تغذیه کودکان رفلاکسی

بیماری رفلاکس به معنای ایجاد شکایات و عوارض متعاقب برگشت محتویات معده به مری است(1). این مشکل به 2 صورت فیزیولوژیک و پاتولوژیک دیده می‌شود. رفلاکس فیزیولوژیک می‌تواند در تمامی سنین اتفاق بیفتد. از نشانه‌های آن هم دقیقا بی‌نشانه‌بودن آن است.

البته در نوزادان رگورژیتاسیون را می‌توان یک نشانه دانست. نوع پاتولوژیک آن می‌تواند به‌صورت تظاهرات گوارشی و غیرگوارشی به‌ دلیل درگیری ارگان‌های مجاور مری بروز کند. علائم آن نیز بی‌قراری، تحریک‌پذیری، گریه بیش از حد، اشکال در وزن‌گیری، آپنه و سکسکه هستند.

تغذیه کودکان رفلاکسی چگونه باید باشد؟

اگر فرزند شما نوزاد است، استفاده از شیر مادر بهترین گزینه برای او خواهد بود. دلیل آن هم هضم سریع‌تر نسبت به شیر خشک است. ممکن است که شما گاهی شرایط این را نداشته باشید که از شیر مادر برای فرزند رفلاکسی خود کمک بگیرید.

اگر در چنین موقعیتی قرار گرفتید، با دکتر تغذیه کودکان مشورت کنید تا از آن نوع شیر خشکی کمک بگیرید که بهترین نتیجه ممکن را دارد. گاهی استفاده از شیرهای بدون لاکتوز و بدون حساسیت می‌تواند در تسکین رفلاکس نوزادان مفید باشد.

استفاده از غلات برنج برای هضم بهتر شیر نوزاد

غلات برنج می‌تواند کالری اضافی تولید کند. پس لازم است که درباره آن از یک پزشک متخصص این زمینه مشورت بگیرید. هر قدر که شیر غلظت بیشتری پیدا کند، سر شیشه شیر باید بزرگ‌تر شود تا خروج شیر راحت‌تر صورت بگیرد. پس‌از هر 30 الی 60میلی‌لیتر شیشه باید آروغ نوزاد گرفته شود.

اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، پس‌از شیردادن از هر سینه باید این کار انجام شود. شیردادن زیاد به نوزاد خود می‌تواند عاملی مضر برای او باشد، پس جلوی این مورد را بگیرید. بهتر است که نوزاد را 30 دقیقه بعداز شیرخوردن در حالت عمودی نگه دارید. این حرکت می‌تواند باعث شود که غذا به سمت پایین حرکت کند و به‌سمت مری بازنگردد.

غذای کمکی برای نوزاد رفلاکسی

غذای کمکی نوزاد رفلاکسی نیز ممکن است موضوعی باشد که مادران بخواهند درباره آن بدانند. نسبت به سایر نوزادان، نوزاد رفلاکسی شرایط متفاوتی برای شروع غذای کمکی خود دارد. بهتر است که آن‌ها به‌جای مواردی مثل فرنی، از پوره میوه‌های ساده مثل هویج و کدو حلوایی شروع کنند.

نوزادانی که مشکل رفلاکس معده دارند، به‌هیچ عنوان نباید از حریره بادام استفاده کنند. چراکه بادام یکی از آن موادی‌است که می‌تواند تشدید‌کننده رفلاکس باشد.

انجام توصیه‌هایی برای کاهش عوارض رفلاکس

مریم آریافر، متخصص تغذیه بالینی از دانشگاه شهید بهشتی برای کاهش عوارض رفلاکس مواردی که در ادامه خواهیم گفت را توصیه می‌کند: بهتر است که از مرکبات و آب مرکبات مانند پرتقال، لیمو، نارنگی، گریپ‌فروت و آناناس پرهیز شوید. بهتر است که غذا در حجم کم مورد استفاده قرار بگیرد اما تعداد دفعات آن بیشتر شود.

عدم مصرف غذا از حدود 3 ساعت قبل از غذا می‌تواند بسیار به کاهش رفلاکس در بدن کمک کند. در مواردی افزودن یک قاشق غذاخوری به 30 تا 60 سی‌سی شیر بسیار به کاهش رفلاکس کمک خواهد کرد. اگر کودک شما از شیشه شیر استفاده می‌کند، حتما به این موضوع توجه داشته باشید که سر شیشه حتما از شیر پر باشد تا موقع مصرف هوا وارد معده کودک نشود.

غذادادن به نوزاد رفلاکسی دارای اصول خاصی است؟

توصیه‌هایی وجود دارد برای اینکه بتوانید بهتر به کودک رفلاکسی خود غذا بدهید تا مشکل او تحریک نشود. بهترین پوزیشن برای مصرف غذا توسط نوزاد، نشسته یا نیمه‌نشسته است. وعده‌ها هر چقدر بیشتر و کوچک‌تر باشند، به‌نفع نوزاد شما خواهد بود. از شیر خنک تا جای ممکن استفاده کنید.

