رشته هایی که بیکاری در آن ها بیشتر از بقیه است!

یکی از مهمترین معضلات و مسائل کشور در مورد بیکاری جوانان، عدم موفقیت افرادی است که پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی امکان راهیابی به بازار کار را ندارند. لذا در این میان انتخاب رشته مناسب بسیار مهم است.

نبض ما– از بین مجموعه رشته‌های دانشگاهی فارغ التحصیلان برخی رشته‌ها با دردسر کمتری جذب بازار کار می‌شوند اما فارغ التحصیلان تعدادی از رشته‌های دانشگاهی نیز هستند که به سختی قادرند برای خود شغلی متناسب با تخصص و تحصیلات خود دست و پا کنند.

به عبارتی دیگر درصدی از جمعیت فعال جامعه که به دلیل افزودن بر دانش و تخصص خود راهی دانشگاه‌ها می‌شوند و این مسئله باعث تاخیر چندساله آنها در ورود به بازار کار می‌شود، به جای اینکه بتوانند پس از فارغ التحصیلی ورود بهتری به بازار کار داشته باشند، به درب‌های بسته بنگاه‌ها و واحدهای اقتصادی کشور بر می‌خورند.

تاخیر دانشگاهیان در ورود به بازار کار

اگر بخواهیم تاخیر چند ساله اغلب کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی در ورود به بازار کار از زمان آغاز تحصیلات عالیه تا تاخیرهای پس از فارغ التحصیلی و جستجوی شغل را در نظر بگیریم، به عنوان نمونه ممکن است فردی برای اتمام دوره کارشناسی در یک رشته ۴ سال در دانشگاه و بین ۲ تا ۴ سال نیز در جستجوی کار باشد.

این مسئله باعث ایجاد نوعی انباشت تقاضا در بازار کار به ویژه در مورد فارغ التحصیلان دانشگاهی شده است؛ موضوعی که حداقل یک دهه گریبانگیر کارجویان دانشگاهی شده و به گفته مقامات دولتی نرخ بیکاری آنها را تا ۱۰برابر سایر گروه های متقاضی شغل افزایش داده است! علاوه بر موارد فوق، ناهمگونی و بی ارتباط بودن آموزش ها و آموخته های تئوریک دانشگاه ها با نیازهای واقعی بازار کار نیز خود به معضلی حیاتی در روند اشتغال به کار فارغ التحصلان دانشگاهی تبدیل شده است.

از سوی دیگر در حال حاضر به دلیل توسعه این رشته و تعداد زیاد فارغ التحصیلان آن، که از دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی وارد بازار کار می‌شوند، نه تنها یافتن کار مناسب برای فارغ التحصیل لیسانس با دشواری همراه است بلکه شرایط به گونه‌ای‌است که حتی بسیاری از آنها برای کارآموزی هم با مشکلات زیادی مواجه می شوند.

بیکاری در ایران بر اساس مدرک تحصیلی

براساس آماری که در سال ۹۲ منتشر شد، ۷۶۸ هزار بیکار در کشور دارای تحصیلات فوق دیپلم تا دکترای تخصصی هستند که در این بین، ۵۰۵ هزارنفر دارای لیسانس و ۲۰۷ هزار نفر فوق دیپلم هستند، ضمن اینکه بیشترین تعداد بیکاران دانشگاهی نیز در رشته های علوم انسانی و هنر، علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق و مهندسی ساخت و تولید هستند.

وضعیت بیکاری در رشته های گوناگون

سال‌هاست که کارشناسان آموزش عالی بر این باورند که برخی از رشته‌های دانشگاهی بازار کاری برای فارغ‌التحصیلانش ندارد. موضوعی که عمده دلیل بیکاری دانش‌آموختگان عنوان شده است که این مشکل هم آن‌طور که کارشناسان آموزش عالی می‌گویند با بازنگری برخی از رشته‌های دانشگاهی باید اصلاح شود.

