زایمان طبیعی و فواید آن

زایمان طبیعی علی رغم مزایای زیادی که دارد برای بسیاری از خانم های جوان تصور وحشتناک دارد که لزوماً آنقدرها هم سخت نیست.

اولین روش زایمان، زایمان طبیعی بوده است. جالب است بدانید علی‌رغم پیشرفت‌های تکنولوژیکی و روش‌های بسیار جدید، همچنان زایمان طبیعی به عنوان بهترین روش زایمان شناخته شده است. زایمان طبیعی به معنای به دنیا آمدن نوزاد از طریق رحم مادر است. می‌توان گفت زایمان طبیعی روشی بی خطر و بی دردسری است که به واسطه آن می‌توانید با خیال راحت نوزاد خود را به دنیا آورید.

برخی از مادران، بدون آنکه از مزایای زایمان طبیعی آگاه باشند، صرفا به دلیل ترس از زایمان طبیعی، به سزارین روی می آورند. قبل از آماده شدن برای زایمان بهتر است اطلاعات خود در این زمینه را بیشتر کنید و با کسب اطلاعات صحیح زایمان موفقیت‌آمیزی داشته باشید. در ادامه به بررسی علائم درد زودهنگام زایمان طبیعی خواهیم پرداخت.

 چگونه درد زودهنگام در زایمان طبیعی را تشخیص دهیم؟

حفظ آرامش و استراحت کردن در صورت بروز چنین دردی اولویت اول شما باید باشد. در چنین حالتی، نوشیدن مقدار زیاد آب، مصرف کردن میان‌وعده‌های کوچک و حفظ انرژی خود بسیار مهم است. همچنین به زمان انقباضات و تعداد آنها را در نظر داشته باشید.

اگر موقع خواب و یا در شب، درد زودهنگام سراغتان آمد، سعی کنید از خواب شوید و خود را مشغول کنید، البته کارها و فعالیت های سبک را انجام دهید تا بتوانید روی کار های منزل متمرکز شوید.

تجربه هر خانمی در درد زود هنگام متفاوت و مختلف است. درد زود هنگام در زایمان طبیعی (یا همان فاز نهفته زایمان) ممکن است منجر به حرکت روده و  بروز اسهال، اضطراب، استرس و احساس بی قراری و یا ایجاد اختلالات خواب شود. سایر علائم درد زودهنگام زایمان به صورت زیر است:

مایع مخاطی قهوه ای یا خون

اگر مایعات واژن شما خونی بود، احتمالاً  ظرف مدت کوتاهی زایمان شما شروع خواهد شد.

تداوم درد در کمر یا درد شکمی

در درد زودهنگام احتمال این وجود دارد که کیسه آب جنین پاره شده و مایع آمنیوتیک آن در رحم بریزد. ممکن است چنین چیزی خیلی زودتر از زایمان اتفاق افتد و منجر به انقباضات دردناک در ناحیه کمر و یا شکم شود. این دردها ممکن است قدرت و فرکانس نامنظمی داشته و ممکن است متوقف و مجددا شروع شود.

نازک شدن گردن رحم

در هفته‌های قبل از زایمان، علاوه بر انقباض، نازک شدن  و یا همان جابجایی رحم نیز صورت می‌گیرد.

باز شدن دهانه رحم

از جمله علائمی که نشان می‌دهد زایمان شما نزدیک است، بازشدن دهانه رحم است. البته تشخیص قطعی آن توسط متخصص و حین معاینه لگن مشخص می‌شود.

تکرر ادرار

از نشانه‌های ورود جنین به لگن، افزایش میل به ادرار است، چرا که در این حالت سر نوزاد بر مثانه فشار زیادی وارد می‌کند.

مراحل زایمان طبیعی چیست؟

۱- درد فعال

اگر درد فعال داشته باشید، زمان رفتن به مرکز تولد و یا همان بیمارستان است. .در مرحله درد فعال، گردن رحم از ۴ سانتیمتر تا ۷ سانتیمتر افزایش می‌یابد. در این مرحله، انقباضات قوی‌تر، طولانی‌تر و با تداوم بیشتر رخ می‌دهد. در این زمان، بهتر است یک همراه مناسب مثلاً همسر خود را کنارتان داشته باشید. توجه کنید که روی تنفس خود تمرکز کرده و تلاش کنید تا تمرین آرامش بین انقباضات را انجام دهید. در طول این مدت، بایستی موقعیت خود را تغییر دهید و راهکاریی مثل، راه رفتن و یا حمام گرم را انتخاب کنید. همچنین در این مرحله مهم است که مقدار زیادی آب بنوشید.

