جزوه نوشتن دانشجویان پزشکی چند سال قدمت دارد؟

قدیمی‌ترین نشریه دانشجویی تاریخ ایران برای چه زمانی است؟ کتاب «آئین دانشجویان» که به تازگی به این سوال جواب می‌دهد.

«آئین دانشجویان» نام نشریه‌ای است که در سال تحصیلی 24-1323 توسط دو دانشجوی حقوق، رحیم ایروانی و عباس اردوبادی منتشر می‌شد (ایروانی بعدها مؤسس کفش ملی شد) و قدیمی‌ترین نمونه از فعالیت های اینچنینی دانشجویی است.

کتاب «آئین دانشجویان» که با همت محمد توکلی و توسط نشر پردیس دانش منتشر شده، دوره کامل این نشریه را با مقدمه و ضمایم لازم منتشر کرده است. شماره 1 این نشریه تاریخ بهمن 1323 دارد و شماره 4 آن، تیر و مرداد 1324. این نشریه، علیرغم پیشگامی، از کیفیت بالایی برخوردار بوده و از کسانی چون محمد مصدق (نماینده مردم تهران در مجلس چهاردهم)، نصرالله انتظام (وزیر خارجه وقت)، ابوالحسن ابتهاج (رییس وقت بانک مرکزی)، احمد متین‌دفتری (نخست‌وزیر سابق)، ملک‌الشعراء بهار و … مطلب می‌گرفته.

از نکات جالب این نشریه، داستانی است که در شماره چهارم از جلال آل‌احمد که آن زمان دانشجوی سال سوم ادبیات بود چاپ کرده و پیش‌بینی کرده که او به‌زودی نویسنده معروفی بشود. همچنین در شماره سوم مجله، گزارشی از سرکوب خونین تظاهرات 15 اسفند 1323 دانشجویان در میدان بهارستان درج شده. یک مطلب جالب توجه دیگر، بخش ثابتی به نام «خرده‌گیری» است که در شماره‌های اول تا سوم، به انتقادهایی از باشگاه دانشگاه، دانشکده حقوق و دانشکده فنی اختصاص دارد. در شماره چهارم، این بخش به انتقاد از دانشکده پزشکی پرداخته و دورنمایی از دانشکده پزشکی دانشگاه تهران در سال 1324 به دست می‌دهد.

در این مطلب که در صفحات 62 تا 64 شماره 4 «آئین دانشجویان» (صفحات 268 تا 270 کتاب) منتشر شده، ابتدا از ظرفیت پذیرش کم دانشکده پزشکی با توجه به نیاز جامعه آن روز انتقاد شده و خواسته تا دانشکده «دست‌کم هر ساله 300 نفر پزشک لایق به کشور تحویل دهد.» موارد انتقادی بعدی، محتوای دروس آموزشی است: «لازم است بعضی دروس جدید که علم پزشکی امروز را بدون وجود آن نمی‌توان کامل تصور نمود در دانشکده تدریس شود.

برای مثال فیزیوپاتولوژی را ذکر میکنم که این درس با وجود اینکه امروز اساس پزشکی را تشکیل می‌دهد در برنامه دانشکده موجود نیست». از آن جالبتر، انتقاد به نبود کتاب آموزشی و جزوه نوشتن است، مساله‌ای که هنوز هم در دانشکده‌های پزشکی رایج است: «در این دانشکده که باید بیشتر اوقات دانشجو به تحقیق و تعمق در مطالب بگذرد، جزوه نوشتن آن هم به‌طرز ناقص مخصوصاً در کلاسهای بالا چندان خوشایند نیست.»

انتقاد از سیستم امتحانی تشریحی دانشکده با سوالات محدود، نامنظم چاپ شدن نشریه دانشکده و تذکر درباره تجهیزات بیمارستانی و آزمایشگاهی، نکات دیگر این انتقاد است.

یادداشت منتشرشده در شماره امروز روزنامه «سپید»