علائم کودک مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی VSD

VSD به سوراخ یا نقص در دیواره جدا کننده دو بطن اطلاق می شود. شدت این نقص از نظر اندازه از یک سوراخ بسیار کوچک تا فقدان کامل دیواره بین بطنی که منجر به ایجاد بطن مشترک می شود متفاوت است.

گردآوری – نبض ما

نقص دیواره بین بطنی، یکی از شایع ترین نقوص مادرزادی قلبی محسوب می شود و یک سوم کل بیماری های قلبی مادرزادی را شامل می شود. از هر هزار نوزاد متولد شده ۲ تا ۶ نفر به آن مبتلا می شوند و در اکثر آن ها علت پیدایش آن نا مشخص است.

در اثر VSD چه اتفاقی می افتد؟

در اثر این نقص خون بطن چپ که قبلا از اکسیژن اشباع شده است به بطن راست رفته و مجددا به ریه فرستاده می شود. این امر نه تنها سبب افزایش کار قلب و بزرگی آن می شود بلکه حجم بیشتری از خون از طریق بطن راست به درون ریه رانده می شود و باعث پرخونی ریه می شود. انتقال فشار بالاتر بطن چپ به بطن راست از طریق سوراخ VSD سبب می شود که حجم بالای خون بطن راست با فشار بالا وارد عروق ریوی شده و فشار عروق ریوی را بالا ببرد.

علائم سوراخ بین بطنی

در سوراخ های کوچک که حجم اندکی از خون از سوراخ عبور می کند،بزرگی قلب و پرخونی ریه وجود ندارد و بیماران معمولا بدون علامت هستند. در سوراخ های متوسط و بزرگ کار قلب افزایش یافته و ممکن است بیمار دچار نارسائی قلب شود.

در معاینه بالینی ضربان قلب شدت پیدا می کند و صدای عبور خون از سوراخ دیواره قلب به صورت سوفل قلبی شنیده می شود. بیماران ممکن است دچار تنفس تند، تعرق در هنگام تغذیه و عدم رشد کافی شوند. به علت پر خونی ریه بیمار بصورت مکرر دچار عفونت ریه می شوند.

در عکس برداری از قفسه سینه بزرگی قلب دیده می شود .تشخیص کامل با اکوکاردیوگرافی ممکن می شود . گاهی جهت ارزیابی ضایعات دیگر همراه VSD ویا ارزیابی دقیق فشار خون درون قلب و فشار عروق ریوی انجام کاتتریزاسیون ضرورت می یابد.

اکثر قریب به اتفاق بیماران با سوراخ های متوسط وبزرگ در اوایل شیر خوارگی علائم بیماری را نشان می دهند. اکثر این بیماران وقتی به سنین بالای دو سالگی می رسند در صورتی که درمان نشده باشند یا به علت بالا رفتن فشار عروق ریوی غیر قابل درمان هستند و یا سوراخ بین بطنی آنها کوچک شده است. این امر اهمیت درمان به موقع بیماران مبتلا به  سوراخ های متوسط و بزرگ را نشان می دهد.

در مواجهه با VSD چه می توان کرد؟

تشخیص ابتدایی با سمع قلبی و تشخیص قطعی با اکوکاردیوگرافی است. اگر نقص بی علامت یا کوچک باشد، در ۸۰٪ بیماران، نقص دیواره به مرور، کوچک شده یا بسته می شود و مشکل مهمی را ایجاد نخواهد کرد. اگر این نقص دیواره بزرگ باشد با توجه به اختلاف فشار خون بین دو بطن موجب شنت خون از بطن چپ به بطن راست خواهد شد. این امر موجب افزایش فشار خون ریوی (در اوایل بیماری)، سیانوز نوزاد، نارسایی قلبی، اختلال رشد و … می شود. درمان با جراحی باز یا بسته است.

اگر سوراخ بزرگ باشد  با جراحی قلب باز باید VSD بسته شود تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود. گاه کودکان علایم شدیدی دارند لذا انجام جراحی زود هنگام طی چند ماه اول زندگی ضروری خواهد بود. گاه می توان با مصرف دارو علایم را موقتا کنترل کرد ولی داروها باعث علاج VSD نشده و از صدمات وارده به عروق ریه جلوگیری نمی کنند.

بستن VSD بزرگ با جراحی قلب باز معمولا در شیرخوارگی یا کودکی حتی در بیماری که علایم چندانی ندارد برای پیشگیری از عواقب بعدی انجام می شود. معمولا با وصله ای از ماده مصنوعی یا پرده دور قلب (پریکارد) که دور تا دور VSD دوخته می شود سوراخ را می بندند.کمی بعد این وصله با بافت طبیعی پوشاننده قلب پوشیده شده و جز ثابت ساختمان قلب می شود. برخی از سوراخها را می توان بدون وصله دوخت و بست و گاه ممکن است برخی از VSD ها را در Cath Lab بست.

اگر کودک بسیار بدحال بوده یا بیش از یک VSD داشته باشد جراحی اولیه برای رفع علایم و کاهش فشار بالای ریه ضرورت خواهد یافت. در این عمل (بندینگ شریان ریوی)شریان ریه تنگ می شود تا جریان خون ریه کاهش یابد. پس از چندی که کودک بزرگتر می شود جراحی دوم برای برداشتن بند و بستن VSD بصورت قلب باز انجام خواهد شد.

کودک مبتلا به VSD چه فعالیتهایی را می تواند انجام دهد؟

اگر VSD کوچک بوده یا با جراحی بسته شده باشد کودک شما از نظر فعالیت فیزیکی نیاز به مراقبت خاصی ندارد و می تواند در فعالیتهای طبیعی سن خود بدون خطر اضافه شرکت کند.

در آینده متخصص قلب کودک شما بر اساس موقعیت VSD کودک را از نظر مشکلات غیر شایع بطور دوره ای باید معاینه کند. بندرت کودکان بزرگتر با VSD کوچک به علت مشکلات همراه (مثلا نشت خون از دریچه های قلبی) نیاز به جراحی پیدا می کنند. چشم انداز دراز مدت این بیماری خوب است و معمولا به دارو یا جراحی دیگری نیاز ندارد.

پیشگیری از ابتلای فرزند به بیماری قلبی

اشخاصی که وابستگان درجه اول آنها به این نوع از مشکلات دچار هستند، احتمال ابتلای فرزند آنها به بیماری قلبی مادرزادی افزایش می یابد. به طوری که پیش بینی می شود شیوع مشکلات قلبی در این نوزادان ۱۰ برابر بیشتر از کودکانی است که در خانواده، فرد مبتلا به بیماری قلبی ندارند.

پرهیز از مصرف دارو بدون مشورت پزشک در دوران بارداری، دوری مادر از قرار گرفتن در معرض اشعه و امواج صوتی همچنین معاینه نوزادان در بدو تولد به ویژه در کودکانی که نزدیکان آنها دارای بیماری قلبی هستند در پیشگیری از ابتلای جنین به مشکلات مادرزادی قلبی کمک کننده است.