سردرد صبحگاهی به چه دلیلی است و چگونه درمان می‌شود؟
سردردهای صبحگاهی یکی از آزاردهنده ترین انواع سردرد است و حتی ممکن است به قدری شدید باشد که فرد را از خواب بیدار کند. سردردهای ناشی از کم آبی بدن یکی از شایع ترین انواع سردردهای صبحگاهی است. یک نفر از هر 13 نفر یک نفر سردرد صبحگاهی را تجربه می‌کند که ممکن است نتیجۀ تغییر فیزیولوژی بدن فرد باشد.
علت سردرد صبحگاهی
آیا می‌دانید چه عواملی موجب بروز سردردهای صبحگاهی می‌شود؟ بیشتر افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. طبق آمار منتشر شده از هر 13 نفر یک نفر سردردهای صبحگاهی را تجربه می‌کند که ممکن است نتیجۀ تغییر فیزیولوژی بدن فرد باشد. در ساعت‌های اولیۀ صبح ممکن است بدن آدرنالین بیشتری ترشح کند که همین امر می‌تواند منجر به سردردهای میگرنی صبحگاهی بشود. با کیفیت نبودن خواب شب یا اختلال در خواب نیز گاهی موجب ایجاد این نوع از سردردها می‌شود. افراد مبتلا به اختلال خواب 2 تا 8 برابر بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سردردهای صبحگاهی هستند. در ادامه به مهم‌ترین علت‌های بروز سردردهای صبحگاهی خواهیم پرداخت.
میگرن و سردردهای صبحگاهی
دلیل سردردهای صبحگاهی ممکن است میگرن باشد و این نوع سردرد می‌تواند بر عملکرد روزانۀ فرد تأثیر بگذارد و معمولاً منجر به سردردهای شدید می‌شود. نیمی از این نوع سردردها بین ساعات ۴ تا ۹ صبح اتفاق می‌افتد و حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن اختلال خواب نیز دارند.
بی خوابی
بی خوابی روی الگوی زندگی فرد اثر می‌گذارد و یکی از رایج‌ترین علت‌های سردردهای صبحگاهی به شمار می‌آید. خواب مناسب در ساعات تاریکی هوا در کیفیت زندگی افراد تاثیر بسزایی دارد.
اضطراب یا افسردگی
طبق مطالعات انجام شده در مجلۀ انجمن پزشکی آمریکا، یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کنندۀ سردردهای مزمن صبحگاهی اضطراب و افسردگی بوده است. اختلال در شرایط بهداشت روانی افراد همچنین می‌تواند منجر به بی خوابی نیز بشود.
خروپف‌های شبانه
خروپف کردن به خودی خود می‌تواند نشانۀ وجود بیماری یا مشکلی در بدن باشد. خروپف کردن تنفس شبانه در خواب را مختل و با مشکلاتی مواجه می‌کند. به طور معمول سردردهای ناشی از خروپف کمتر از نیم ساعت طول می‌کشد و راه‌های درمان ساده‌ای دارد.
سفت و منقبض شدن عضلات گردن
سردردهای صبحگاهی فرد می‌تواند به علت منقبض و گرفته شدن عضلات گردن باشد که به وضعیت خواب یا نوع بالش مورد استفاده بستگی دارد. بالش‌ها قرار است به حفظ وضعیت مناسب خواب کمک کنند و گردن و ستون فقرات را در حالت مناسبی قرار دهند و بالش‌های نامناسب ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری به سلامت فرد وارد کند.
استفاده از داروهای خاص یا مصرف الکل
سردردهای صبحگاهی ممکن است نتیجۀ مصرف بعضی از داروها یا الکل باشد. بعضی داروها در میزان و نحوۀ خواب اختلال‌هایی ایجاد می‌کنند. نوشیدنی‌های الکلی نیز موجب خواب‌های آشفته و سردردهای شدید می‌شود.
وجود یک بیماری در بدن
ممکن است سردرد نشانۀ وجود یک بیماری در بدن باشد که فرد از آن آگاهی ندارد. در این مواقع به طور معمول درمان آن بیماری میزان بروز سردردهای صبحگاهی را نیز کاهش می‌دهد. بیماری‌هایی مثل تومورهای مغزی و فشار خون بالا می‌تواند عامل ایجاد این نوع از سردردها باشد.
