فواید مصرف دوغ یک نوشیدنی سالم و سنتی

دوغ یک نوشیدنی سالم و سنتی نزد ما ایرانیان است. مصرف دوغ بیشتر در فصول گرم سال پیشنهاد می شود.

نبض ما– دوغ یکی از فرآورده های شیر است و دارای فواید و خاصیت های زیادی است. در این مطلب راجع به نوشیدنی دوغ هر آنچه باید بدانید، آورده شده است.

فواید مصرف دوغ

• دارای ویتامین های B و D است از اینرو می تواند در تامین این ویتامین ها به بدن کمک نماید.
• مصرف دوغ  از رشد و نمو بسیاری از باکتری های مضر در سیستم گوارشی انسان جلوگیری می نماید.
• مصرف دوغ به هضم غذا کمک می کند و التیام بخش نیز است.
•  مصرف دوغ به گردش بهتر خون در بدن انسان کمک می کند.
• برخی از سردردها که ناشی از گرمی هوا می باشد، با مصرف دوغ التیام می یابد.
• مصرف دوغ  از بوی بد دهان نیز جلوگیری می کند.
• شاید این طور بتوان گفت که دوغ نوشابه ماست است و حاوی کلسیم و سایر مواد معدنی، ویتامین‌های موجود در ماست‌، پروتئین و چربی است. به همین دلیل ارزش غذایی آن از ماست کمی کمتر است.
• دوغ به دلیل طبیعت سرد، علائم گرمازدگی، خستگی و عطش را التیام بخشیده و مانند ماست، حاوی میکروارگانیسم‌های زنده و مفیدی است.

انواع دوغ

• دوغ سنتی: در روش سنتی یا روستایی ماست را به همراه آب در مُشک یا کیسه های پوستی می ریزند و تکان می دهند وبر اثر ضربات وارده دوغ حاصل می شود. در این روش به دلیل آن که نظافت کیسه های پوستی مشکل است احتمال آلودگی میکروبی در فرآورده حاصله زیاد است.
• دوغ صنعتی: در صنعت، ماست را با میزان مناسبی آب در تانک های مجهز به همزن مخلوط کرده و بعد از اختلاط کامل آن را با رعایت موازین بهداشتی سرد و بسته بندی می کنند. این نوشیدنی به دلیل آن که در دمای گرم محیط و در برابر فساد مقاوم است نیاز به هیچ نگهدارنده مصنوعی نداشته و مصرف آن برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، مناسب است.
• دوغ گاز دار: معمولا برخی افراد جهت ترش و گازدارشدن این نوشیدنی آن را در دمای محیط نگهداری می کنند. این روش نگهداری برای سلامت افراد مشکلی ایجاد نخواهد کرد. این نوشیدنی به طور طبیعی حاوی باکتری های مولد اسید لاکتیک و همچنین مخمرهای مولد گاز است که در دمای محیط فعال تر و باعث ایجاد طعم اسیدی و گازی می شوند. اما بد نیست بدانید اگر در این روش نگهداری آنزیم های تجزیه کننده پروتئین فعال شوند دوغ ، آلوده به کپک شده و بلافاصله تغییر رنگ و مزه داده و تاریخ انقضای آن سریع تر از آنچه روی بطری نوشته شده فرا می رسد که استفاده از آن توصیه نمی شود. بنابراین بهترین روش برای ماندگاری مطلوب دوغ نگهداری آن در دمای یخچال است.دوغ اگر به وسیله گاز CO۲ گازدار شود مضرات گاز افزوده شده به آن مانند نوشابه های گازدار خواهد بود.
• دوغ طعم دار: اغلب برای طعم دارکردن دوغ از نعنا، پونه، کاکوتی یا گلبرگ های خردشده گل محمدی و برخی عرقیات استفاده می شود که علاوه بر ایجاد طعم خوشایند، بر خواص درمانی دوغ می افزاید.دوغ حاوی نعنا و پونه، به ترشح شیره معده و هضم غذا کمک می کند و نفخ حاصل ازدوغ را رفع و دل پیچه را التیام می بخشد. این دوغ خنک کننده محیط دهان بوده و به گردش هر چه بهتر خون کمک کرده، مجاری گوارشی را ضدعفونی و برای رفع سکسکه و اسهال ناشی از گرمی هوا نافع و به عملکرد مطلوب کبد کمک می کند.دوغ حاوی کاکوتی، مقوی قلب و معده بوده و مسکن سردردهای ناشی از گرمی هواست و به دلیل خاصیت ضدعفونی کنندگی، کرم کش قوی بوده و خلط آور خوبی است و برای التیام علائم رماتیسم نافع است. دیگر خواص دوغ کاکوتی شبیه به دوغ نعناست.دوغ حاوی گلبرگ های گل محمدی بسیار معطر، مقوی قلب و کبد و اعصاب، آرام بخش و نشاط آور بوده و برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش نافع و رفع کننده بوی بد دهان است.
• دوغ گرما دیده : لفظ گرمادیده که این روزها روی بطری برخی دوغ های صنعتی به چشم می خورد به این معناست که دوغ حاصله بعد از آماده شدن دوباره پاستوریزه شده تا میکروارگانیسم های مایه ماست کاهش و دوغ ترش نشود. اغلب دوغ های معمولی این حرارت را نمی بینند.

