شده و به علت نیاز شدید به دستشوئی ترجیح می دهند که در خانه بمانند. همچنین این مشکل خواب را نیز برای این افراد دشوار کرده است.

تکرر ادراری چیست؟

تکرر ادرار زمانی رخ می دهد که شما تعداد دفعات زیادی تخلیه مثانه داشته باشید. البته هیچ قاعده ای برای تعداد مشخص زمان ادرار کردن وجود ندارد اما اگر فاصله بین ادرار کردن کوتاه باشد، شما به تکرر ادرار دچار شده اید. به طور کلی، ادرار کردن بیش از 2.5 لیتر مایع در روز، بالاتر از حد طبیعی است.

موقعی که فرد با مصرف کم مایعات به تعداد زیاد دستشوئی می رود و در هر جلسه موقع دفع، ادرار کمتری را دفع می کند واحساس می کند که باز ادرار دارد و کامل تخلیه نشده است را از نظر عملی تکرر ادراری می گوئیم. زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این مشکلات هستند و ممکن است ایجاد درد در پشت یا شکم یا احساس سوزش به هنگام دفع ادرار کنند.

علت تکررادرار زیاد

تنظیمات عصبی مثانه انسان طوری است که می‌تواند حدود ۲۵۰ سی‌ سی ادرار را نگهداری کند، بدون این‌ که برای فرد مشکلی ایجاد شود. اما گاهی حجم مثانه کم می‌شود و فرد با چند قطره ادرار نیز نیاز به تخلیه احساس می‌کند که به این حالت مثانه بی‌ثبات می‌گویند، اما بیشترین مشکلات مثانه به مشکلات عصبی آن مربوط می‌شود.

در زنان شایع‌ترین عامل تکرر ادرار، زایمان‌های مکرر است، زیرا مثانه و گردن مثانه یک زاویه طبیعی دارد که این زاویه طی زایمان‌ها به علت فشار نوزاد تغییر می‌کند و موجب تکرر ادرار در مادر می‌شود که عموما با بی‌اختیاری چند قطره‌ای نیز همراه است. شدیدترین نوع این مشکل در خانم‌ها با عنوان افتادگی مثانه مطرح می‌شود.

به طور کلی عوامل اصلی تکرر ادرار را می توان به چهاردسته تقسیم نمود:

۱- عفونت ادراری

یکی از علل کم شدن ظرفیت مثانه، عفونت های ادراری است. با نفوذ میکروب های ادراری به دیواره مثانه، این عضو حساس شده و موجب احساس زودرس دفع می شود. معمولا در این حالت دفع ادرار با درد و سوزش و گاهی اندکی خونریزی همراه است که خوشبختانه با آنتی بیوتیک، عفونت ادراری بخوبی درمان می شود.

۲- بزرگی پروستات

اگر شما مردی بالای ۵۰ سال هستید و مبتلا به تکرر ادراری مزمن هستید و ادرارتان دوشاخه و قطع و وصل می شود و راحت نمی آید و قطره قطره است مبتلا به درجاتی از بزرگی پروستات هستید. توصیه می شود حتماً به دکتر کلیه مراجعه کنید و از دکترتان بخواهید که ۱- سونوگرافی از کلیه ها و مثانه و پروستات ۲- تست سرطان پروستات یا PSA را برای شما انجام دهد.

۳- مثانه بیش فعال

یکی دیگر از علل تکرر ادراری مزمن چه در آقایان و چه در خانم های جوان مثانه های بیش فعال می باشد. علائم مثانه بیش فعال عبارتند از: ۱- دستشوئی رفتن های بیش از ۸ بار در روز و ۲ بار در شب ۲- احساس عدم تخلیه کامل مثانه ۳- نیاز ناگهانی به دستشوئی رفتن به علت انقاباضات خودبخودی مثانه که اگر شدید باشد فرد لباس زیر خود را خیس می کند. مثانه بیش فعال در افرادی که مبتلا به استرس و اضطراب هستند و تحریک پذیر هستند و اغلب در مردان و زنان جوان دیده می شود. در صورت دیدن این علائم توصیه می شود به پزشک جراح کلیه مراجعه شود.

