درمان و پیشگیری از افتادگی دریچه میترال

از جمله بیماری های قلبی، افتادگی دریچه میترال است که در بعضی موارد یک اختلال ساده است و گاهی  هم خطرناک است. توصیه می کنیم برای داشتن قلبی سالم تر این  مطلب را کامل بخوانید.

به گزارش نبض ما به نقل از دفتر پیشگیری مرکز قلب شهید رجایی، افتادگی دریچه میترال یک اختلال نسبتاً شایع و اغلب خوش خیم است. دریچه میترال دو پره یا لیف لت دارد و بین حفرات سمت چپ قلب یعنی دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد. در حین انقباض دهلیز چپ دریچه باز و خون از دهلیز چپ وارد بطن چپ میشود ولی در حین انقباض بطن چپ بسته می شود و مانع ورود خون به دهلیزها می گردد.

در برخی افراد یکی از این پره ها یا هر دوی آن ها بزرگتر بوده یا بافت نرمتر داشته و بنابراین هنگامی که بطن چپ منقبض می شود و دریچه ها بسته می شوند ، پره های دریچه بجای گرفتن شکل قیفی شکل نرمال، به سمت عقب و به درون دهلیز چپ (مانند یک چتر نجات به داخل) خمیده می شوند (افتادگی یا پرولاپس). و این ناهنجاری در بسته شدن دریچه میترال قلبی را افتادگی دریچه میترال ( MVP ) می نامید. شایع ترین شکل بیماری دریچه قلب است و گاهی می تواند به همراه درجاتی از نشت خون از ورای دریچه (نارسایی میترال) باشد.

علائم شایع افتادگی دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال در خانم های جوان تا میانسال شایع تر از اقایان است .اما فرمی از بیماری در مردان بالای ۵۰ سال دیده می شود و این مردان نسبت به زنان و جوانترها سه برابر بیشتر در معرض خطر نارسایی میترال (MR) شدید هستند.

در اغلب موارد علامتی وجود ندارد و لی افتادگی دریچه میترال یک صدای قلبی خاص (میان سیستولیک و گاهی یک سوفل قلبی انتهای سیستولیک در صورت پس زدن خون) ایجاد می کند که با گوشی پزشکی شنیده شود و معمولا این اختلال در طی یک معاینه معمول کشف می گردد.

پس اغلب موارد شکایتی وجود ندارد ، اما گاهی علائم زیر را می دهد:درد سینه (تیرکشنده ، مبهم یا فشارنده ) یا ناراحتی قفسه سینه،تپش قلب و اضطراب احساس سبکی سر هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده خستگی و تنگی نفس برخی از بیمارانی که MVP افتادگی دریچه میترال دارند، علایمی را نشان می دهند که که به نظر می رسد که به این بیماری ارتباطی ندارد مانند: حملات پانیک، طپش قلب، اضطراب، خستگی، طپش قلب، میگرن، افت فشارخون و سندرم روده تحریک پذیر.

علل افتادگی دریچه میترال

علت افتادگی دریچه میترال در بسیاری موارد ناشناخته است اما به نظر می رسد در برخی بیماران ناشی از اختلال ژنتیکی بافت کلاژن باشد. این اختلال ممکن است با برخی بیماری های مادرزادی قلب همراه باشد.

روش های پاراکلینیک برای تشخیص

الکتروکاردیوگرام: اگرچه در بیماران مبتلا به افتادگی دریچه میترال الکتروکاریوگرام ممکن است اطلاعات نسبتاً ارزشمندی فراهم کند اما بیماران معمولاً ECG طبیعی دارند. الکتروکاردیوگرام ها ممکن است در اثبات آریتمی ها در بیمارانی که طپش قلب دارند سودمند باشد.اکوکاردیوگرام: یک اکوکاردیوگرافی مفید ترین آزمون غیر تهاجمی برای تشخیص افتادگی دریچه میترال است.

این روش در شناسایی وضعیت غیرطبیعی و پرولاپس لت های دریچه میترال موثر است. اکوکاردیوگرام ها در تعیین اندازه دهلیز چپ، اندازه و عملکرد بطن چپ نیز سودمند است. اکوکاردیوگرام در تعیین میزان پس زدن خون از میترال کمک می کند.

در بیماران مبتلا به افتادگی دریچه میترال بدون علامت اکوکاردیوگرام های متوالی معمولاً ضروری نیست مگر در بیمارانی که نشانه های بالینی بدترشدن بیماری شان را نشان می دهند.