مصرف دوغ چاق می کند یا لاغر؟

محققان و متخصصان تغذیه عقیده دارند که مصرف دوغ به سوزاندن چربی و کاهش شدید کالری کمک می کند. مطالعات نشان داده که تمامی گروه های سنی که شش ماه از رژیم غذایی که در آن لبنیات از جمله نوشیدنی دوغ وجود داشته، استفاده کرده اند راحت تر به کاهش وزن و سوزاندن چربی رسیده اند و وزن کم کرده اند.

نتایج یک تحقیق در نشریه بین المللی چاقی نشان داده، افراد بزرگسالی که هر روز ۳ مرتبه ماست(دوغ از ماست تهیه می شود پس می توان ازدوغ هم در این تحقیق استفاده کرد) می خورند، ۲۲درصد بیشتر از دیگران وزن خود را از دست داده و زمان بیشتری هم این کاهش وزن را حفظ کرده اند. علاقه مندان به مصرف ماست ۸۱ درصد چربی بیشتری را هم در ناحیه شکم آب کرده اند. به نظر می رسد چربی و پروتئین موجود در این محصول لبنی نقش زیادی در سوزاندن چربی دارد.

طرز تهیه دوغ خانگی گاز دار

مواد لازم  برای تهیه دوغ گازدار خانگی

• شیر ۱ لیتر
• آب ۲ لیتر
• نمک ۱ قاشق سوپخوری
• ماست ۴ یا ۵ قاشق غذا خوری

طرز تهیه دوغ گازدار خانگی

آب و شیر را با هم مخلوط کنید و ۱ لیوانش رو کنار بذارید بقیه رو روی حرارت قرار داده تا دمایش به حدی برسد که میخواهید ماست درست کنید(یعنی وقتی انگشت میزنید توش گرماش به حدی باشه که دست نسوزه ولی گرم باشه کافیه) . حالا ماست و نمک را در یک لیوان شیر و آب که قبلا کنار گذاشتن خوب مخلوط کنید و به شیر اضافه کنید و بازهم مخلوط کرده و درش رو محکم ببندید .

چند تکان بدید و در جای گرم چند روز قرار بدید . برای ظرفش می توانید از بطری نوشابه یا خود شیر استفاده کنید . وقتی آب و ماست از هم جدا شد ؛ نگران نباشید و چند بار محکم تکان بدید مخلوط می شود.

نکته

برای طعم دار شدن دوغ می توانید به آن پودر نعنا، کاکوتی، پونه یا گل اضافه کنید.

مضرات مصرف دوغ

• دوغ گاز دار بصورت کلی برای سلامت انسان ضرر دارد و باعث ایجاد برخی مشکلات گوارشی می شود. علت عدم استفاده از نوشیدنی های گاز دار مخصوصا مصرف دوغ  گاز دار بدلیل گاز موجود در آنها نیست بلکه بدلیل اسید فسفریکی است که در این نوع نوشیدنی ها اضافه می شود که برای سلامتی بدن مضر است.بنابراین اگر دوغ به صورت طبیعی گاز دار شود مضرنیست.
• مصرف دوغ پس از مصرف غذاهای گوشتی می تواند در برخی مواقع باعث بیماری درد مفاصل شود. توصیه می شود مصرف دوغ به عنوان یک نوشیدنی سالم، بیشتر در فصل های گرم سال استفاده شود و همچنین در مصرف آن نیز زیاده روی نشود.
• بدترین نوع نگهداری دوغ در مغازها قرار دادن آنها خارج از مغازه یا در مکانی است که این محصولات در تماس با نور آفتاب قرار بگیرند. تماس بطری های حاوی دوغ با نور آفتاب (به خصوص در جاده ها)، باعث ایجاد ترکیب های سرطان زا و سمی یا اکسید شدن چربی موجود در محصول می شود. بنابراین از خرید و مصرف دوغ هایی که خارج از یخچال و در زیر نور آفتاب نگهداری می شوند، خودداری کنید.

نبض ما– گردآوری

منابع:

بیتوته،دکتر سلام، باشگاه خبرنگاران جوان