مرحله فعال، اولین مرحله زایمان است. در طی این مدت، ممکن است احساس گرما و  اضطراب هم داشته باشید. در بسیاری از زنان این مرحله با شروع دردهای بسیار زیاد و انقباضات منظم همراه است که به مرور بیشتر طول کشیده و شدیدتر می‌گردد. هم‌زمان با اینکه دردها شدیدتر و منظم‌تر می‌شود، روی تنفس و انقباضات خود بیشتر تمرکز کنید. با پیشرفت روند زایمان، با شروع هر انقباض تنفس خود را نیز تنظیم کنید.

۲- فاز گذر

در طی این مرحله، مادر شدیداً به همراه خود احتیاج دارد. فاز گذر فاز کوتاهی است و نزدیک به مرحله زایمان است. تلاش کنید روی انقباضات تمرکز کنید. البته زمانی که فاصله انقباضات خیلی کوتاه شود این کار ممکن است کمی سخت‌تر شود. مدت زمان فاز گذر معمولا نیم ساعت تا ۲ ساعت طول خواهد کشید. گردن رحم از ۸ سانتیمتر الی۱۰ سانتیمتر افزایش می یابد. انقباضات طولانی‌تر، شدیدتر و با فاصله زمانی خیلی کوتاه است. این مرحله با وجود اینکه سخت ترین مرحله است ولی کوتاه ترین مرحله نیز می‌باشد. در این مرحله ممکن است احساس گرمی، لرز و یا تهوع هم داشته باشید.

۳- فشار دادن در زایمان طبیعی

با شروع انقباض کامل در ناحیه گردن رحم، زن وارد مرحله بعدی زایمان طبیعی می‌شود. این مرحله تا زمان تحویل کودک ممکن است کمی طول بکشد. در مرحله سوم، میزان ضربان قلب نوزاد هر ۵ دقیقه یک بار اندازه‌گیری می‌شود. در این مرحله، دردها و فشارها تقریبا غیرقابل کنترل است.

در اکثر زنان، موثرترین زمان برای فشار دادن، هنگام شروع انقباض است. با شروع انقباض، چندین نفس سریع و عمیق بگیرید و سپس نفس را حبس، عضلات شکم را منقبض کرده و حدود ۱۰ ثانیه فشار آورید و به اصطلاح زور بزنید تا زمان زایمان نزدیک‌تر شود. سپس یک استراحت کوتاه کنید و مجددا نفس گرفته و ده ثانیه دیگر فشار آورید.

۴- استفاده از فورسپس و وکیوم

در برخی مواقع که مادر قادر نیست فشار زیادی وارد کند و یا مدت زمان طولانی فشار داده و دیگر توان آن را ندارد فشار بیشتری وارد کند به طوری که خارج کردن نوزاد در آخرین مرحله زایمان ممکن نیست، پزشک از یک دستگاه خلاء یا فورسپس (مکش) برای کمک به خارج کردن نوزاد از کانال تولد استفاده خواهد کرد.

۵- خروج جفت

پس از خارج شدن نوزاد، جفت نیز از طریق کانال جدا شده و خارج می‌شود. انقباضات مادر در این مرحله کم‌تر شده است. اما با کمی فشار بیشتر، جفت به راحتی جابه‌جا و خارج میشود. پزشک هنگام خارج کردن جفت، همه غشاهای جنین را نیز خارج می‌کند. پزشک جفت را به طور کامل بیرون آورده و در صورتی که تکه‌ای از جفت در رحم باقی مانده باشد آن را هم خارج می کند.

پس از تولد نوزاد چه اتفاقی می افتد؟

بعد از از تولد نوزاد و خروج جفت ، ممکن است نیاز به بخیه زدن  وجود داشته باشد. در شرایط زیر بخیه لازم است:

• پزشک برش کوچک برای کمک به تولد نوزاد ایجاد کرده باشد. به این ترتیب این ناحیه باید بخیه زده شود که با بی حسی موضعی انجام می‌شود.
• منطقه بین واژن و عبور مجدد (پرامین) زن در طول زایمان از بین برود.

درد پس از زایمان طبیعی

بعد از زایمان تغییراتی در بدن زن ایجاد می شود تا به مرور بتواند به شکل اولیه خود برگردد. البته ممکن است مدت زمان بازگشت بدن به حالت اولیه مدتی طول بکشد. بعضی مادران پس از زایمان احساس فشار و انقباض در ناحیه شکم دارند.

بیشتر این دردها کلافه و خسته کننده هستند. این دردها ممکن است در زمان شیر دادن به کودک حتی بیشتر هم شود زیرا تغذیه با شیر مادر با تحریک یک ماده شیمیایی در بدن همراه است که این ماده باعث سفت شدن رحم می‌شود. برای بهبود این  نوع درد می‌توان از کمپرس آب‌گرم و یا گرم نگه داشتن ناحیه رحم استفاده کرد. توجه کنید که در صورت تشدید درد باید با پزشک خود تماس بگیرید.

