سرانجام قاتلان امام حسین (ع) چه شد؟
یکی از مسائل بسیار مهم و قابل تأملِ واقعه عاشورا که برای همه، بویژه برای ستمگران و جنایتکاران تاریخ، عبرت آموز و تنبه آفرین است سرنوشت کسانی است که با امام حسین علیه السلام جنگیدند و یا ایشان را در برابر دشمن، تنها گذاشتند و یاری ننمودند. آنان، نه تنها در آخرت، به میزان جرم خود، مجازات خواهند شد، بلکه بخشی از کیفر آنها در همین جهان، دامن گیرشان گردید.
نفرین پیامبر صلی الله علیه و آله
به گزارش نبض ما به نقل از حدیث نت، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله سال ها پیش از واقعه عاشورا ، چنین رویداد هولناکی را می دید و بر پایه روایتی، کسانی را که با امام حسین علیه السلام جنگیدند یا او را یاری نکردند بدین سان نفرین فرمود: اللّهُمَّ اخْذُل مَن خَذَلَهُ ، وَ اقتُل مَن قَتَلَهُ ، وَ اذبَح مَن ذَبَحَهُ ، وَ لا تُمَتِّعهُ بِما طَلَبَ. بار خدایا! هر که او را بی یاور گذاشت، بی یاورش بگذار و قاتل او را بکش، و کسی را که سر او را برید، ذبح کن و خواستش را برآورده مکن.
و در حدیثی دیگر از ایشان، آمده:
یقتَلُ ابنِی الحُسَینُ بِظَهرِ الکوفَهِ، الوَیلُ لِقاتِلِهِ ، وَ خاذِلِهِ ، وَ تارِک نُصرَتِهِ! پسرم حسین، در پشت کوفه ، کشته می شود. وای بر قاتل او وا گذارنده او و ترک کننده یاری اش!
سرنوشت فاجعه آفرینان کربلا
نفرین پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مستجاب شد و همه کسانی که به گونه ای در فاجعه خونبار کربلا نقش داشتند (چه کسانی که رو در رو با امام حسین علیه السلام جنگیدند و چه کسانی که با یاری نکردن امام علیه السلام ، غیر مستقیم در این حادثه دردناک شریک بودند)، مجازات شدند.
۱. زوال حکومت خاندان ابو سفیان
نخستین موج رویداد عاشورا، تنها سه سال پس از آن، پدیدار شد و موجب زوال حکومت خاندان ابوسفیان گردید. نقش این فاجعه در افول قدرت این خاندان ، به قدری روشن بود که عبد الملک بن مروان، با این که خود، میراث خوار حکومت آنان بود ، پس از رسیدن به قدرت، رسما به این واقعیت اعتراف کرد و به حجاج بن یوسف نوشت:
مرا از ریختن خون فرزندان عبد المطلب ، دور بدار، که در آنها راه نجاتی از جنگ نیست. من ، فرزندان حرب را دیدم که وقتی حسین بن علی را کشتند، پادشاهی را از دست دادند.
۲. کوتاهی عمر و بیماری های خطرناک
عبد اللّه بن بدر خَطْمی، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده است که فرمود: مَن أحَبَّ أن یبارَک فی أجَلِهِ ، وَ أن یمَتَّعَ بِما خَوَّلَهُ اللّهُ تَعالی فَلیخلُفنی فی أهلی خِلافَهً حَسَنَهً، وَ مَن لَم یخلُفنی فیهِم بُتِک عُمُرُهُ، وَ وَرَدَ عَلَی یومَ القِیامَهِ مُسوَدّاً وَجهُهُ. هر کس علاقه مند است که عمرش طولانی شود و از آنچه خداوند متعال نصیب او کرده، بهره ببرد، جانشینی خوب برای من در خانواده ام باشد، و هر کس جانشینی مرا در خانواده ام به عهده نگیرد، عمرش کوتاه می شود و در قیامت، روسیاه نزد من می آید.
