سیکلوفسفامید دارویی که برای درمان سرطان استفاده می شود
سیکلوفسفامید یک داروی ضد سرطان است که با متوقف کردن یا کاهش رشد و یا گسترش سلول های سرطانی خاص در بدن کار می کند.
گردآوری – نبض ما
سیکلوفسفامید برای درمان سرطانها مانند بسیاری از انواع سرطانهای خون مانند لوسمی و لنفوم و سرطان مثانه، آدنوکارسینومای تخمدان، سرطان پستان، ریه، آندومتر، نوروبلاستوم، رتینوبلاستوم، سارکوم یوئینگ و تومور ویلمز تجویز می شود. برای درمان بیماریهای خودایمنی و عوارض شدید خارج مفصلی آرتریت روماتوئید مانند عوارض ریوی، چشمی و واسکولیت نیز ممکن است سیکلوفسفامید تجویز شود.
این دارو معمولا در ترکیب با داروهای دیگر استفاده می شود٬ همچنین ممکن است برای درمان مشکلات کلیوی خاص (سندرم نفروتیک) در کودکان و یا برای دیگر شرایطی که پزشک شما تشخیص می دهد مورد استفاده قرار گیرد.
اطلاعات دارویی
نام ژنریک: سیکلوفسفامید (Cyclophosphamide)
نام تجاری: سیتوکسان (Cytoxan) ٬ Cytoxan Lyophilized ٬ نئوسر (Neosar)
کلاس درمانی: عامل تحریک
کلاس دارویی: آلکیله کننده
کلاس شیمی: خردل نیتروژن
ساختار شیمیایی
نکات مهم قبل از مصرف سیکلوفسفامید
برای اینکه مطمئن شوید این دارو برای شما بی خطر است٬ در مورد تمامی سابقه ها و حساسیت های خاص خود٬ پزشک تان را در جریان قرار دهید
- یک عفونت فعال یا اخیر
- سیستم ایمنی ضعیف بدن (ناشی از بیماری و یا با استفاده از برخی از داروها)
- بیماری قلبی
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- اگر شما در حال از داروهای دیگر ضد سرطان استفاده می کنید یا در گذشته استفاده می کردید
- اگر شما تا کنون تحت پرتو درمانی قرار گرفته اید.
توجه: استفاده از سیکلوفسفامید ممکن است خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان ها مانند سرطان مثانه را افزایش دهد٬ با پزشک خود در مورد خطرات خاص این دارو صحبت نمایید.
مکانیسم اثر
اثربخشی سیتوتوکسیک سیکلوفسفامید از طریق دو متابولیت فعال آن صورت می گیرد. این متابولیت ها به عنوان داروهای آلکیله کننده عمل می کنند و با ایجاد اتصال متقاطع بین دو رشته مولکولی DNA، از تقسیم سلولی جلوگیری می کند. این مسئله موجب عدم تعادل در رشد سلول و در نتیجه مرگ آن می شود. همچنین، سیکلوفسفامید دارای فعالیت قابل توجه تضعیف کننده سیستم ایمنی است.
سیکلوفسفامید با آلکیله کردن DNA مانند سایر عوامل آلکیله کننده یک گروه آلکیل (CnH2n+1) را به مولکول DNA پیوند میدهد و با این روش مانع همانندسازی DNA می شود.
فارماکوکینتیک
جذب
در مقادیر 100 میلی گرم یا کمتر، تقریباً به طور کامل از دستگاه گوارش جذب می شود. در صورت مصرف مقادیر بیشتر (mg 300)، تقریباً 75 درصد دارو جذب می شود.
پخش
در سراسر بدن انتشار می یابد، هر چند در بزاق دهان، عرق و مایع سینوویال، تنها مقادیر بسیار کمی یافت شده است. غلظت آن در مایع مغزی ـ نخاعی (CSF) بسیار کمتر از آن است که بتوان دارو را برای درمان لوسمی مننژی به کار برد. متابولیت های فعال این دارو حدود 50 درصد به پروتئین های پلاسما پیوند می یابند.
متابولیسم
به وسیله آنزیم های میکروزومی کبد متابولیزه و به شکل فعال خود تبدیل می شود. فعالیت این متابولیت ها با متابولیزه شدن و تبدیل آنها به شکل غیرفعال خاتمه می یابد.
دفع
سیکلوفسفامید و متابولیت های آن عمدتاً از طریق ادرار دفع می شوند (حدود 30-15 درصد سیکلوفسفامید به صورت تغییر نیافته دفع می شود). نیمه عمر حذف پلاسمایی این دارو بین 3 تا 12 ساعت می باشد.