مراقبت های بعد از زایمان

پس از زایمان، زن نیاز به زمان کافی برای استراحت، خواب و به دست آوردن قدرت  و انرژی از دست رفته خود دارد. البته در طی مدت کوتاهی زن می‌تواند حرکت کرده و  فعالیت عادی خود را از سر گیرد. اما بهتر است فعالیت سنگینی انجام ندهد. فعالیت‌های بدنی شدید می‌تواند خونریزی و درد را افزایش دهد. بار اولی که می‌خواهید بلند شوید، به دلیل احتمال سرگیجه بهتر است با کمک یک همراه بلند شوید. دقت کنید که حمام طولانی و با آب خیلی گرم هم باعث سرگیجه می‌شود و بهتر است اجتناب کنید.

فواید زایمان طبیعی برای زنان

۱- جمع شدن سریع رحم

۲- اگر مادر بعد از زایمان طبیعی در قسمت انتهایی واژنش برش نداشته باشد، یکی دو ساعت بعد می تواند بنشیند. در صورتی که برش داشته باشد، با استفاده از مسکن در کمتر از شش ساعت می تواند سرپا شود اما نمی تواند فعالیت های روزمره اش را داشته باشد.

۳- نوزاد سالم‌تر

در زایمان طبیعی چون نوزاد بلافاصله در آغوش مادر قرار می گیرد، نوزاد از اولین شیر مادر که به نوعی واکسن هم هست، تغذیه کرده و تکامل بهتری پیدا می کند. علاوه بر اینها مادر هر چه زودتر نوزادش را در آغوشش بگیرد، خونریزی پس از زایمانش کمتر خواهد بود.

۴- احساس رضایت

زنان با زایمان طبیعی احساس قدرت و رضایت بیشتری دارند

۵-  خونریزی کمتر

در زایمان طبیعى خونریزى کمتر است. احتمال عفونت و آمبولى کاهش مى یابد و نیاز نیست تا مادر آنتى بیوتیک زیادى مصرف کند.

۶- عدم وجود ریسک‌ زخم و عفونت

خطر زخم شدن و ایجاد عفونت و مشکلات دیگری مانند پارگی رحم در زایمان طبیعی و در زایمان های بعدی وجود نخواهد داشت.

۷- بهبود سریع‌تر

در زایمان طبیعی نسبت به سزارین، بهبودی سریع تر حاصل می شود و  مادر مدت زمان کوتاه تری را در زایشگاه می ماند و همچنین بازگشت سریع عضلات بدن به فرم طبیعى باعث بازگشت سریع تر او به محیط خانواده و شروع زندگى عادى می شود.

۸- امکان استراحت بیشتر

درد زایمان طبیعى چون متناوب است بین فواصل درد براى فرد امکان استراحت هست، اما درد زایمان سزارین این طور نیست و زمان زیادى باید بگذرد که اثر داروهاى بیهوشى، مصرف آنتى بیوتیک ها و … که بر روى شیردهى نیز مؤثر است، از بدن مادر خارج شود.

۹- کاهش ریسک دیابت نوع یک

نوزادانی که به روش سزارین به دنیا می ‌آیند، نسبت به نوزادانی که به روش طبیعی به دنیا می ‌آیند، ۲۰ درصد بیشتر به دیابت نوع یک مبتلا می ‌شوند.

۱۰- نوزاد به احتمال کمتری دچار آسم می‌شود

میزان آسم هم در کودکان سزارینی ۵۰ درصد بیشتر است. میزان بازگشت نوزادان سزارینی به بیمارستان، با مشکلات تنفسی و عفونت و زردی هم چندین برابر است.

۱۱- شیردهی راحت‌تر

نوزادانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند، دارای علاقه بیشتری در انجام رفتارهایی مانند مکیدن و گرفتن سینه مادر می باشند.

۱۲- روش مقرون‌به‌صرفه‌تر

در نهایت آنکه کاهش مرگ و میر در این روش نسبت به سزارین و مقرون به صرفه تر بودن زایمان طبیعی را نباید نادیده گرفت.

نکات مهم در زایمان طبیعی

۱- به محض مشاهده علائم بارداری در خودتان، به پزشک متخصص زنان  و زایمان مراجعه کنید تا مورد معاینه قرار بگیرید. مراجعه منظم مادر به پزشک، در طول دوران بارداری بسیار حائز اهمیت می باشد.

۲- یک مادر در طول دوران بارداری خود باید سعی کند موادغذایی سالم و تازه را مصرف کند.. روزانه شش وعده غذایی سبک میل کند. مواد لبنی را زیاد مصرف کند به خصوص شیر را. مصرف قند و چربی و نمک خود را تا حد ممکن کنترل کند. هر روز ورزش کند، البته ورزش هایی را که متناسب با دوران بارداری باشد.

