باکتری هایی با فواید بی شمار
بسیاری از این باکتری‌های موجود در روده برای گوارش بهینه غذا مفیدند. دسته‌ای از این باکتریها که به باکتری های پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیکهای مختلف را تولید می‌کنند که برای بدن مفید می‌باشد.
گردآوری – نبض ما
منبع باکتری های پروبیوتیک لبنیات و میوه‌ها هستند. اداره غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAD) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) پروبیوتیک را اینگونه تعریف می‌کند: «پروبیوتیک‌ها میکرو ارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که مصرف کافی آنها سبب نمایان شدن اثرات سلامت بخش در بدن میزبان می‌شود.» بر این اساس، باکتری های پروبیوتیک موجود در محصولات خوراکی، نه تنها باید دارای مشخصه‌های عملکردی و سودمند برای سلامتی انسان باشند بلکه از قابلیت ماندگاری در دستگاه گوارش هم برخوردار باشند. این ویژگی‌ها شامل رشد و بقای ارگانیسم‌ها در روند تولید محصول، نگهداری، و پس از مصرف حین انتقال از معده به روده است.
باکتری های پروبیوتیک بر تعادل باکتری‌های مفید و مضر روده تأثیر می‌گذارد و این تعادل را به نفع افزایش جمعیت باکتری‌های مفید تغییر می‌دهند، در حقیقت پروبیوتیک‌ها از همین طریق اثرات سلامت بخش خود را در بدن انسان القا می‌کند. دوز پروبیوتیک مصرف شده عامل مهمی است که بر تراکم میکروارگانیسم‌های موجود در بخش‌های مختلف دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد. باکتری های پروبیوتیک همچنین قادرند اختلالات میکروبوتای روده، پس از درمان آنتی‌بیوتیکی را به حداقل برسانند.
باکتری های پروبیوتیک و سلامت دستگاه گوارش
بیشترین مطالعاتی که در زمینه‌ی باکتری های پروبیوتیک صورت پذیرفته از منظر سلامت سیستم گوارش بوده. شواهد قاطعی دال بر ارتباط مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و ابتلا به اسهال وجود دارد. هنگامی که افراد آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، به ویژه برای مدت طولانی، حتی پس از ریشه‌کن شدن عفونت اغلب برای مدت طولانی دچار اسهال می‌شوند. علت آن واضح است، آنتی‌بیوتیک‌ها بسیاری از باکتری‌های طبیعی روده که مسئول حفظ توازن باکتریها بودند را نیز از بین برده‌اند و همین امر سبب می‌شود تا باکتری‌های بد رونق بگیرند.
چندین و چند مطالعه در این زمینه شواهد قاطعی دال بر نقش مکمل‌های پروبیوتیک برای درمان اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک ارائه می‌دهد. همچنین مشخص شده که پروبیوتیک‌ها برای شایع‌ترین بیماری گوارشی یعنی سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر نیز مفیدند. آنها قادر به کم کردن گاز، نفخ، یبوست، اسهال و دیگر علائم سندرم روده‌ی تحریک پذیر هستند.
برخی از مطالعات دال بر آن است که پروبیوتیک‌ها برای درمان بیماری‌های التهاب روده از قبیل سندرم کرون و زخم‌های روده نیز بسیار نافع هستند. همچنین پروبیوتیک‌ها برای مقابله با عفونتهای شکمی موسوم به helicobacter pylori که عامل اصلی زخم معده و سرطان معده هستند، بسیار موثر عمل می‌کنند.
منافع مصرف باکتری های پروبیوتیک
1-کاهش مقاومت لاکتوز. چراکه (LAB) باعث تبدیل لاکتوز به اسید لاکتیک میگردد.
2-جلوگیری از سرطان قولون، روده کوچک، کبد و پستان.
3-کاهش کلسترول خون و میزان جذب آن از روده (با تجزیه صفرا در روده)
4-کاهش فشار خون.
5-بهبود و تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونت ها.
6-درمان و پیشگیری از اسهال حاد.
7-کاهش التهابات روده ای.
8-کاهش آلرژی غذایی و یا اگزما در کودکان.
9-بهبود جذب مواد معدنی و ویتامینها.
10-بهبود علایم نشانگان روده تحریک پذیر و کولیت(ورم مخاط روده بزرگ)
11-جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری های مضر.
12-درمان و پیشگیری ازعفونتهای مخمری مهبل، اسهال مرتبط با مصرف آنتی بیوتیک ها، آفت دهان، پوسیدگی دندانها، ورم مهبل(واژینیت)، پای ورزشکاران، عفونتهای قارچی، برفک (کاندیدیاز دهانی).
13-بهبود عمل گوارش و جذب مواد غذایی.
14-کمک به ساخت ویتامینهای گروه B و K.
نسل جدید محصولات لبنی
در حال حاضر فرآورده های پروبیوتیکی مختلفی در جهان تولید و عرضه می شوند . انواع نوشیدنی های پروبیوتیک، شیر، انواع پنیر، دوغ و ماست نوشیدنی ، ماست سفت یا هم زده ، بستنی ، خامه ترش ، شیر بدون چربی و نوشیدنی های به دست آمده از دوغ ، کره از جمله این محصولات هستند. ماست یکی از محصولاتی است که به عنوان یک فرآورده پروبیوتیک بالقوه، توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
ماست پروبیوتیک علاوه بر تامین باکتری های زنده ، مواد مغذی با ارزشی هم چون کلسیم و پپتیدهای بیولوژیک در اختیار بدن قرار می دهند .بر این اساس بازار ماست های پروبیوتیکی در سراسر جهان رشد زیادی را نشان می دهد ، به طوری که بخش قابل ملاحظه ای از ماست های عرضه شده حاوی باکتری های پروبیوتیک است.
سهم این نوع ماست ها در اروپا بین 5 تا 20 در صد بازار بر آورد می شود . در فرانسه نیز 10 درصد ماست ها ی عرضه شده از نوع پروبیوتیکی است و تولید این محصولات سالانه 3 درصد افزایش می یابد .کلیه فرآورده های لبنی پروبیوتیک از جمله ماست پروبیوتیک را بایستی تا هنگام مصرف ، سرد نگه داشت تا هم میزان زنده ماندن باکتری هایی مفید و هم اثرات پایدار این فرآورده ها را تضمین نمود.
عوارض جانبی مصرف پروبیوتیک‌ها
عموما امکان مصرف باکتری های پروبیوتیک برای همه افراد وجود دارد و اغلب کاملا سالم تلقی می‌شوند. با این وجود، در روزهای ابتدایی مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است عوارض جانبی آن به شکل مشکلات گوارشی نمایان شود. این عوارض شامل گاز و درد ملایمی در شکم رخ می‌نمایاند.
پس از سپری شدن این دوره‌ی تطبیق، سیستم گوارشی شما بهتر از قبل عمل خواهد نمود. برای افرادی که سیستم ایمنی بدنشان با مشکلاتی از قبیل ایدز و برخی بیماری‌های عفونی دیگر درگیر است، مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند خطرناک بوده و حتی منجر به بروز عفونتهای بیشتر شود. چنانچه از بیماری عفونی خاصی رنج می‌برید پیش از مصرف مکمل‌های پروبیوتیک با پزشک خود مشورت نمائید.