علل بیماری سارکوئیدوز و نشانه ها
به التهاب عمومی بدن که با تشکیل گرانولوم (توده های کوچک) همراه است بیماری سارکوئیدوز گفته می شود که این توده های کوچک در پاسخ به واکنش های التهابی ایجاد می گردند.
بیماری سارکوئیدوز یک بیماری التهابی است که به صورت یک ضایعه پاتولوژیک، ارگان های مختلف بدن را درگیر می کند. به همین دلیل بیماران برای تشخیص و درمان این بیماری به پزشک های مختلفی مراجعه می کنند. بیماری سارکوئیدوز به طور شایع ریه و دستگاه تنفس را درگیر می کند اما در عین حال به سایر ارگان های مختلف بدن مثل قلب، مغز، چشم، کلیه، مفاصل و پوست هم آسیب می رساند.
مناطقی از بدن که معمولا توسط بیماری سارکوئیدوز تحت تأثیر قرار دارند عبارتند از:
- گره های لنفاوی
- ریه ها
- چشم ها
- پوست
- کبد
- قلب
- طحال
- مغز
چه عواملی باعث بیماری سارکوئیدوز می شوند؟
علت دقیق بیماری سارکوئیدوز ناشناخته است. با این حال، جنسیت، نژاد و ژنتیک می توانند به طرق زیر خطر توسعه بیماری را افزایش دهند:
- سارکوئیدوز در زنان شایع تر از مردان است.
- نژادهای آفریقایی بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
- سابقه خانوادگی سارکوئیدوز، خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.
- سارکوئیدوز به ندرت در کودکان رخ می دهد. علائم این بیماری معمولا در افراد بین سنین ۲۰ تا ۴۰ ظاهر می شوند.
بیماری به دو شکل حاد و مزمن در ریه قابل مشاهده است که البته شکل حاد آن بیشتر در افراد جوان دیده می شود.
علائم و نشانه های بیماری سارکوئیدوز
پزشکان معتقد هستند که شایع ترین نشانه های بیماری سارکوئیدوز در دستگاه تنفس و ریه با سرفه، تنگی نفس و درد سینه بروز می کند اما به دلیل آنکه این بیماری روی ارگان های مختلف بدن تأثیر می گذارد، در صورت ابتلای فرد به سارکوئیدوز این بیماری، پوست، چشم، کلیه، قلب، سیستم اعصاب و استخوان ها و مفاصل را نیز درگیر می کند و باعث آسیب به هریک از آنها می شود.
معمولا در شکل حاد بیماری سارکوئیدوز ، فرد با علائمی همچون بزرگ شدن غدد لنفاوی ریه، التهاب مفاصل دست و پا، ضایعات دردناک قرمز روی پا و بیشتر روی ساق پا به پزشک مراجعه می کند و در شکل مزمن فرد مبتلا به سارکوئیدوز از سرفه، تنگی نفسی که به تدریج پیشرونده است و دردهای غیر اختصاصی قفسه سینه که البته مشابه دردهای قلبی نیست، شکایت می کند.
این بیماری اگر سیستم اعصاب را درگیر کند می تواند سبب ضعف عضلانی و بی حسی شود. تورم مفاصل، ناراحتی های عضلانی و قرمزی و تورم مچ پاها از دیگر نشانه های این بیماری است. به گفته این استاد دانشگاه، احتمال درگیر شدن سایر اندام های بدن هم در این بیماری وجود دارد.
بنا به گفته این استاد دانشگاه، بیماری سارکوئیدوز خیلی مواقع با سل اشتباه گرفته می شود چرا که با سل، بافت شناسی مشابهی دارد. اگر پوست را درگیر کند ایجاد جوش های پوستی دردناک میکند. گاهی این ضایعات بدون ماندن علامتی در پوست از بین می روند ولی گاهی درمحل زخم یا اسکار ایجاد می شود.
