بیماری واسکولیت چیست؟

التهاب رگ یا بیماری واسکولیت به گروه وسیعی از بیماریهای التهابی رگهای خونی (سرخ‌رگ‌ها، سیاه‌رگ‌ها و مویرگ‌ها) اطلاق می‌شود.

نبض ما– بیماری واسکولیت به معنای التهاب و ورم رگ ها و عروق خونی است. التهاب رگ ها می تواند باعث ورم دیواره رگ ها و در نتیجه کاهش جریان گردش خون و حتی انسداد رگ ها و عدم خون رسانی به بافت ها و اندام های مختلف بدن شود.

گاه واسکولیت اولیه است که بیماری بر اساس درگیری رگهای خونی به وجود می‌آید و گاه التهاب رگ به عنوان یکی از تظاهرات بیماری دیگری است. برای مثال لوپوس نوعی واسکولیت ثانویه‌است. نامگذاری و طبقه‌بندی واسکولیت‌ها بیشتر برحسب نوع و محل رگ درگیر انجام می‌شود. این بیماریها نه واگیردار هستند و نه می‌توان مانع از ایجاد آنها شد.

انواع بیماری واسکولیت

واسکولیت ها دو نوع هستند:

الف: واسکولیت اولیه که هیچ زمینه ای برای آن پیدا نمی شود و از لحاظ شیوع نادر است.

ب: واسکولیت ثانویه که در اثر بیماری روماتیسمی مانند لوپوس و غیره ایجاد می شود. این نوع بیماری واسکولیت شیوع بالاتری دارد.

بیماری کاوازاکی (کاواساکی)، سندرم چرگ اشتراوس و بیماری پورپورا از انواع بیماری واسکولیت می باشند.

همچنین واسکولیت به تناسب آسیبی که می زنند نیز دسته بندی می شوند:

۱. درگیری در رگ‌های بزرگ: آرتریت تمپورال (Giant cell arteritis)، آرتریت تاکایاسو

۲. درگیری در رگ‌های متوسط: پلی آرتریت ندوزا (PAN)، نشانگان کاوازاکی، پلی آنژئیت میکروسکوپی، گرانولوماتوز وگنر

۳. درگیری در رگ‌های کوچک و کاپیلار: پورپورای هنوخ شوئن لاین، سندرم چرگ اشتراوس (Churg–Strauss syndrome)، بیماری بورگر.

آسیب ناشی از بیماری واسکولیت

آسیبی که این بیماری می‎تواند به وجود بیاورد بستگی به این دارد که در چه عضوی از بدن باعث التهاب شده باشد، هرچه قدر رگ‎ها و عروقی که تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته باشند بزرگ‌تر باشد، آسیب بیشتری را وارد می‎کند و هر چقدر این رگ‎ها در نقاط حساس و مهم بدن و یا در بافت‎های حیاتی بدن باشند، آسیب به وجود آمده جدی‎تر خواهد بود.

غیر از آسیبی که این بیماری به رگ ها وارد می کند، می تواند باعث آسیب به اندام و بافت هایی شود که نیازمند تامین خون بوسیله این رگ ها می باشند.

علائم بیماری واسکولیت

علامت اصلی این بیماری التهاب و درد می باشد. با توجه به اینکه در اکثر مواقع این التهابات در اعضای داخلی بدن رخ می دهد، شما نمی توانید آنها را ببینید. این بیماری دارای علائم گوناگونی می باشد که در افراد مختلف متفاوت است. بیشتر افرادی که دچار این بیماری هستند دارای احساس ناخوشایند به همراه تب، تعرق، خستگی مفرط و کاهش وزن می شوند. اینها علائم اولیه بیماری هستند که شما در صورت مواجهه با آن حتماً باید به پزشک مراجعه نمایید.

علائم این بیماری در نقاط مختلف بدن به قرار زیر می باشد:

• پوست: ایجاد لکه های قرمز بر روی پوست که برجسته هستند. همچنین خونریزی سطحی پوست و یا باز شدن زخم های سطح پسوت
• بینی: خشک شدن داخل بینی و خونریزی بینی
• چشم ها: بعضی از گونه های بیماری واسکولیت باعث تغییراتی ناگهانی در دید و یا قرمزی و دردناک شدن چشم شما می شوند (در صورت مواجهه با این حالت سریعاً به پزشک مراجعه نمایید)
• عضلات: درد عضلات و همچنین ضعیف شدن آنها
• ریه ها: سرفه و تنگی نفس
• اعصاب: سوزش و یا ضعف در بازوها و پاها
• کلیه ها: مشکل در دفع ادرار و یا ادرار خونی
• انگشتان دست و پا: رنگ انگشتان سفید و یا آبی می شود، احساس سوزش در سرما بوجود می آید و اگر بدون پوشش (دستکش و جوراب) در سرما قرار گیرید صدمه می بینند.

سردرد، درد فک ها و مشکلات بینایی (دوبینی یا تاری دید) از علائم گونه ای از واسکولیت هستند که به آن آرتریت سلول بزرگ گفته می شود.

برجستگی رگ ها و طب سنتی

بزرگی و برجستگی رگ‌های بدن نشانه حرارت مزاج است. گرم‌مزاجان پُرخون هستند و توان انجام کارها در آنها زیاد است. افراد گرم و خشک کمتر احساس خستگی و بی‌حالی دارند. در مزاج گرم و خشک رگ‌های پشت دست، پشت پا، ناحیه پیشانی و ناحیه گردن واضح و برجسته هستند. نمایان شدن رگ‌های بدن مشروط به آن است که فرد معاینه شونده خیلی لاغر نباشد یا دچار یک بیماری سخت و مزمن نشده باشد. در افراد صفراوی رگ‌های بدن برجسته بوده و در لمس، نسبتاً سفت و پر هستند. در افراد دموی نیز عروق، برجسته اما نرم هستند.

تصاویر بیماری واسکولیت

راه های تشخیص بیماری واسکولیت

اگر احساس می کنید دچار علائم بیماری واسکولیت شده اید، هرچه سریع تر به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک از شما درباره استفاده از داروها و یا درمان های پزشکی که در چند هفته گذشته داشته اید، سوال خواهد کرد و انجام آزمایش های زیر را برای شما تجویز خواهد کرد.

• آزمایش خون
• عکسبرداری با اشعه X
• سی تی اسکن و MRI
• بیوپسی یا نمونه برداری از بافت بدن
• آزمایش ادرار
• آزمایشات مربوط به عملکرد کبد
• اکوکاردیوگرام و الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) برای بررسی صحت عملکرد قلب
• هنگامی که اندام های داخل شکم مانند کلیه و روده تحت تاثیر این بیماری قرا می گیرند، از فرآیندی به نام آنژیوگرام برای بررسی تاثیر بیماری در این اندام ها استفاده می شود.

درمان بیماری واسکولیت

• استفاده از قرص های استروئیدی
• تزریق داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
• تزریق ایمونوگلوبولین برای بیماران مبتلا به نوع کاوازاکی
• معالجات ضد ویروسی برای افراد مبتلا به هپاتیت و بیماری واسکولیت
• تعویض پلاسمای خون که به شستشوی خون نیز معروف می باشد.
• دیالیز و تصفیه خون که در مواردی که کلیه ها دچار آسیب جدی شده باشند صورت می گیرد.

نبض ما-گردآوری

منابع

تبیان، تسنیم، عصرایران