عبد اللّه سپس می گوید : همان گونه شد که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرموده بود . یزید بن معاویه، جانشین خوبی برای خانواده پیامبر نبود و عمرش نیز کوتاه شد و پس از شهادت امام حسین علیه السلام مدت کمی زنده بود و همین طور عبید اللّه بن زیاد ـ که خدا، هر دوی آنها را لعنت کند.
یزید در ۳۸ سالگی هلاک شد و ابن زیاد، در ۳۷ سالگی کشته شد . همچنین، بر پایه گزارش های معتبر جنایتکاران کربلا به انواع بیماری های خطرناک (مانند: جنون، جذام و پیسی) مبتلا شدند. عبد الرحمان غنوی می گوید: از آنان که در کشتن حسین علیه السلام ، دنباله رو یزید بودند و یا با حسین جنگیدند، کسی نماند، مگر این که به دیوانگی یا جذام یا پیسی مبتلا شد و این مرض ها، در نسل او به ارث ماند.
همچنین قاضی نعمان، بر پایه گزارش های متعدد آورده است: کسی از قاتلان حسین علیه السلام، از قتل، رهایی نیافت و با ریشه کردن دردی در بدنش مرد.
در گزارش ابن حجر نیز می خوانیم: عده ای در این باره، گفتگو می کردند که هیچ کس از کمک کنندگان به قتل حسین علیه السلام نبود ، مگر این که پیش از مرگش گرفتار بلایی شد. همچنین می گوید: از قاتلان حسین علیه السلام کسی نماند ، مگر این که در همین دنیا، پس از مدت اندکی، عقوبت شد؛ به کشته شدن یا کور شدن یا روسیاه شدن و یا از دست دادن حکومت.
ابن کثیر نیز تصریح می کند که بیشتر گزارش هایی که بر سرنوشت شوم فاجعه آفرینان کربلا دلالت دارند، صحیح اند: اخباری که درباره گرفتار شدن قاتلان امام حسین علیه السلام روایت شده ، بیشترشان درست اند؛ چه این که کمتر کسی از آنها که در کشتن او شرکت کردند، از آسیب و درد در همین دنیا، در امان ماندند، و از دنیا نرفتند، مگر این که به بیماری مبتلا شدند، و بیشتر آنها دیوانه شدند.
۳. کشته شدن بسیاری از آنان در قیام مختار
بسیاری از کسانی که در فاجعه کربلا نقش داشتند، در قیام مختار ، دستگیر و اعدام شدند. یعقوبی، در این باره می نویسد: مختار، قاتلان حسین علیه السلام را تعقیب کرد و جمع فراوانی از آنها را کشت، به گونه ای که کم تر کسی از آنها زنده ماند.
بر پایه گزارشی که در بحار الانوار آمده است، مختار در طول هجده ماه حکومت خود بر کوفه، هجده هزار تن از کسانی را که در به شهادت رساندن امام حسین علیه السلام و یارانش شرکت کرده بودند، کشت؛ لیکن این گزارش، بسیار اغراق آمیز است. همچنین گزارش هایی که در چگونگی کیفرِ شماری از مجرمان توسط مختار در برخی از منابع تاریخی آمده اند و بیانگر کارهایی (مانند: مثله کردن و در روغن جوشان انداختن) هستند که در اسلام ، ممنوع اند، مبالغه آمیزند و احتمالا به وسیله دشمنان مختار، برای مخدوش جلوه دادن قیام او ساخته شده اند و یا توسط هوادارانش، جهت ایجاد هراس و وحشت در دل دشمنان او.
