پرکاری تیروئید ؛ تشخیص، علائم و درمان
یکی از بیماری‌های شایع تیروئید می‌باشد که در برخی از افراد به صورت پرکاری تیروئید و در برخی از آنها به صورت کم کاری آن می‌باشد. این بیماری در زنان باردار بسیار خطرناک می‌باشد و باید در زمان بارداری حتما آزمایشات متعدد انجام شود و توصیه‌های پزشکی رعایت شود.
در ابتدا باید دانست یکی از مشکلات شایع افراد، تیروئید می‌باشد و این عضو از بدن در واقع یکی از غدد است که در جلوی گردن فرد قرار دارد. تیروئید برای کنترل نقش بسیار زیادی در سایر قسمت‌های بدن ایفا می‌کند و بر روی تنفس، ضربان قلب، سیستم عصبی و… تاثیر زیادی دارد. گاهی این غده پرکار و گاهی نیز کم کار می‌باشد که هر یک از آنها خطرات و مضرات خاص خود را دارد.
پرکاری تیروئید چیست
حال باید به این نکته توجه کنیم در برخی مواقع تیروئید پرکار می‌باشد و این بیماری با علائم و نشانه‌هایی همچون عصبی بودن، اضطراب، ضربان قلب شدید، لرزش دست، تعریق بیش از حد، کاهش وزن و مشکلات و اختلالات خواب همراه می‌باشد. همانطور که میدانید هر بیماری با علت خاصی نمایان می‌شود و تیروئید نیز دلایل خاص خود را دارد اما نکته قابل توجه این است که راهکارهای درمانی بسیار زیادی برای این عارضه موجود است.
به طور کلی میتوان گفت پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید شما بیش از حد هورمون تیروکسین تولید می‌کند و این عمل می‌تواند متابولیسم‌های موجود در بدن را تسریع ببخشد و این امر موجب کاهش وزن به صورت ناخودآگاه می‌شود و ضربان قلب را افزایش می‌دهد و نامنظم جلوه می‌دهد. تیروئید بدن باید کاملا کنترل شده و منظم باشد یعنی نه کم کار و نه پر کار باشد که این مورد در کنترل دمای بدن، تنظیم ضربان قلب، تنظیم و کنترل میزان کلسیم موجود در بدن نقش و اهمیت بسزایی دارد
تیروئید چیست؟
همانگونه که در موارد فوق ذکر کردیم یکی از مشکلات که برای افراد ایجاد می‌شود تیروئید می‌باشد که به شکل یک غده نمایان می‌شود و این غده بسیار کوچک و به شکل پروانه می‌باشد اما باید در نظر داشت این غده تیروئید خود موجب به وجود آمدن هورمون‌های تیروئید بسیار زیادی از جمله تیروئید و تری یدوتیرونین می‌شود که نقش عمده‌ای بر روی عملکرد قسمت‌های مختلف بدن ایفا می‌کنند و چنانچه غده تیروئید فرد بیش از حد مجاز خود یعنی T3وT4 باشد از این رو پرکاری تیروئید تعبیر می‌شود.
علت پر کاری تیروئید چیست
پرکاری تیروئید علت‌ها و دلایل متعدد دارد که به آنها تا حدی اشاره کردیم اکنون باید دانست رایج ترین علت پرکاری تیروئید بیماری گریوز می‌باشد که در طی این بیماری بدن یک نوع پادتن به نام ایمونوگلوبولین به وجود می‌آورد که این بزرگترین دلیل برای ایجاد تیروئید می‌باشد و نکته قابل توجه این است که این بیماری در بین زنان بیشتر به چشم می‌خورد.
به طور کلی میتوان گفت این بیماری یک نوع اختلال ایمنی در بدن می‌باشد که میتوان آن را اصلی ترین دلیل و شایع ترین علت پرکاری تیروئید به شمار آورد. در مواقعی پرکاری تیروئید در اثر گواتر سمی به وجود می‌آید که در این مورد هورمون‌های تیروئید به صورت چشمگیری تولید می‌شوند.
یکی دیگر از علت‌های اصلی پرکاری تیروئید این است که افراد بیش از حد ید مصرف می‌کنند و یا داروهایی که برگرفته از ید می‌باشد که این خود در تشدید این بیماری نقش بسیار موثری داشته است. این بیماری در اثر عدم توجه تشدید می‌شود و این بیماری می‌تواند تشخیص دشواری برای پزشک باشد.
آیا پرکاری تیروئید خطرناک است؟
همانطور که میدانید تیروئید یک غده می‌باشد که در اثر عواملی بروز می‌یابد اما باید دانست پرکاری تیروئید ممکن است خطرات بسیار زیادی را به دنبال داشته باشد که از جمله آنها سابقه خانوادگی به ویژه زمانی که در اثر بیماری گریوز می‌باشد، برای خانم‌ها به ویژه در زمان بارداری بسیار خطرناک است.
