قرص ارگوتامین سی و کاربردهای آن

ارگوتامین سی دارویی است که کاربرد اصلی آن درمان سردردهای عروقی مانند میگرن و خونریزی رحمی بعد از زایمان و سقط است و گاه در درمان افت فشار خون در حالت ایستاده (ناشی از بی‌کفایتی اعصاب خودکار) استفاده می‌شود.

گردآوری – نبض ما

ترکیب ارگوتامین و کافئین برای درمان سردردهای عروقی، مانند حملات حاد میگرن و یا انواع میگرن که به سایر داروهای ضد درد پاسخ نمی‌دهد، استفاده نمود.

عملکرد

ارگوتامین از آلکالوئیدهای ارگوت (نوعی قارچ) است و عملکردی پیچیده دارد. این ماده آگونیست نسبی گیرنده‌های میانجی‌های عصبی مختلفی مانند نوراپی نفرین، سروتونین و دوپامین است.اثر آن برروی عروق خونی (گیرنده‌های سروتونین) باعث تنگ شدن عروق در مرحله گشادی عروق میگرن و انقباض عضلات صاف می‌شود.

فارماکوکینتیک

جذب ارگوتامین سی آهسته و ناکامل است، اما کافئین جذب آن را تسهیل می‌کند. متابولیسم آن احتمالا کبدی است و نیمه عمر آن حدود ۲ ساعت است. دفع آن از صفرا است. کافئین به خوبی و سهولت از مجرای گوارش جذب و در تمام قسمتهای بدن انتشار می‌یابد. متابولیسم آن کبدی است و از راه دفع آن نیز کلیوی است.

مقدار مصرف ارگوتامین سی

بزرگسالان: یک قرص ارگوتامین سی به هنگام شروع حمله سردرد مصرف می‌شود، که در صورت نیاز، بعد از ۶۰-۳۰ دقیقه تکرار می‌شود. در صورت لزوم تکرار مصرف، در شروع حمله بعدی دو قرص تجویز می‌شود، که در صورت نیاز، بعد از ۶۰-۳۰ دقیقه مجدداً تکرار می‌گردد. بدین ترتیب، مقدار مصرف افزایش داده می‌شود تا جایی که فقط یک مقدار مصرف دارو برای جلوگیری از حمله کافی باشد یا مقدار اولیه به پنج قرص برسد. حداکثر مقدار مصرف تا ۱۰ قرص در هفته است.

کودکان: در کودکانی که سن بیشتری دارند یا در سنین بلوغ هستند، یک قرص ارگوتامین سی تجویز می‌شود که در صورت نیاز، بعد از۳۰ دقیقه تکرار می‌گردد.

عوارض جانبی ارگوتامین سی

قلبی- عروقی: بی حسی یا احساس سوزش در انگشتان دست و پا ، برادیکاردی یا تاکیکاردی سینوسی گذرا، اسپاسم شریانی، نشانه‌های اختلال در گردش خون محیطی (اندامهای انتهایی دردناک، بی حس و سرد همراه با، یا بدون پارستزی، کاهش یا فقدان نبض در اندامهای گرفتار، سندرم لنگش متناوب)، بی‌کفایتی شریان کرونر، بروز ناگهانی یا تشدید آنژین صدری.

دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، درد شکم، اسهال، درد اپیگاستر، کولیت ایسکمیک.

سایر عوارض: ضعف در ساق پا، ادم موضعی، درد یا سفتی عضلات، خستگی، پرنوشی، خارش.

توجه: در صورت بروز حساسیت مفرط، علائم و نشانه‌های اختلال در گردش خون، ‌سردردهای شدید، ‌یا بدتر شدن میگرن، باید مصرف دارو قطع گردد.

موارد منع مصرف ارگوتامین سی

مصرف ارگوتامین سی در زنان باردار اکیدا ممنوع است و جزء گروه X طبقه بندی می شود و ممکن است باعث مرگ یا نقص عضو جنین گردد. این دارو در صورت آنژیوپلاستی، جراحی عروق بویژه شریان و زیادی شدید و غیر قابل کنترل فشار خون نباید مصرف شود.

تداخل دارویی ارگوتامین سی

مصرف همزمان ارگوتامین سی با سایر آلکالوئید‌های ارگو یا داروهای تنگ کننده عروق ممکن است ایسکمی عروق محیطی و گانگرن شود. استعمال زیاد دخانیات همراه با ارگوتامین ممکن است موجب بروز ایسکمی عروق محیطی گردد. به دلیل داشتن کافئین در این فراورده مصرف همزمان با سایر داروهای محرک CNS موجب تحریک بیش از حد CNS می‌گردد. مصرف همزمان لیتیم همراه با کافئین ممکن است دفع ادراری لیتیم را افزایش داده و اثر درمانی آن را کاهش دهد.

ملاحظات اختصاصی

علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی داروهای مسدودکننده آلفا- آدرنرژیک، رعایت موارد زیر نیز توصیه می‌شود:

۱- مصرف این دارو با شروع اولین علائم سردرد، و یا بلافاصله بعد از شروع آن، بیشترین اثر را خواهد داشت. بعد از مصرف دارو، بیمار باید در محیطی آرام و کم نور استراحت کند.

۲- دارو باید در یک ظرف مقاوم به نور نگهداری شود.

۳- برای تعیین امکان ارتباط بین بعضی از غذاها و شروع سردرد، سابقه رژیم غذایی بیمار معلوم گردد.

۴- با قطع مصرف دارو ممکن است سردردهای واجهشی و یا افزایش مدت یا دفعات بروز سردرد اتفاق افتد.

۵- در صورت تنگی شدید عروق همراه با نکروز بافتها، تزریق وریدی نیتروپروساید سدیم یا تزریق داخل شریانی تولازولین، و نیز تزریق وریدی هپارین و دکستران ۴۰ ده درصد در دکستروز پنج درصد تزریقی ممکن است از ترومبوز و توقف خون در عروق جلوگیری کند.