۴. سلطه حجاج بن یوسف
در فاجعه کربلا، نه تنها کسانی که به طور مستقیم در آن نقش داشتند، کیفر طبیعی کردار زشت خود را پیش از مجازات آخرت ، در دنیا دیدند؛ بلکه کسانی که با یاری نرساندن به امام حسین علیه السلام به طور غیر مستقیم در این فاجعه اثرگذار بودند، نیز به گونه ای گرفتار عقوبت های دنیوی شدند . برخی از آنها توبه کردند و «نهضت توابین» را پدید آوردند و در این راه، کشته شدند و شمار دیگری ، گرفتار حکومت مستبد حجاج بن یوسف گردیدند؛ همان حکومتی که امام علی علیه السلام آن را برای مردمی که از یاری کردن ایشان امتناع می کردند، پیشگویی کرده بود. در نهج البلاغه آمده که امام علیه السلام خطاب به آنها فرمود:
أما وَاللّهِ لَیسَلَّطَنَّ عَلَیکم غُلامُ ثَقیفٍ الذَّیالُ المَیالُ ، یأکلُ خَضِرَتَکم ، وَ یذیبُ شَحمَتَکم ، إیهٍ أبا وَذحَهَ. به خداوند سوگند که جوانی ثقفی (حجاج) بر شما تسلط خواهد یافت؛ متکبر و منحرفی که سبزه های (دارایی های) شما را می خورد، و پیه هایتان را آب می کند ! بس کن ابو وذحه.
آری! مردمی که از یاری رساندن به کسانی چون امام علی ، امام حسن و امام حسین علیهم السلام امتناع ورزند ، سزاوار سلطه یافتن حجاج بن یوسف بر خویش اند.
در سال ۷۵ هجری، یعنی چهارده سال پس از فاجعه کربلا، این پیشگویی امام علی علیه السلام تحقق یافت. حجاج ، در طول حکومتش، صد و بیست هزار نفر را کشت و هشتاد هزار نفر را ـ که سی هزار نفر از آنها زن بودند ـ به زندان انداخت.
۵. سخت ترین کیفرها در آخرت
احادیث مربوط به شدت کیفر (مجازاتِ) قاتلان امام حسین علیه السلام و یاران ایشان، بسیارند که در این جا تنها به ذکر نمونه هایی بسنده می کنیم:
شیخ صدوق از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده است که فرمود:
إنَّ فِی النّارِ مَنزِلَهً لَم یکن یستَحِقُّها أحَدٌ مِنَ النّاسِ إلّا بِقَتلِ الحُسَینِ بنِ عَلِی ـ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِما ـ وَ یحیی بنِ زَکرِیا علیه السلام. در جهنم ، جایگاهی است که بر هیچ کس روا نخواهد بود ، جز با کشتن حسین بن علی ـ درود خدا بر آن دو ـ و یحیی بن زکریا علیه السلام.
همچنین از امام زین العابدین علیه السلام ضمن روایتی مفصل در تبیین فضیلت کربلا و زیارت امام حسین علیه السلام آمده است که خداوند متعال می فرماید:
وَ عِزَّتی وَ جَلالی ، لَاُعَذِّبَنَّ مَن وَتَرَ رَسولی وَصَفِیی، وَ انتَهَک حُرمَتَهُ ، وَ قَتَلَ عِترَتَهُ ، وَ نَبَذَ عَهدَهُ ، وَ ظَلَمَ أهلَ بَیتِهِ ، عَذاباً لا اُعَذِّبُهُ أحَداً مِنَ العالَمینَ! به عزّت و جلالم سوگند که هر کس به فرستاده و برگزیده ام ستم ورزد و حرمتش را بشکند و خاندانش را بکشد و پیمانش را نادیده بگیرد و به خانواده اش ستم روا دارد، او را عذابی می کنم که احدی از جهانیان را چنان عذابی نکرده باشم.
ابن عساکر نیز از جابر بن عبد اللّه نقل می کند که وقتی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله قاتل امام حسین علیه السلام را لعنت کرد و وی در باره قاتل ایشان پرسید، پیامبر صلی الله علیه و آله در پاسخ فرمود:
رَجُلٌ مِن اُمَّتی یبغِضُ عِترَتی، لا تَنالُهُ شَفاعَتی، کأَنَّ بِنَفسِهِ بَینَ أطباقِ النّیرانِ یرسبُ تارَهً وَیطفو اُخری ، وَ إنَّ جَوفَهُ لَیقولُ: کسی از امت من که با خاندانم دشمنی ورزد، از شفاعت من برخوردار نخواهد شد، گویی اوست که میان طبقات آتش، بالا و پایین می رود و از درونش، صدای غلغل جوشیدن می آید.