اسکن کلیه با DTPA (یا EC) چیست؟
اسکن کلیه با DTPA (یا EC) روش تصویربرداری پزشکی هسته ای است که در آن با استفاده از رادیو داروی DTPA و یا EC، عملکرد کلیه ها و وجود انسداد ادرای مورد بررسی قرار می گیرد.
در اسکن کلیه با DTPA (یا EC) رادیو داروی DTPA و یا EC به بیمار تزریق می گردد. این مواد توسط کلیه ها برداشت و به داخل ادرار ترشح شده و از طریق حالب وارد مثانه می شوند. در تمام این مدت به وسیله دوربین گاما از بیمار تصویربرداری می شود. این رادیو داروها دقیقا” مسیر مواد زائد را در خون و کلیه طی می کنند.
به طور کلی کلیه ها دو ارگان لوبیایی شکل در داخل شکم هستند که وظیفه پالایش خون را به عهده دارند. خون از طریق سرخرگ های کلیوی وارد کلیه می شود و مواد زائد آن گرفته می شود.
این مواد به همراه مقداری آب، مایع زرد رنگی به نام ادرار را می دهد که پس از تشکیل وارد قسمت میانی کلیه به نام لگنچه می شود و بعد از طریق دو لوله به نام حالب از کلیه خارج و به مثانه تخلیه می شود.
هر گونه اختلال در این مسیر سبب بروز حالت ویژه ای در اسکن می شود که پزشک متخصص پزشکی هسته ای با بررسی آن می تواند مشکل زمینه ای را مشخص کند.
روش کار اسکن کلیه با DTPA به چه صورت است؟
– برای انجام اسکن ابتدا برای بیمار یک آنژیوکت گذاشته می شود. آنژیوکت یک وسیله با یک لوله پلاستیکی کوچک است برای تزریق دارو داخل رگ بیمار قرار می گیرد.
– بیمار باید نیم ساعت قبل از اسکن یک یا دولیوان آب بنوشد.
– از بیمار خواسته می شود که به دستشویی رفته و مثانه خود را تخلیه کند و بلافاصله بعد از آن روی تخت اسکن دراز بکشد.
– دوربین روی شکم بیمار در محل مناسب قرار می گیرد. دارو از طریق آنژیوکت تزریق شده، بلافاصله تصویربرداری شروع می شود و به مدت سی دقیقه ادامه می یابد. در مرکز ما همزمان با تزریق رادیو دارو آمپول لازیکس نیز تزریق می شود که برای جریان بهتر ادرار است. در مراکز دیگر ممکن است این کار پانزده دقیقه قبل یا بیست دقیقه بعد از تزریق رادیو دارو انجام شود.
– بعد از اتمام این مرحله از بیمار خواسته می شود که مجددا” به دستشویی رفته و مثانه خود را تخلیه نماید. بعد از تخلیه مثانه مجددا” بیمار روی تخت اسکن دراز می کشد و تصویربرداری به مدت یک دقیقه انجام می شود.
چگونه اسکن کلیه با DTPA تفسیر می شود؟
بعد از اتمام تصویربرداری تصاویر در کامپیوتر بررسی می شود و با ترتیب مورد نظر چیده شده، منحنی های لازم کشیده می شود و پرینت نهایی انجام می شود.
متخصص پزشکی هسته ای پس از گرفتن شرح حال بیمار و بررسی مدارک قبلی مانند آزمایشات، سونوگرافی و سی تی اسکن شکم، رادیوگرافی های بیمار و سایر موارد، تصاویر و منحنی ها را بررسی کرده و گزارش نهایی را به صورت مکتوب تهیه می کند. این گزارش به عکسها ضمیمه شده و در اختیار بیمار و پزشک معالج قرار می کیرد.
آیا برای انجام اسکن نیاز به آمادگی خاص است؟
برای انجام اسکن نیاز به آمادگی خاصی نیست. بیمار می تواند غذا و داروهای خود را به طور عادی استفاده کند. توصیه می شود که قبل از انجام این اسکن بیمار به اندازه کافی آب بنوشد.
بعد از انجام اسکن چه مواردی باید رعایت شود؟
بیمار می تواند بلافاصله بعد از انجام اسکن رژیم غذایی و فعالیت های روزمره خود را از سر گیرد. رادیو دارو ظرف بیست و چهار ساعت از بدن پاک می شود. مصرف مایعات می تواند دفع رادیودارو را سرعت ببخشد.
آیا آوردن همراه لازم است؟
خیر . در صورتی که مشکل خاصی ندارید نیازی به آوردن همراه نمی باشد.
اسکن کلیه با DTPA مشکل است؟
خیر. تنها آنژیوکت زدن (وارد کردن آنژیوکت به داخل رگ) کمی دردناک است. تزریق رادیودارو و آمپول لازیکس از طریق این آنژیوکت صورت می گیرد و دردناک نیست.
دوربین گاما که برای تصویربرداری بکار میرود تونلی نیست. در دستگاههای تک هد دوربین در زیر بدن (در مواردی که کلیه پیوندی بررسی می شود در بالای بدن) و در دستگاههایی که دو دتکتور دارند در بالا و پایین بدن قرار می گیرد و بیمار می تواند اطراف خود را ببیند. بنابراین بیمارانی که ترس از محیط های دربسته دارند نگران نباشند.
اسکن کلیه با DTPA خطرناک است؟
خیر. به هیچ عنوان از انجام این اسکن نگران نباشید. ماده رادیواکتیوی که به کار می رود اشعه کمی دارد و دوز آن بسیار کم است. تا کنون هیچ عارضه جانبی در مورد آن گزارش نشده است.
این دارو بر خلاف ماده حاجب رادیوگرافی ایجاد واکنش آلرژیک نمی کند. تنها ممکن است در موارد نادر قرمزی و درد مختصر در محل تزریق ایجاد گردد که بعد از چند ساعت خودبخود برطرف می شود و نیاز به کار خاصی نمی باشد.
به دلیل حساسیت جنین و کودک به اشعه این اسکن برای خانم های باردار انجام نمی شود و از خانم های شیرده خواسته می شود که تا چند ساعت به فرزندان خود شیر ندهند و شیر خود را دوشیده و دور بریزند.
بعد از انجام اسکن توصیه می شود که برای رعایت حقوق دیگران و پرهیز از دادن اشعه ناخواسته به افراد دیگر از تماس نزدیک (کمتر از یک متر) طولانی با سایر افراد بخصوص کودکان و خانم های باردار اجتناب شود.
چه مدت زمانی برای انجام این اسکن لازم است؟
از تزریق رادیو دارو تا اتمام کامل مراحل تصویربرداری حدود یک ساعت طول می کشد.
تفسیر اسکن کلیه با DTPA توسط چه کسی انجام می شود؟
این اسکن توسط کارشناسان پزشکی هسته ای انجام می شود. تفسیر تست به عهده متخصص پزشکی هسته ای است. پزشک متخصص بعد از گرفتن شرح حال و بررسی کامل مدارک قبلی که توصیه می شود در روز اسکن حتما” به همراه داشته باشید، اسکن را تفسیر کرده و به صورت مکتوب به همراه تصاویر گرفته شده در اختیار شما قرار می دهد.