شیرهای گرم موجب تولید اسید می‌شوند. اگر نوزاد شما از شیر مادر تغذیه می‌کند، خودتان از مصرف مواد تحریک‌کننده مثل قهوه، فلفل، شکلات و مواد غذایی چرب و تند خودداری کنید. هرگونه تغییر در برنامه غذایی نوزادتان را با پزشک در میان بگذارید تا او به شما مشاوره‌ای درست و اصولی دهد.

صبحانه کودک رفلاکسی

در کودکان رفلاکسی صبحانه باید به‌شکلی باید که کمترین میزان تحریم را در آن‌ها ایجاد کند. صبحانه برای کودک رفلاکسی باید طوری باشد که بتواند علائم رفلاکس را کنترل کرده و به بهبود عارضه آن‌ها کمک کند. سوپ یا پوره میوه خنک از آن‌جایی که هم هضم آسانی دارد و هم منبع غذایی خوبی‌است، پیشنهاد می‌شود. شما می‌توانید میوه‌هایی مثل هویج یا موز را پوره کنید و از آن‌ها برای صبحانه فرزند خود کمک بگیرید.

اگر کودک شما به آلرژی گاوی نیز مبتلاست، استفاده از شیرهای گیاهی، مثل شیر سویا، شیر بادام و شیر هسته انگور می‌تواند مفید باشد. موز یکی از بهترین میوه‌ها برای تسکین علائم رفلاکس است. گریپ فروت نیز توسط برخی از پزشکان توصیه شده است. این میوه دارای اسیدهای طبیعی‌است که به تنظیم معده کمک شایانی می‌کند.

نقش بازی و تحرک در رفلاکس کودکان

بعداز غذاخوردن، نه فقط برای نوزادان، بلکه حتی برای بزرگسالان نیز فعالیت‌های سنگین و تحرک می‌تواند احتمال رفلاکس را افزایش دهد. پس بازی و تحرک نوزاد را به تاخیر بیندازید. نوزادانی که از چنین عارضه‌ای رنج می‌برند، باید صاف و به پشت بخوابند. هر قدر که آن‌ها لباس‌های تنگ و پوشک کمتری بپوشند برای‌شان بهتر است. چراکه این موارد می‌تواند فشار را به شکم آن‌ها بیشتر کند و موجب رفلاکس شود.

حتما به این موضوع توجه داشته باشید که نوزادتان در مجاورت دود مواد دخانی قرار نگیرد. دود تنباکو رفلاکس را تشدید می‌کند. در بزرگسالان مصرف دود دست اول مواد دخانی معده را تحریک می‌کند و منجر به رفلاکس می‌شود اما نوزادان چون حساس‌تر هستند، حتی با دود دست دوم مواد دخانی نیز دچار عارضه می‌شوند.

چه غذاهایی برای کودکان رفلاکسی ممنوعه محسوب می‌شوند؟

غذاهای ممنوعه برای کودکان رفلاکسی دارای فهرست دقیق و ثابتی نیست. همین موضوع هم باعث شده تا پزشکان مختلف برای چنین عارضه‌ای لیست‌های مختلفی را ارائه دهند. اما می‌توان از اجماع لیست‌های آن‌ها به مواد مشترکی رسید. میوه‌های اسیدی می‌توانند مشکل رفلاکس را تشدید کنند، پرتقال، گوجه فرنگی و گریپ فروت مثال‌هایی برای چنین میوه‌هایی هستند.

مواد کافئین‌دار مانند قهوه و شکلات نیز رفلاکس را تشدید می‌‌کنند. حتی اگر مادر آن‌ها را مصرف کند و سپس نوزاد از شیر او تغذیه را ادامه بدهد. نوشیدنی‌های گازدار، مواد لبنی، غذاهای چرپ و سرخ‌کرده نیز در تشدید رفلاکس موثر خواهند بود.

سیر، پیاز، نعناع و فلفل نیز از موادی هستند که معده را تحریک می‌کنند و بهتر است که مورد استفاده قرار نگیرند. اگر که می‌خواهید دقیقا بدانید باید از چه رژیمی برای این کودکان کمک بگیرید، مشاوره از پزشک تغذیه به‌شدت موثر خواهد بود.

منابع

Behatia J, Parish A. GERD or not GERD: the fussy infant. J Perinatol 2009; 29(suppl 2): 7-11.

2) امینی رنجبر صدیقه، نخعی نوذر. آیا به شکم خوابیدن یکی از علایم بیماری ریفلاکس معده به مری در کودکان محسوب می شود؟. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان[Internet]. 1391؛19(5):462-467. Available from: https://sid.ir/paper/591/fa