مصرف در دوران بارداری و شیردهی
رده بندی بارداری: گروه D
این به این معنی است که سیکلوفسفامید می تواند به نوزاد متولد نشده (جنین) صدمه بزند٬ اگر شما باردار می باشید ٬ قبل از مصرف این دارو با پزشک خود صحبت نمایید.
سیکلوفسفامید می تواند به شیر مادر منتقل شود و به کودک شیرخوار آسیب رساند٬ قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود مشورت نمایید.
این دارو ممکن است در توانایی شما نسبت به باروری تاثیر منفی بگذارد (مرد یا زن)٬ با پزشک خود در این مورد صحبت نمایید.
عوارض جانبی جدی
اگر شما پس از مصرف سیکلوفسفامید دچار هر یک از عارضه های زیر شدید٬ سریعا با پزشک خود تماس گرفته و او را در جریان قرار دهید.
خون در ادرار یا مدفوع، درد یا سوزش هنگام ادرار
پوست رنگ پریده، ضربان قلب سریع، مشکلات تمرکز
درد ناگهانی قفسه سینه یا احساس ناراحتی، خس خس سینه، سرفه خشک، احساس تنگی نفس در هنگام هر نوع فعالیت
تب، لرز، بدن درد، علائم آنفلوانزا، زخم در دهان و گلو
کبودی آسان، خونریزی غیر معمول (بینی، دهان، مهبل (واژن)، و یا مقعد)، لکه های بنفش یا قرمز مشخص در زیر پوست
تشنگی شدید با سردرد، استفراغ و ضعف
یرقان (زردی پوست و چشم)
واکنش شدید پوست – تب، گلودرد، تورم صورت و زبان، سوزش در چشم، درد پوست
سایر عوارض جانبی
تهوع، از دست دادن اشتها، درد معده یا ناراحتی، اسهال
ریزش موقت مو
زخمی که بهبود نیابد
از دست رفته دوره های قاعدگی
تغییر در رنگ پوست
تداخل دارویی سیکلوفسفامید
مصرف همزمان با باربیتوراتها، فنی توئین و کلرال هیدراته، سرعت متابولیسم سیکلوفسفامید به متابولیت های سمی را افزایش می دهد. این داروها به عنوان داروهای القا کننده آنزیمهای کبدی شناخته شده اند. قبل از شروع درمان با سیکلوفسفامید باید مصرف این داروها قطع شود.
نشان داده شده است که کورتیکواستروئیدها متابولیسم سیکلوفسفامید را مهار می کنند و اثرات آن را کاهش می دهند. کاهش تدریجی مقدار مصرف یا قطع مصرف استروئیدها، ممکن است متابولیسم سیکلوفسفامید را تا حد رسیدن به مقادیر سمی متابولیت های آن افزایش دهد. لازم است مصرف همزمان آنها با احتیاط صورت گیرد.
بیماران تحت درمان با سیکلوفسفامید که سوکسینیل کولین را به عنوان درمان کمکی در بیهوشی عمومی دریافت کرده اند، ممکن است دچار طولانی شدن دیسترس تنفسی یا آپنه شوند؛ این حالت ممکن است تا چند روز بعد از قطع مصرف سیکلوفسفامید اتفاق افتد. مکانیسم این تداخل از مهار فعالیت آنزیم پسودوکولین استراز که مسئول غیر فعال کردن سوکسینیل کولین است، توسط سیکلوفسفامید ناشی می شود. سوکسینیل کولین باید با احتیاط فراوان مصرف شود (یا اینکه اصلاً مصرف نشود).
در صورت مصرف همزمان با دوکسوروبیسین، ممکن است اثرات سمی دوکسوروبیسین بر روی قلب تشدید شود و باید از استفاده همزمان این داروها پرهیز شود.
آلوپورینول، کلرامفنیکل، کلروکین، ایمی پرامین، فنوتیازین ها، یدید پتاسیم و ویتامین A می توانند مانع متابولیسم سیکلوفسفامید شوند. در صورت مصرف همزمان لازم است بیمار از نزدیک مانتیور شود.
اخطار
این اطلاعات نباید توسط شما مورد استفاده قرار گیرد و شما مجاز به تصمیم گیری در مورد تجویز سیکلوفسفامید یا هرگونه داروی دیگری نمی باشید. این اطلاعات توصیه های پزشکی نیست و جایگزین اطلاعاتی که پزشک در اختیار شما قرار می دهد نمی باشد. تنها پزشک شما دانش و اطلاعات لازم را برای تصمیم گیری در مورد تجویز این دارو دارا می باشد.
