امامی در بند اسارت مهدوی

هنگامی که دفتر زندگی امام حسن عسکری (علیه‌السلام) را ورق می زنیم نکته‌ای ویژه نظرمان را جلب می‌کند امامی در سنین جوانی به شهادت می‌رسد و در طول دوران حیاتش باید حافظ مهدی موعودی گردد که بدین جهت و سبب مورد ظلم مضاعف حاکمان وقت قرار می گیرد.

نبض ما- گردآوری: امیرحسین ورشوچی

هشتم ربیع الثانی سال 232 هجری قمری، خورشید مدینه طلوع دیگر گونه ای داشت. خانه امام هادی علیه السلام غرق شادی و نور بود و فرشتگان برای طواف دور گهواره امام حسن عسکری علیه السلام صف ایستاده بودند. آن امام والامقام، پس از پدربزرگوارش، در 22 سالگی به امامت رسید و پس از شش سال امامت، در 28 سالگی شربت شهادت نوشید. مادر امام حسن عسکری علیه السلام سوسن نام داشت. او از زنان پرهیزکار روزگار و از زنان با فضیلت بود. در روایت آمده است که وقتی مادر امام حسن عسکری علیه السلام نزد امام هادی علیه السلام آمد، ایشان فرمودند که این بانو از آفت ها، پلیدی ها و ناپاکی ها محفوظ است سپس رو به او کرد و ادامه داد: «به همین زودی، خداوند حجت خود را به تو عطا می کند».

مهدی موعود، فرزندی ماندگار

دوران 250 ساله امامت شیعی که با وفات پیامبر گرامی اسلام، صلی الله علیه وآله، در سال 11 ق آغاز گردید و با شروع غیبت صغری و قطع رابطه مستقیم امام معصوم، علیه السلام، با جامعه اسلامی در سال 260 ق پایان پذیرفت.

با توجه به شرایط و موقعیتی که حضرت امام حسن عسکری علیه السلام، در آن قرار داشت، روشن است که موضوع تعیین و انتخاب جانشین آن حضرت، یعنی آخرین امام از نسل پیامبر اکرم، صلی الله علیه وآله، که بر اساس روایات تردید ناپذیر بنیاد ظلم و بیداد را برخواهد کند و عدالت را در جهان می گستراند، تا چه درجه از اهمیت و حساسیت برخوردار است.

اگر دشمنان اهل بیت، علیهم السلام، کوچکترین رد پایی از فرزند امام حسن عسکری علیه السلام، و جانشین ایشان به دست می آوردند، قطعا در پی نابودی آن حضرت برمی آمدند و اجازه نمی دادند که سلسله امامت استمرار پیدا کند. بنابراین چاره ای جز مخفی نگاه داشتن موضوع تولد آخرین حجت حق نبود، و این پنهان کاری تا حدی بود که تا لحظه تولد ایشان نزدیک ترین خویشاوندان حضرت عسکری، علیه السلام، نیز هیچ اطلاعی از این موضوع نداشتند.

یاران و یاری دهندگان امام حسن عسکری

خلفای عباسی، برای جلوگیری از نشر فضایل و علوم آن حضرت، ظلم هایی را برای او و مردم در ارتباط و دیدار فراهم کرده بودند. در عین حال، عالمان و راویان در هر فرصتی ولو اندک که پیش می آمد، با آن بزرگوار دیدار می کردند.

مکتب تربیتی امام حسن عسکری(ع) در دوران خفقان عباسیان شکل گرفت و به یمن وجود امام، برکات ارزنده ای را برای جامعه اسلامی تا به امروز به جای گذارد و تربیت یافتگان و کتاب های پرباری را امروز از فرمایشات آن گرامی به یادگار داریم. از جمله دانشمندان و فقهایی که از مکتب علمی و تربیتی ایشان بهره گرفتند و حتی برخی از آنها وکیل ایشان بودند عبارت اند از:

احمد بن اسحاق اشعری قمی، حسن بن شکیب مروزی، احمد بن ادریس قمی معلم، حفص بن عمرو العمری، حسن بن موسی خشاب، سعد بن عبدالله قمی، سید عبدالعظیم حسنی، علی بن جعفر خزایی، عبدالله بن جعفر حمیری، عثمان بن سعید عمری، محمد بن حسن صفّار، علی بن بلال و فضل بن شاذان نیشابوری.