علائم بیماری سارکوئیدوز در ریه ها
- سرفه
- تنگی نفس
- دردسینه
- ضعف و احساس خستگی
- تب
- کاهش وزن
چگونه می توانم آگاه شوم که بیماری سارکوئیدوز دارم؟
یک آزمون مشخص برای تشخیص بیماری سارکوئیدوز وجوندارد اما برای تشخیص پزشکان باید این بررسی ها را انجام دهند:
- معاینه فیزیکی
- عکسبرداری و سی تی اسکن
- تست آزمایشگاهی و بررسی میکروسکوپی نمونه بیوپسی که گرفته می شود.
- تست هایی که برای رد بیماری های دیگر بکار میرود.
بیماری سارکوئیدوز چگونه درمان می شود؟
هنوز علت دقیق بروز بیماری سارکوئیدوز کاملا مشخص نیست به همین دلیل درمان، کاملی برای آن وجودندارد. اماخوشبختانه برای رفع علائم آن روش های درمانی مفیدی وجوددارد.
داروهایی مانند استروئید، باعث تسکین علائم و پیگیری از پیشرفت آن می شود. این استروئیدها ازآنهایی نیستند که ورزشکاران استفاده می نمایند.این دارو باعث کاهش تورم و کوچک شدن گرانولوما می شود.
گاهی داروهایی مانند پماد، قطره واسپری این مواد برای بیمار استفاده خواهد شد. با وجود اینکه این دارو کمک زیادی کاهش التهاب و علائم میکند اما استروئیدها برای بیمارمی توانند عارضه ایجاد نمایند. بعنوان باعث افزایش وزن،تغییرات خُلقی وتشدید دیابت می شود. بنابراین پزشکان همیشه به فکر کمترکردن و قطع دارو هستند.
پیش آگهی بیماری سارکوئیدوز چگونه است؟
اگر بیمار به استروئید پاسخ مناسب نداد، پزشکان از داروهای دیگری هم استفاده خواهند کرد.
تا حدود دو سوم افراد مبتلا به بیماری سارکوئیدوز نیاز به هیچ درمان خاصی ندارند و سارکوئیدوز در عرض ۵-۲ سال خودبخود بهبود می یابد. در حدود یک سوم افراد، سارکوئیدوز مزمن شده و نیاز به درمان پیدا می کند.
تعداد کمی از افراد مبتلا نیز به شدت بیمار شده و ممکن است فوت کنند. مرگ انها می تواند به علت درگیری شدید ریه ها و نارسایی تنفسی باشد.چنانچه سارکوئیدوز قسمتهایی از بدن خارج از ریه ها را بویژه قلب یا سیستم عصبی را درگیر کند، پیش آگهی ان بدتر می شود.
اگر بیماری سارکوئیدوز به سرعت و در عرض چند هفته پیشرفت کند، پیش آگهی ان بهتر خواهد بود. همچنین افرادی که دچار اریتم ندوزا می شوند و آنهایی که تورم غدد لنفاوی فقط در عکس ریه ها دارند و علایم تنفسی خاصی ندارند، نیز پیش آگهی مناسبی دارند.
بیماری سارکوئیدوز در بارداری
زنان مبتلا به سارکوئیدوز هنوز هم می توانند باردار شوند. اما اگر در بارداری این بیماری ایجاد شد حتما باید پزشک متخص زنان و زایمانتان را در جریان بگذارید. زیرا برخی از داروهایی که برای درمان بیماری سارکوئیدوز استفاده می شود، مثل متوتروکسات، می تواند برای کودک مضر باشد.
حدود ۶۵٪ از زنان مبتلا ممکن است نشانه ها بیماریشان در دوران بارداری بهبود یابد. در حالی که ۵٪ ممکن است علائم بدتری را در حاملگی شاهد باشند. برخی از زنان نیز ممکن است پس از زایمان علائمشان عود کند. زنان باردار مبتلا باید از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس جلوگیری کنند.