زمانی که افراد سابقه بیماری دیابت و کم خونی شدید و … داشته باشند از این رو در این زمان پرکاری تیروئید نیز می‌تواند بسیار خطرناک جلوه داده شود. این بیماری عوارض بسیار زیادی را به وجود می‌آورد که از مهم ترین آنها بروز مشکلات قلبی است که این بیماری خود می‌تواند با ضربان شدید قلب و… همراه باشد.
یکی دیگر از خطرات ناشی از پرکاری تیروئید احتمال سکته مغزی و حمله قلبی می‌باشد. این بیماری می‌تواند موجب شود کلسیم لازم به بدن نرسد و استخوان‌ها شکننده و ضعیف می‌شوند و این خود موجب اختلالاتی در بدن می‌شود. یکی دیگر از خطراتی که پرکاری تیروئید بر روی بدن دارد این است که چشم دچار مشکلات و عارضه‌هایی می‌شود و در مواقعی نیز ممکن است به از دست دادن بینایی ختم شود.
یکی دیگر از عوارض و خطرات این بیماری تورم و مشکلات موجب بر روی پوست می‌باشد که چنانچه بروز یابد باید در درمان آن مراحل بسیار جدی و طولانی طی شود.
علائم پرکاری تیروئید
همانطور که میدانید پرکاری تیروئید علائم بسیار زیادی دارد که از جمله آنها:
- خستگی یا ضعف عضلات بدن
- لرزش بیش از حد و غیر عادی دست
- نوسان و تغییرات خلقی
- عصبی بودن یا اضطراب
- ضربان قلب سریع
- تپش قلب بیش از حد یا ضربان قلب نامنظم
- پوست خشک
- اختلال در خواب
- کاهش و کمبود وزن
- افزایش فرکانس حرکات روده
اما نکته قابل توجه این است که در برخی افراد ممکن است گواتر باعث به وجود آمدن آن غده تیروئید شود. اما نکته قابل توجه آن است که بزرگسالان علائم و نشانه‌های ظریف نخواهند داشت بلکه به صورت عمیق میتوانند متوجه آن شوند. یکی از نکات قابل توجه این است که یکی از انواع پرکاری تیروئید ژنتیکی می‌باشد و از شایع ترین مکان‌ها برای ابتلا به این بیماری ایالات متحده آمریکا می‌باشد.
درمان پرکاری تیروئید
افراد برای درمان تیروئید پرکار میتوانند به چندین روش عمل کنند یعنی چندین راهکار برای درمان این بیماری وجود دارد در ابتدا پزشکان داروهای ضد تیروئید را توصیه می‌کنند اما نکته قابل توجه این است که گاهی اوقات تیروئید تا حدی تشدید می‌شود که برای درمان آن باید به جراحی روی آورد و آن غده را از بین برد.
در واقع باید بدانیم افراد زمانی که نشانه‌هایی از بیماری از جمله کاهش وزن بسیار شدید یا سایر نشانه‌های ذکر شده را مشاهده نمودند از این پس باید حتما به پزشک مراجعه شود و برای درمان تیروئید پرکار مراحلی طی شود و فرد تحت مراقبت پزشک باشد. این بیماری برای افرادی که مبتلا به سرطان تیروئید هستند بسیار سخت و دشوار می‌باشد که به جراحی و درمان ید خاتمه می‌یابد البته یکی از جنبه‌های بسیار مثبت این بیماری آن است که راهکارها و روش‌های درمان بسیار زیادی وجود دارد که میتوان آن را کنترل و تنظیم کرد.
علاوه بر تجویز داروی ضد تیروئید در پاره‌ای از مواقع درمان پرکاری تیروئید می‌تواند به شکل پرتو درمانی باشد که با اندکی دشواری همراه است.
برای پر کاری تیروئید چه بخوریم
با توجه به موارد فوق الذکر افرادی که با این عارضه مواجه هستند در وهله نخست باید غذای خود را کنترل کنند و با این عمل به سالم بودن خود کمک کنند. به عبارتی میتوان گفت افراد مبتلا به پرکاری تیروئید لازم است از مواد معدنی و ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی که برای بدن بسیار مفید می‌باشند استفاده کنند تا از این طریق تعادل لازم در بدن حفظ شود.
رژیم غذایی بدون ید در درمان این بیماری تاثیر بسیار زیاد دارد و در واقع اولین توصیه پزشکان به این بیماری مصرف بسیار اندک ید می‌باشد. اکنون باید رژیم غذایی بسیار مناسب برای درمان پرکاری تیروئید را بدانیم و آن را در برنامه غذایی خود قرار دهیم برخی از این مواد غذایی عبارتند از:
- نمکی که فاقد ید باشد.