شیخ طوسی، نام یکصد و سه نفر از این دانشمندان را در باب اصحاب امام حسن عسکری(ع) آورده است. با توجه به محدودیت شدید آن حضرت و مراقبت ویژه نظامیان حکومت، اهمیت این آمار روشن می شود و این، غیر از کسانی است که در شهرهای مختلف اسلامی با پیک و نامه و یا به صورت شفاهی از آن بزرگوار استفاده برده اند.

راه های ارتباط امام با شیعیان

شیعه در آن روزگار پراکنده بود، امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، برای ارتباط با توده های هوادار، از نماینده استفاده می کردند. در مناطق مختلف ایران، کوفه، بغداد، مدائن، مصر، یمن، حجاز، سامرا که شیعیان وجود داشتند، امام از شیوه «نظام وکلایی» بهره می گرفت و شیعیان را هم برای دریافت پاسخ های مسائل فکری و شرعی و مسائل مالی به آن وکلا ارجاع می داد.

برای نمونه در قم، صدها راوی و حدیث شناس معتبر و موثق وجود داشتند که از طریق مکاتبه با امام ارتباط داشتند. با دشواری های ارتباط حضوری در آن روزگار، عملا تنها راه ممکن و عملی، مکاتبه بود. معتمدین امام، رابط بین شیعیان و امام معصوم بودند. یکی از یاران آن حضرت به نام عثمان بن سعید که مورد وثوق امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) بود، شغل روغن فروشی داشت و از این شغل، به عنوان پوشش و محلی برای ارتباطات خویش استفاده می کرد و اموالی توسط او به محضر امام حسن عسکری(ع) فرستاده می شد.

برخی از نمایندگان امام در زمینه انتقال نظرات و مواضع سیاسی امامان به هواداران در مسائل مبارزاتی کار می کردند. روشن است که در این شیوه نظام وکلایی، باید از چهره های مورد اعتماد و رازدار و محرم اسرار استفاده کرد.

گوهر های ناب کلام امام حسن عسکری(ع)

امام حسن عسکری علیه السلام با علم به چنین کارکردی، شیعیان را به احیای این فریضه، به طور عملی، می کشاند و با دعوت به لعن و نفرین آلودگان و دوری جویی از آنان و نیز عشق به پاکان امت و اولیای الهی، بقای شیعیان در صراط مستقیم را تضمین می کرد.

از جمله سخنان گوهر بار آن حضرت است این است که: «حُبُّ الأَبرارِ للأبرارِ ثوابٌ لِلأَبرارِ وحُبُّ الفُجّارِ للأبرارِ فضیلهٌ لِلأبرارِ وبُغضُ الفُجّارِ للأبرارِ زَیْنٌ لِلأَبرارِ وبُغضُ الابرارِ للفُجارِ خِزیٌ علی الفُجّارِ؛ دوست داشتن نیکان، همدیگر را، ثواب برای نیکان است. و دوستی اهل فجور نسبت به نیکان فضیلتی برای نیکان است و بغض فاجرها برای نیکان، زینت نیکان است. و بغض نیکان برای اهل فجور، خواری برای اهل فجور است.»

از سوی دیگر امام حسن عسکری علیه السلام می فرمود: کسی که به حقوق مردم آشناتر از دیگران باشد و به ادای آن اهتمام ورزد، نزد خدا مقامی برتر از دیگران دارد و کسی که در دنیا در برابر برادران مؤمن خویش تواضع و فروتنی کند، نزد خدا در زمره صدیقین و از شیعیان واقعی علی بن ابی طالب علیه السلام خواهد بود.

امید است که ما بتوانیم خود و شیعیان دیگر را با معارف ائمه طاهرین آشنا کنیم و علاوه بر آشنایی در این راه قدم بگذاریم و بتوانیم زینت اهل بیت علیهم باشیم این نکته مهم است و باید بدان باور داشت که با اتکا به قرآن و معارف اهل بیت عصمت و طهارت و درخواست و توجه به امام زنده یعنی امام زمان علیه السلام می توانیم رشد یابیم.

منابع:

مجله مبلغان، مجله موعود، حوزه نت، مجله فرهنگ کوثر