۴- مثانه عصبی

از علل دیگر تکرر ادراری مزمن مثانه عصبی است. در افراد مبتلا به مثانه عصبی یک بیماری زمینه ای عصبی مانند آسیب به نخاع، بیماری M.S، تومورهای نخاع، بیماریهای نخاعی مادرزادی، آسیب های مغزی هنگام تولد و یا بعد از آن وجود دارد که به علت آن عصب مثانه آسیب دیده و باعث می شود مثانه شدیداً تحریک پذیر شده و دچار انقباضات خودبخودی مثانه و بی اختیاری ادراری و تکرر ادراری شدید در شب و روز می شود که علت آن بالا رفتن فشار مثانه و کاهش شدید حجم مثانه می باشد. در موارد شدید اگر درمان مناسب و سریع انجام نشد فشار داخل مثانه به کلیه ها منتقل و سبب آسیب کلیه ها و نارسائی کلیه و سبب از کار افتادگی آنان می شود.

علاوه بر موارد فوق دلایل دیگری هم برای پر ادراری هست

تکرر ادرار در افراد دیابتی به نوع دیابت این افراد بستگی دارد. در نوع دیابت شیرین به علت این‌ که دیابت، اعصاب بدن را مورد حمله قرار می‌دهد، عصب‌های مثانه نیز از این امر مستثنی نیستند. افزایش حجم ادرار است. همچنین بسیاری از تکررهای ادراری، مقطعی و به دلیل شرایط روحی و فکری فرد است.

عوامل طبیعی مانند هوای سرد، رفتن از مکان گرمسیر به سردسیر، خوردن بعضی مواد غذایی مانند ترب سیاه که موجب افزایش حجم ادرار می‌شود، نیز می‌توانند دلایل تکرر ادرار باشد.

مواد محرک کلیه و تحریک کننده های مثانه از علل شایع تکرر ادرار هستند و در صدر همه آنها کافئین و الکل قرار دارد، زیرا اینها مدرهای طبیعی هستند و باعث تشکیل بیشتر ادرار می شوند. برخی داروهای مدر (ادرار آور یا دیورتیک) و ضد فشارخون هم دفع ادرار را زیاد می کنند.

التهاب کلیه، که یک بیماری شدید کلیوی است و بیماری خاصی به نام التهاب بینابینی مثانه که ناراحتی مداوم دستگاه ادراری است نیز باعث تکرر ادرار می شوند.

تکرر ادرار در کودکان

علت تکرر ادرار متفاوت و فراوان است. وقتی که در کودکی دیده می شود که قبلا دچار این عارضه نبوده است، ممکن است نشانه بیماری ای چون عفونت دستگاه ادراری یا مرض قند باشد.

یکی از داستان های عام در این زمینه داستان کودک کمرو و معلم بسیار جدی است. اضطراب و نگرانی کودک باعث می شود که مثانه او آرامش کافی برای نگهداری ادرار را نداشته باشد. در عین حال خجالت می کشد که اجازه بگیرد و به توالت برود. اگر معلم در مورد خروج از کلاس سخت گیری نشان بدهد، اوضاع از آنچه که هست بدتر می شود. و همه اینها از علت تکرر ادرار است. بهتر است یادداشتی از پزشک بگیرید و با معلم او صحبت کنید.

گاهی در هوای گرم، هنگامی که کودک زیاد عرق می کند و مایعات به اندازه کافی نمی نوشد، ادرارش به شکل نا منظم و حتی هشت ساعت به هشت ساعت و حتی دیرتر دفع می شود و ادرار دفع شده هم کدر و بد بوست. همین وضع ممکن است در هنگام تب پیش بیاید.

مورد بسیار رایج ادرار دردناک در دختران دیده می شود و آن هم به خاطر تورم مجرای خروج ادرار است که یا به میکروب یا قارچ مبتلا شده ویا در اثر صابون زدن در هنگام استحمام می سوزد. این مساله باعث می شود که کودک دائما احساس کند که ادرار دارد یا از ترس نتواند کاری کند و یا هر دفعه چند قطره ادرار بیشتر نیاید. در واقع این امر از علت تکرر ادرار است. برای پیشگیری از عفونت ادراری باید با پزشک تماس گرفت. تا آن موقع کودک را در لگن آب گرم بنشانید. محلول لگن شامل آب گرم و نصف فنجان جوش شیرین یا سودا است. بعد از استحمام ناحیه خروج ادرار را آرام خشک کنید.