علاوه بر این وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آخرین آمار خود را که مربوط به سال ۹۵ است، درباره اوضاع بیکاری در رشته‌های مختلف تحصیلی ارائه کرده است که بر اساس آن رشته بهداشت با ۷.۹ درصد، کمترین میزان بیکاری و رشته محیط زیست با ۴۹.۱ درصد بیشترین میزان بیکاری را در کشور دارد.

بر اساس این آمار رشته‌های علوم رفتاری و اجتماعی با نرخ بیکاری ۱۹.۷ درصد، بازرگانی و امور اداری با ۱۹.۵ درصد، حقوق ۲۱.۸ درصد، علوم زیستی ۲۲ درصد، علوم طبیعی ۲۲.۴ درصد، رایانه ۳۹.۹ درصد، صنعت و فرآوری ۳۲ درصد، معماری و ساختمان ۲۵.۹ درصد، کشاورزی، جنگلداری و شیلات با ۲۲ درصد و محیط زیست با ۴۹.۱ درصد؛ بالاترین میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان در این رشته‌ها اعلام شده است. همچنین در رشته‌های تربیت معلم با ۸ درصد، روزنامه‌نگاری ۸.۸ درصد، بهداشت ۷.۹ درصد، خدمات امنیتی ۸.۴ درصد و خدمات حمل و نقل با ۱۰.۸ درصد، کمترین میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان را دارد.

در ادامه این آمار آمده است که از مجموع ۶ میلیون و ۸۶ هزار مرد فارغ‌التحصیل دانشگاهی، ۳ میلیون و ۲۶۲ هزار نفر شاغل و تنها ۴۸۷ هزار نفر در جست‌و‌جوی شغل هستند. مابقی به تعداد ۲ میلیون و ۳۳۶ هزار نفر کاملاً غیرفعال هستند.

در بین زنان نیز از مجموع ۵ میلیون و ۳۰۵ هزار زن فارغ‌التحصیل دانشگاهی، یک میلیون و ۲۸۲ هزار نفر شاغل بوده و ۵۴۶ هزار نفر در جست و جوی شغل هستند. در حال حاضر نرخ عمومی بیکاری زنان و مردان فارغ‌التحصیل دانشگاهی کشور ۱۸.۵ درصد است.

بر این اساس، نرخ بیکاری مردان ۱۳درصد و این نرخ در مورد زنان درس خوانده ۶۵.۵ درصد است. نکته اینکه تعداد زنان تحصیلکرده در جست‌و‌جوی شغل در حال حاضر از تعداد مردان تحصیلکرده در جست‌و‌جوی شغل بیشتر است.

بر اساس این نتایج، بیشترین نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیل یا در حال تحصیل دانشگاهی به ترتیب به استان‌های لرستان ۲۹.۵ درصد، کهگیلویه و بویراحمد ۲۷.۸ درصد و فارس ۲۷.۱ درصد اختصاص دارد. همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به استان هرمزگان ۶.۲ درصد است.

رشته های کم متقاضی که ممکن است بازار خوبی داشته باشند.

در گروه آزمایشی علوم انسانی رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، جغرافیا،‌ الهیات، معارف اسلامی مدیریت علوم تربیتی، علوم سیاسی از جمله رشته‌های کم متقاضی هستند.

در علوم تجربی رشته‌های زیست شناسی، شیمی، مهندسی ، علوم کشاورزی، منابع طبیعی، مهندسی آب و خاک، مهندسی مدیریت آبادانی روستا و در رشته‌ی ریاضی و فنی نیز به رشته‌های کاردانی اختصاص دارد.

در سال های گذشته رشته هایی همچون برق، کامپیوتر از لحاظ اقتصادی پر طرفدار بود اما امروز، رشته‌هایی همچون مهندسی پتروشیمی، مهندسی نفت، مهندسی معماری جزو پر متقاضی ترین رشته‌ها از لحاظ اقتصادی و کسب درآمد محسوب می‌شود. در بعضی مواقع هم انتخاب رشته‌های دانشگاهی به خاطر رشد علم، ارتقاء و جایگاه آن ها در اجتماع است تا بتوانند در خارج از کشور با استقبال خوبی مواجه شوند.