سیر بالینی و پیش آگهی

افتادگی دریچه میترال اختلالی قابل پیشگیری نیست. بیماران مبتلا به MVP می توانند زندگی طبیعی و بدون علامتی را داشته باشند. پیش آگهی برای فرد مبتلا به MVP خفیف بدون نارسایی آئورت (پس زدن خون از دریچه) عالی است. شدت افتادگی دریچه میترال طیف وسیعی دارد. اغلب بیماران مبتلا به این بیماری بدون علامت هستند در حالی که برخی دیگر علایمی دارند که کیفیت زندگی آنان را تغییر می دهد.

در کل معمولاً افتادگی دریچه میترال یک اختلال خوش خیم است که زندگی طبیعی را مختل نمی کند و پیش آگهی دراز مدت این بیماری عالی است اما زیرمجموعه کوچکی از بیماران عوارضی شدیدی نشان می دهند مثل: نارسایی میترال (پس زدن خون از طریق دریچه میترال ) و به ندرت بروز عوارض زیر: نارسایی احتقانی قلب ، سکته مغزی، آندوکاردیت عفونی.

بروز این علائم با شدت بیماری دریچه ای مرتبط است و در موارد خفیف بیماری بسیار بسیار نامحتمل است. اگر پزشک تان به شما اطمینان میدهد که بیماری خفیف و بدون عارضه جدی دارید و امکان عوارض بسیار کم است حرف ایشان را پذیرفته و بدون هیچ دغدغه ای برای کار، زندگی، ازدواج و بارداری و خلاصه آینده خود برنامه ریزی کنید.

خوشبختانه با پیشرفت پزشکی موارد شدید افتادگی دریچه میترال هم به راحتی قابل درمان بوده می توانند برای یک زندگی طولانی مدت برنامه ریزی نمایند.

عوارض

در کل معمولاً یک اختلال خوش خیم است که زندگی طبیعی را مختل نمی کند و پیش آگهی دراز مدت این بیماری عالی است اما زیرمجموعه کوچکی از بیماران عوارضی شدیدی نشان می دهندنارسایی میترال (MR) : شایع ترین و مهم ترین عارضه افتادگی دریچه میترال است. در این وضعیت دریچه میترال دچار نشت خون از ورای دریچه شده و اجازه می دهد که خون به سمت عقب و به دهلیز چپ پس بزند.

پیشرفت تدریجی MR در بیماران مبتلا به افتادگی دریچه میترال ممکن است منجر به افزایش گشادی و نقص عملکرد دهلیز و بطن چپ شود. شدید شدن MR می تواند به آریتمی های قلبی، نارسایی احتقانی قلب و افزایش خطر مرگ ناگهانی بینجامد. بیمارانی که از MR شدید رنج می برند در معرض خطر افزایش بروز اندوکاردیت عفونی نیز هستند که می تواند کشنده باشد.

معاینه در تشخیص MR همیشه قابل اعتماد نیست و نمی تواند شدت MR را به درستی اندازه گیری کند بنابراین بطور دوره ای اکوکاردیوگرافی در این بیماران لازم می شود.

بیماران مبتلا به MR ممکن است سال ها بدون علامت باشند. متوسط فاصله از زمان تشخیص تا شروع علایم ۱۵ سال است.بیشتر مرگ ها ناشی از نارسایی قلبی هستند اما مرگ ناگهانی نیز گاهی دیده میشود.اندوکاردیت : بیماران مبتلا به MVP که پس زدن را تجربه می کنند در معرض سه تا هشت برابر خطر بیشتر بروز اندوکاردیت عفونی قرار دارند.

از آن جایی که اندوکاردیت با شیوع فراوان ناتوانی و مرگ و میر همراه است، به بیماران مبتلا به پس زدن MVP توصیه می شود که پیش از انجام اعمال دندان پزشکی و برخی انواع جراحی آنتی بیوتیک مصرف کنند. با آنتی بیوتیک درمانی پیشگیرانه، احتمال ابتلای بیماران به اندوکاردیت عفونی کمتر است. در بیمار مبتلا به MVP و بدون پس زدن، شیوع اندوکاردیت عفونی مشابه جمعیت عامه مردم است و بنابراین پیشگیری با آنتی بیوتیک لازم نیست.

درمان بیماران

بدون علامت

بیشتر بیماران مبتلا به افتادگی دریچه میترال بدون علامت بوده و در معرض خطر بالای بروز عوارض جدی قرار ندارند. بیماران بدون علامت با پس زدن خفیف یا عاری از آن را می توان هر ۳ تا ۵ سال از نظر بالینی ارزیابی کرد. اکوکاردیوگرام های متوالی لازم نیست مگر علایم قلبی عروقی بروز کند یا پزشک مشکوک به پیشرفت MR شود. بیماران باید تشویق شوند که یک شیوه زندگی سالم را انتخاب کرده و به طور منظم ورزش کنند.