تکرر ادرار و سوزش

اگر فرد به سیستیت بینابینی دچار شده باشد یکی از علائم آن احساس سوزش و درد هنگام ادرار کردن است. سیستیت بینابینی، شرایط مزمن دردناکی است که در آن، مثانه ملتهب و تحریک می‌شود و در نتیجه فرد مجبور می‌شود که به طور مکرر ادرار کند و ادرار کردنش دردناک می‌باشد. از دیگر علایم شایع این مشکل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و احساس فشار در بالای لگن
• درد به هنگام مقاربت
• ادرار بودار
• خون در ادرار

تحقیقات این طور نشان می‌دهند که این بیماری در واقع یک نوع نشانگان التهاب مثانه است که احتمالاً توسط عفونت باکتریایی، خودایمنی (پاسخ ایمن به اجزای خودی بدن) یا موارد آزارنده ایجاد می‌شود. برای این بیماری، درمان قطعی وجود ندارد. ولی با روش هایی مثل دارودرمانی، تغییر رژیم غذایی، تمرینات ورزشی و .. این بیماری را کنترل می کنند.

آنتی بیوتیک و تکرر ادرار

در صورتی که تکرر ادرار ناشی از عفونت باشد، در این حالت فرد سالم که قبلاً مشکلی نداشته و به صورت ناگهانی دچار تعییر رنگ ادراری، تکرر ادرار و سوزش ادراری می شود که اغلب رنگ ادرار این ها تغییر یافته و اغلب بدبو می شود. اگر مبتلا به این حالت شدید شد بلافاصله به دکتر مراجعه و اول آزمایش و کشت ادرار بدهید و سپس با مصرف آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک معالجتان و با مصرف مایعات فراوان مطمئن باشید که در عرض ۲-۳ روز بهتر می شوید.

قرص ها و داروهای تکرر ادرار

گروه های دارویی هستند که می توانند به کاهش علامت تکرر ادرار کمک کنند. باید توجه داشت که مصرف دارو باید حتما تحت نظر پزشک صورت گیرد. برخی از این داروها که برای سیستیت بینابینی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:

آنتی‌هیستامین‌ها، آنتی‌کولینرژیک‌ها، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی و داروهای ضدافسردگی همگی موفقیت محدودی در کاهش علایم دارند. و همچنین داروی پنتوزان پلی سولفات سدیم در تخفیف علایم بعضی از خانم‌ها مؤثر بوده است.

درمان تکرر ادرار در خانه

طب سنتی داروهای بسیار و درمان های مختلفی برای تکرر ادرار در اختیار شما قرار داده است که مهمترین این درمان های به شرح زیر می باشند:

• مقدار تخم خیار را جویده و شیره حاصله را ببلعید این کار به کاهش سوزش ناشی از تکرر ادرار کمک می کند.
• استفاده از خیار، آب خیار، اسپرزه، بنفشه و کلیه گیاهانی که طبیعت سرد دارند به درمان این نوع از تکرر ادرار کمک می کند.
• افزایش مدت استحمام نیز با دفع عرق بیشتر می تواند موجب خروج گرما از بدن شده و تکرر را درمان کند.
• میوه های و غذاهایی که در بدن ایجاد رطوبت می کنند مانند هندوانه و ماست و گیاهانی که موجب افزایش ادرار می شوند در درمان موثرند.
• خوردن کندر، زنجبیل، انغوزه و زیره نیز بی تاثیر نمی باشد.
• اگر تکرر ادرار بر اثر خوردن مواد غذایی سرد باشد ادرار سفید و بدون سوزش است در این حالت باید برای درمان از داروهای گرم استفاده کرد.
• جوشانده مرکب به نسبت ۲ به ۱ از ریشه ایرسا و بوزیدان می تواند به درمان کمک کند.

لازم به ذکر است پیش از استفاده از این راهکارها با متخصص این امر مشورت نمایید.

نبض ما– گردآوری

منابع

وبسایت دکترکرمی، آسان طب، پیام سلامت