رعایت همه این نکات برای کنترل میزان قند خون می باشد، زیرا در صورت بالارفتن گلوکز (قند خون) وزن جنین بالا می رود و شانس زایمان طبیعی نوزاد با وزن بالا، بسیار کمتر از نوزاد با وزن طبیعی می باشد.

۳- اگر مادری هستید که علاقمند به انجام زایمان طبیعی هستید، سعی کنید پزشک متخصص زنانی را انتخاب کنید که آمار انجام زایمان های طبیعی او بیشتر از زایمان سزارین او باشد. متاسفانه برخی از متخصصین زنان و زایمان بدون علت، مادر را به انجام سزارین تشویق می کنند.

۴- می توانید با مراجعه به مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی از اطلاعات ماما استفاده کنید. اغلب دیده می شود که ماماها اطلاعات خوبی را برای انجام زایمان طبیعی به مادران ارائه می دهند.

۵- کسب اطلاعات در خصوص مراقبت های دوران بارداری و آشنایی با علایم اولیه زایمان، برای پدران بسیار حائز اهمیت است. مادر باید همسر خود را تشویق کند تا اطلاعات مناسب و کاربردی را در این خصوص یاد بگیرد تا در صورت مواجهه با علایم اولیه زایمان، مادر را به بیمارستان منتقل کند تا فرصت برای انجام زایمان طبیعی از دست نرود.

۶- پدر باید توجه کند که فراهم کردن محیطی آرام و دور از تنش در خانه در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد. معمولا مادرانی که بیشتر تحت حمایت عاطفی همسران خود قرار دارند، علاقمندی شان به زایمان طبیعی بیشتر می شود

۷- اگر مادران آگاهی خود را درباره مضرات سزارین بالا ببرند، شاید رغبت کمتری نسبت به آن نشان دهند. یکی از مشکلات عمده سزارین، مشکلات تنفسی نوزادان به دنیا آمده توسط سزارین است. همچنین میزان افسردگی پس از زایمان در مادران سزارینی بیشتر دیده شده است.

۸- روش های مختلفی برای آماده سازی بدن مادر برای انجام زایمان طبیعی وجود دارد. می توانید این روش ها را از متخصص زنان و زایمان بپرسید.

۹- در کلاس های آمادگی برای زایمان شرکت کنید. توجه داشته باشید که مادران باید برای شرکت در این کلاس ها زودتر اقدام کنند، زیرا در برخی موارد نوزاد زودتر از موعد پیش بینی شده به دنیا می آید و اگر مادر این کلاس ها را نرفته باشد، ممکن است آمادگی زایمان طبیعی را نداشته باشد.

۱۰- به محض مشاهده درد شدید شکم در ماه نهم، احتمال زایمان را بدهید و سریعاً خود را برای رفتن به بیمارستان آماده کنید.

۱۱- اگر مایل به انجام زایمان طبیعی هستید، هرگز اجازه ندهید فکر زایمان سزارین بر شما غلبه کند. اگر ذهن خود را روی انجام زایمان طبیعی متمرکز کنید، حتما موفق خواهید شد.

۱۲- به محض شروع درد زایمان و تا رسیدن ماما، از راهکارهای خانگی برای مقابله با دردهای اولیه زایمان استفاده کنید، مانند آرام آرام راه رفتن.

۱۳- به خاطر داشته باشید که هنگام بروز درد زایمان بر خدا توکل کنید، زیرا خدا زایمان طبیعی را برای به دنیا آمدن انسان قرار داده است. پس اگر دردی هم در این مسیر وجود دارد، حتما مزایای زیادی هم دارد.

۱۴- استراحت کردن قبل از انجام زایمان طبیعی بسیار مهم است، زیرا خوابیدن و استراحت کردن سبب ذخیره انرژی مادر برای انجام زایمان طبیعی خواهد شد.

۱۵- هنگام بروز درد زایمان، آرامش خود را حفظ کنید. فک خود را شل نگه دارید و سفت نکنید. گفته می شود باز و شل نگه داشتن فک، ارتباط مستقیمی با باز شدن دهانه رحم و تولد راحت تر نوزاد دارد.

۱۶- هنگام زایمان، مثانه خود را خالی نگه دارید و هر ساعت برای تخلیه آن اقدام کنید.

۱۷- اگر برای اولین بار است که حامله می‌شوید، در نظر داشته باشید که زایمان طبیعی ممکن است طول بکشد. بنابراین خود را برای آن آماده کنید و آمادگی های لازم برای زایمان طبیعی را داشته باشید.

اگر علاقه زیادی به زایمان طبیعی دارید ولی از دردهای ناشی از آن می ترسید پیشنهاد می کنیم روی لینک زیر کلیک کنید تا با جدیدترین تکنیک های زایمان طبیعی با کمترین درد آشنا شوید:

زایمان طبیعی بدون درد