اختلال‌های حرکتی حین خواب
نوعی اختلال به نام بروکسیسم خواب وجود دارد که در آن فرد خوابیده به صورت ناخودآگاه دندان‌های خود را به هم می‌فشارد که علت آن معمولاً وجود اضراب و استرس و افسردگی است که موجب بروز سردردهای صبحگاهی می‌شود و حتی ممکن است موجب بیدار شدن فرد از خواب نیز بشود.
سایر عوامل محرک
علاوه بر موارد اشاره شده، گزینه‌های دیگری نیز موجب بروز سردردهای صبحگاهی می‌شود که در ادامه به صورت تیتر وار به آن‌ها اشاره می‌شود:
- وجود آلرژن‌های محرک در محیط اتاق خواب افراد
- خوابیدن در محل‌هایی که بیش از اندازه سرد یا بیش از اندازه گرم باشد.
- ایجاد هر گونه تغییرات ناگهانی در برنامۀ خواب افراد مانند خوابیدن بیش از حد یا کمتر از میزان معمول
نقش کمبود آب بدن در سردرد صبحگاهی
کم آبی بدن یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز سردردهای صبحگاهی و یک عامل محرک برای میگرن است. یکی از مهم‌ترین علائم سردردهای کم آبی افزایش سردرد در هنگام حرکت دادن سر است. کاملاً مشخص نیست که چرا کم آبی موجب بروز سردرد می‌شود، ولی بعضی از مطالعات نشان داده است که ممکن است رگ‌های خونی سر در هنگام تلاش برای تنظیم سطح مایعات در بدن باریک شود و همین امر رسیدن اکسیژن و خون به مغز را دشوارتر می‌کند و موجب بروز سردرد می‌شود.
کمبود آب در بدن زمانی اتفاق می‌افتد که بدن از طریق عرق کردن، ادرار، کم نوشیدن آب و یا اسهال و استفراغ میزان زیادی از آب خود را از دست بدهد. کم آبی‌های خفیف بدن علائم خاصی ندارد، ولی اگر شدیدتر شده باشد، دارای علائم زیر خواهد بود:
- تشنگی
- ضعف و خستگی
- دردهای عضلانی
- چروک و تیره شدن پوست
- افزایش ضربان قلب
- سردرد، و به خصوص سردردهای صبحگاهی
- تیره شدن رنگ ادرار و کم شدن میزان آن
- سرگیجه
- گریۀ بدون اشک
- خشکی دهان
- ترک خوردن لب‌ها و خشک شدن آن ها
درمان سردرد اول صبح
- اتاق خواب خود را استاندارد کنید
- بهترین دما برای خواب 60 درجۀ فارنهایت است. برای کاهش و بهبود سردردهای صبگاهی و داشتن خواب آرام و کامل اتاق خوابتان را تاریک، ساکت و آرام و به دور از آشفتگی کنید. این کار منجر می‌شود که حواس ذهنی و بینایی شما پیش از خواب پرت نشود و راحت‌تر و زودتر به خواب بروید.
- تخت و تشک و بالش راحت و استاندارد انتخاب کنید
- با تعویض بالش و تشک غیراستاندارد و انتخاب نوع مناسب آن‌ها می‌توان بسیاری از مشکلات مربوط به اختلال خواب و سردردها را برطرف کرد.
- به صورت مداوم و کامل بخوابید
- خواب بیش از حد یا کم خوابی باعث بروز سردردهای شایع می‌شود. زمان کافی برای خوابیدن اختصاص دهید و 7 یا 8 ساعت خواب کامل شبانه داشته باشید.
- از مصرف مواد محرک سردرد خودداری کنید
- مصرف کافئین، الکل و نیکوتین موجب اختلال‌های خواب می‌شود. مصرف الکل نیز موجب کم آبی بدن و بروز سردرد می‌شود. با محدود کردن مصرف این مواد به خصوص در ساعت‌های پایانی روز می‌توانید سردردهای کمتری داشته باشید.
- داروهای ضد اضطراب و افسردگی مصرف کنید
- در کنار درمان‌های شناختی رفتاری افسردگی و اضطراب، مصرف داروهای با دوز پایین نیز می‌تواند میزان سردردهای صبحگاهی در این افراد را تا میزان قابل توجهی کاهش بدهد.
- آب و مایعات بیشتری مصرف کنید
اگر سردردهای صبحگاهی شما ناشی از بی آبی و کم آبی بدن است، باید دوباره بدن خود را با نوشیدن آب بسیار، هیدراته کنید. بهتر است هر نیم ساعت یک بار آب بنوشید تا کم آبی بدن جبران شود و در محیط‌های خنک باشید که بدن با عرق کردن آب از دست ندهد.