دلیل اصلی این که بعضی رشته‌ها کم‌تر انتخاب می شوند، این است که در برخی از کد رشته‌ محل‌ها داوطلبان محل های این رشته را قبول ندارند. در صورتی که شاید همین رشته‌های کم تقاضا می‌تواند آینده‌ی شغلی خوبی را به دنبال داشته باشد.

رشته های علوم انسانی را دست کم نگیرید!

گزارشی که در مجله فوربز منتشر شده نشان می دهد که برخی از رشته های علوم انسانی همانند برخی از رشته های پزشکی یا مهندسی طرفداران و علاقه مندان بیشتری را به خود جذب می کنند که از میان آنها می توان به رشته هایی مانند علوم سیاسی، ادبیات، زبان و … اشاره کرد. این رشته ها شاید بازار کار چندان مناسبی نداشته باشند اما نگاه دانشجویان آینده را به خود جلب می کنند.

بسیاری از دانشجویانی که قصد ورود به رشته های علوم انسانی را دارند به بازار کار آینده این مشاغل نیز دقت می کنند تا وارد رشته ای شوند که بازار کار خوب و مناسبی داشته باشد تا با معضل بیکاری مواجه نشوند.

گزارش فوربز نشان می دهد که در سال های گذشته، فارغ التحصیلان رشته های علوم انسانی از دستمزد و همین طور پرداختی های کمتری نسبت به رشته های علوم پایه یا فنی برخوردار بودند اما این موضوع در سال های اخیر اصلاح شده تا افرادی که از سطح دانش خوبی برخوردارند و قادر به پیشبرد اهداف در گروه و … هستند نیز بتوانند از مزایای خوبی بهره مند شوند.

همچنین تحقیقات و آمارهای اعلام شده نشان می دهد، دانشجویانی که در رشته های علوم انسانی تحصیل می کنند تمایل بیشتری به ادامه تحصیل خود در درجات بالاتر نسبت به سایر رشته ها دارند.

رشته های علوم انسانی که بیکار نمی مانند

اما در این میان و بر اساس گزارشات اداره آمار کار امریکا (BLS)، افرادی که در رشته های علوم انسانی مانند بازرگانی و مالی یا فروش و مدیریت فعالیت دارند از حقوق و مزایای مناسبی برخوردارند.

در ادامه این گزارش آمده است: «رشته های بسیاری زیر شاخه مدیریت هستند اما اهمیت چندان زیادی ندارد که در چه شاخه ای از رشته مدیریت فعالیت دارید یا در چه درجه ای. آنچه که تفاوت زیادی بین این شاخه ها یا فارغ التحصیلان اعمال می کند تجربه و محل کار است. مسلما شخصی که در این حوزه و در یک کارخانه فعالیت دارد با شخصی که در یک رستوران کار می کند، حقوق یکسانی را دریافت نمی کنند.»

از دیگر مشاغلی که در این گزارش آمده اند، می توان به مواردی مانند حسابداران، مدیران فروش، مارکتینگ، طراحان وب، مدیران تولید، دکوراتورها، حقوقدانان، معلمان، نویسندگان، مدیران شرکت های تبلیغاتی، انتشارات، تدریس، مدیران روابط عمومی، ویراستارها، مترجمان یا مددکاران اجتماعی اشاره کرد.

سخن آخر

در نهایت باید بدانید که در انتخاب رشته باید مجموعه ای از عوامل مختلف را در نظر بگیرید. علاقه، شرایطی که هر فرد در زندگی خود دارد، شهرهایی که امکان کار در آن وجود دارد، میزان درآمدی که از آن رشته می توان حاصل کرد همه و همه در این انتخاب دخیل است.

نبض ما– گردآوری

منابع

مهر، تابناک، فردانیوز، باشگاه خبرنگاران