در بیماران دچار عارضه MR پیشگیری از آندوکاردیت باکتریال با مصرف آنتی بیوتیک ها جهت برخی اعمال دندانپزشکی(مثل کشیدن دندان یا پرکردن ریشه) یا اقدامات جراحی مربوط به مجاری ادرار یا دستگاه کوارش و روده ها توصیه می گردد. در غیاب وجود عوارضی مثل پس زدن خون ، محدودیتی از نظر فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری وجود ندارد. رژیم غذایی خاصی مورد نیاز نیست. اما در مورد بعضی علایم نظیر درد سینه یا تپش قلب ، قطع مصرف مواد حاوی کافئین،قهوه، نسکافه،شکلات کاکائو، چای پررنگ یا کهنه دم و نیز مشروبات الکلی ممکن است سودمند باشد.

بیماران علامت دار

بیماران افتادگی دریچه میترال که طپش قلب مرتبط با تاکی کاردی، افزایش علایم آدرنرژیک، درد قفسه سینه، اضطراب یا خستگی دارند اغلب به درمان با دوز پایین داروهای مسدودکننده بتا خوب پاسخ می دهند. علایم مرتبط با تغییرات ارتواستاتیک مانند افت فشارخون وضعیتی با افازیش مصرف مایعات و نمک درمان می شود. اگر بیماران علایم ارتواستاتیک شدیدی را تجربه کردند، درمان با مینرالوکورتیکوئیدها ممکن است لازم شود.

بیماران علامت دار مبتلا به افتادگی دریچه میترال با سابقه حملات ایسکمی گذرا می توانند از فواید آسپرین درمانی بهره مند شوند. به بیماران علامت دار مبتلا به MVP با سابقه سکته و حملات ایسکمی گذرای راجعه در حالی که آسپرین درمانی دریافت می کنند توصیه می شود درمان طولانی مدت ضد لخته مانند وارفارین را نیز دریافت کنند.بیماران مبتلا به سندرم MVP اغلب تشویق می شوند که به منظور تصحیح نقص عملکرد اتونومیک خود معیارهایی را در نظر بگیرند.

برخی معیارها مانند رژیم غذایی مناسب، محدودیت مصرف کافئین و افزایش فعالیت های ورزشی هستند. مکمل منیزیم ممکن است علایم را بهبود بخشد و از خستگی ، درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب و اضطراب بکاهد.انتخاب های جراحی: بیماران علامت دار مبتلا به MR شدید باید نسبت به تعمیر دریچه میترال ارزیابی شوند که گاهی اوقات نیز تعویض دریچه ضروری است.

جراحی دریچه برای بیماران بدون علامت اما مبتلا به MR شدید همراه با فیبریلاسیون دهلیزی یا هایپرتانسیون ریوی توصیه می شود. انواع مختلف روش های جراحی برای بیماران ترمیم و تعویض دریچه میترال هستند.جراحی والوولوپلاستی یا آنولوپلاستی یا ترمیم دریچه میترال یک فرایند جراحی است که دریچه میترال بیمار را حفظ می کند.

جراح تلاش می کند تا دریچه میترال اصلی را اصلاح کند تا برگشت جریان خون به عقب را از بین ببرد. تعویض دریچه میترال هنگامی که ترمیم دریچه ممکن نیست انجام می شود. در این فرآیند جراح دریچه میترال آسیب دیده را با یک دریچه مصنوعی جایگزین می کند. دو نوع دریچه مصنوعی به کار می رود که دریچه های مکانیکی و بافتی نامیده می شوند.

دریچه های مکانیکی از فلز ساخته می شوند. بیمارانی که این روش را انتخاب می کنند برای بقاء زندگی شان به یک داروی ضد انعقاد نیاز خواهند داشت. دریچه های بافتی از بافت بیولوژیک مانند دریچه های قلبی خوک یا گاو ساخته شده اند و بیماران نیازی به مصرف داروی ضد انعقاد ندارند.

معمولاً دریچه های مکانیکی نسبت به دریچه های بافتی طول عمر طولانی تری دارند.چه کسانی باید جهت پیشگیری به پزشک مراجعه نمایند؟با توجه به امکان زمینه ارثی اگر یکی از اعضای خانواده دارای سابقه افتادگی دریچه میترال باشد می توانید با پزشک مشورت کنید.