- قهوه یا چای
- سفیده تخم مرغ
- میوه تازه یا کنسرو
- آجیل بدون آرد، کره و گردو
- نان خانگی یا نان بدون نمک
- لبنیات
- تخم مرغ
- جو دوسر
- سیب زمینی
- عسل و سبزیجات
آهن از دیگر مواد لازم برای سلامت بدن و تنظیم تیروئید می‌باشد و به عبارتی آهن و تیروئید با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند و این آهن را میتوان در موادی همچون لوبیای خشک، سبزیجات برگ سبز، عدس، آجیل، مرغ و ماهی، گوشت قرمز، قارچ، نخود، پودر کاکائو و …به خوبی مشاهده کرد.
درمان پرکاری تیروئید با داروهای گیاهی
همانطور که میدانید پرکاری تیروئید راهکارهایی برای درمان دارد اما توصیه می‌شود افراد مبتلا به این بیماری تا حد امکان از داروهای گیاهی که عوارض آن بسیار ناچیز می‌باشد استفاده نمایند برخی از این داروها عبارتند از:
۱. گیاه دم شیر
این گیاه به صورت کاملا طبیعی عمل می‌کند و برای افرادی که بیماری قلبی همراه با پرکاری تیروئید دارند بسیار مفید و موثر می‌باشد.
۲. گیاه فرنجمشک
این گیاه در درمان پرکاری تیروئید نقش بسیار زیادی دارد.
۳. گیاه آجوگا یا لبدیسی رونده
این گیاه نقش موثری در تنظیم و کنترل پرکاری تیروئید دارد و تولید هورمون‌های تیروئید را کاهش می‌دهد.
نکته: با توجه به اینکه تشخیص این بیماری اندکی دشوار است اما میتوان با استفاده از داروهای گیاهی بدون عوارض این بیماری را به صورت ثابت و دائم از بین برد.
قرص پرکاری تیروئید
در رابطه با بیماری پرکاری تیروئید باید بدانیم نکته مثبت در این زمینه آن است که درمان آن دشوار نیست و افراد میتوانند به صورت روزانه با خوردن قرص تیروئید این بیماری را کنترل کنند و در هر زمان یعنی هر چند ماه یکبار برای اطمینان خاطر خود آزمایشات متعدد را انجام دهند که از سلامت بدن و تیروئید خود مطمئن شوند. نکته قابل توجه این است که قرص‌های مخصوص برای درمان کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید با یکدیگر متفاوت می‌باشند و باید حتما زیر نظر پزشک و متخصص این عمل صورت بگیرد. یکی از مهم ترین و موثرین قرص برای درمان پرکاری تیروئید کاربی مازول می‌باشد البته باید دانست زیاده روی در مصرف این دارو می‌تواند عوارض بسیار زیادی را برای افراد به ارمغان آورد.
تیروئید پرکار در بارداری
با توجه به مطالبی که ذکر کردیم برخی از خانم‌ها ممکن است در زمان بارداری یا سال اول پس از زایمان دچار بیماری پرکاری تیروئید شود که این کار نیازمند به معاینه و انجام آزمایش‌های متعدد می‌باشد. پرکاری تیروئید در زنان باردار به عوامل متعددی از جمله سن و… بستگی دارد.
پرکاری تیروئید در زنان باردار به عنوان بیماری گریوز تعبیر می‌شود که در طول این بیماری غده تیروئید بیش از حد مجاز خود هورمون ترشح می‌کند و تیروئید پرکار می‌شود و در دوره بارداری در نان امکان بروز آن بسیار زیاد است البته باید در نظر داشت مقدار بیش از حد هورمون تیروئید چگونگی استفاده از انرژی بدن را به خوبی کنترل و تنظیم می‌کند. یکی از نکات بسیار مهم آن است که درصد بسیار نادر از زنان در زمان بارداری به بیماری پرکاری تیروئید مبتلا می‌شوند و باید تمامی ان دوره زیر نظر پزشکان متخصص باشند.
نکته مهم در این زمینه آن است زنان بارداری که اغلب جوان و میانسال می‌باشند امکان ابتلای آنها به این بیماری بیشتر است بنابراین باید موارد و نکات بهداشتی را به خوبی رعایت نمایند. یکی از نکات بسیار مهم این است که زنان در دوران بارداری برای اینکه اطمینان خاطر داشته باشند از اینکه به پرکاری تیروئید مبتلا هستند باید معاینه‌های بدنی را انجام دهند و آزمایشات متعدد از آنها گرفته شود. نکته مهم در این زمینه آن است که چنانچه زنان در زمان بارداری متوجه این بیماری شدند میتوانند با توصیه پزشک داروهایی را مورد استفاده قرار دهند اما نکته قابل توجه این است که برخی از داروها ممکن است خطرات زیادی را برای نوزاد به ارمغان بیاورد و یکی از ان خطرات کم وزن بودن شدید نوزاد می‌باشد.
