شامپوی گیاهی و گیاهان دارویی برای مو، آری یا خیر ؟

در رابطه با استفاده از گیاهان دارویی و شامپوی گیاهی برای رشد و تقویت موها نظرات مختلفی وجود دارد. در این مقاله به بیان نظرات موافق و مخالف در مورد گیاهان دارویی و شامپوی گیاهی می پردازیم.

گیاهان زیادی وجود دارند که از خواص آن ها برای مو و تقویت ریشه آن یاد شده است. خالی از لطف نیست که با تعدادی از آن ها و اثراتی که برای هریک ذکر شده است آشنا شویم.

گیاهانی که می توانند برای موی سر مفید باشند

ریشه جنسینگ

این گیاه دارای گلوکوزیدهای استروئیدی به نام پاناکیلون، یک ساپونین به نام پاناکسوزید یا پاناکسین، مواد صابونی، یک اسانس روغنی فرار به نام پاناسین ویتامین B و علاوه بر این جینسنگ سرشار از ویتامین‌های A ، B6 و فلز روی است. این خاصیت ریشه جنسینگ باعث می شود ریزش موی سر متوقف شود و در صورت استفاده مکرر باعث رویش مو نیز  شود. از جنسینگ در شامپوی گیاهی نیز استفاده می شود.

رزماری

این ماده که در شامپوی گیاهی وجود دارد حاوی سینئول (اکالیپتول)، آلفا پینن، کامفن، کامفر، بورنئول، بورنیل استات، بتا کاریوفیلن، لینالول، لیمونن می باشد. ترپن‌ها و ترپنوئیدهای موجود در رزماری باعث دیلاتاسیون عروق، بهبود گردش خون محیطی و تغذیه بهتر فولیکول مو می شوند.

گزنه

این گیاه یکی از معروف‌ترین گیاهان دارویی است که امروزه در سراسر جهان از آن برای تهیه شامپو‌ها و لوسیون‌های صنعتی و گیاهی برای تقویت و رویش دوباره مو استفاده می‌کنند. این گیاه که در شامپوی گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد، می‌تواند با تحریک ریشه‌های مو علاوه بر بهبود رویش موهای شما حتی ریشه موهای از دست رفته شما را تحریک کند و آنها را به رویش مجدد وا دارد.

گیاه بنفشه

بنفشه می‌تواند از ریزش موی سر، شوره سر، خارش و جوش زدن پوست سر جلوگیری کند.

روغن نارگیل

مو ها را تقویت کرده و از ایجاد موخوره جلوگیری می کند. شامپوی گیاهی روغن نارگیل نیز در بازار موجود است.

شلتوک برنج

شلتوک و یا سبوس برنج منبع خیلی خوبی از ویتامین های گروه B مخصوصا B1 است. ویتامین های گروه B یکی از ویتامین های مهم و ضروری برای حفظ سلامت موها است. جالب است بدانید که ویتامین B1 یا تیامین برای آزاد کردن انرژی از چربی ها، پروتئین ها و کربوهیدرات ها مورد نیاز است.

آلوورا

ژل گیاه آلوئه ورا که شامپوی گیاهی نیز از آن تهیه می شود، PH سلول های موها را در حد متعادل نگه می دارد، لذا رشد موها را افزایش می دهد و باعث می شود موها سالم تر و محکم تر رشد کنند.

سدر

بر اساس پژوهشی که روی حدود ۸۶ فرد مبتلا به آلوپسی (ریزش موی منطقه‌ای) انجام شده است، استفاده از  سدر در شامپوی گیاهی ، موجب تقویت موها شده است. سدر تحریک کننده رویش مو بوده و موجب افزایش گردش خون می‌گردد.

بابونه

بابونه، برای موهای چرب که حاوی شوره سر است مفید می باشد. این گیاه که در شامپوی گیاهی نیز استفاده می شود، باعث تعادل چربی پوست سر می شود علاوه بر آن این گیاه با ایجاد تعادل در میزان آب مانع خشک شدن پوست می شود. بابونه تارهای مو را تقویت و احیا می کند و آسیب های مو را که بر اثر بیماری های داخلی به وجود می آید به حداقل می رساند.

ترکیبات گیاهی که می توان از آن ها برای مو استفاده کرد

روغن زیتون + عصاره اسطوخودوس

برای تهیه و استفاده از این لوسیون دست‌کم یک ماه فرصت لازم دارید. یک فنجان عصاره اسطوخودوس را تهیه کنید و آن را با میزان برابر روغن زیتون خالص که فرآوری نشده باشد، مخلوط کرده و آن را به مدت ۳ تا ۴ هفته در محیط تاریک و سرد قرار دهید. می‌توانید از یک بطری تیره‌رنگ استفاده کنید یا اگر بطری تیره رنگ دردسترس ندارید دور بطری را با فویل خوب بپیچید تا نور به این ترکیب نرسد. سپس آن را در طبقه پایین یخچال قرار دهید و اجازه دهید ۳ تا ۴ هفته در این شرایط باقی بماند.

از این لوسیون می‌توانید هر شب برای ماساژ موهای‌تان استفاده کنید. آن را به آرامی روی پوست و ساقه موها ماساژ دهید و فراموش نکنید که از کلاه حمام یکبار مصرف برای محافظت از موها و پیشگیری از آلودگی بالشت استفاده کنید. فردا صبح با یک شامپوی گیاهی ملایم روزانه موهای‌تان را بشویید. با استفاده از این لوسیون نه تنها باکتری‌ها و شوره را از پوست سر دور می‌کنید بلکه می‌توانید به پرحجم شدن موهای‌تان نیز کمک کنید.

نخود+ گل بابونه+ گل خطمی

برای درمان موخره در طب سنتی ایران شیوه‌ها و داروهای گیاهی مختلفی وجود دارد که یکی از ساده‌ترین آنها که امکان تهیه و استفاده آن در منزل نیز وجود دارد استفاده از جوشانده شیرین‌بیان است. برای تهیه این دارو یک پیمانه شیرین‌بیان را با ۳ پیمانه آب درون ظرفی ریخته و به مدت نیم ساعت روی حرارت کم می‌گذاریم، سپس اجازه می‌دهیم تا جوشانده سرد شود و آن را به کمک صافی صاف کرده و به نوک موها که به موخوره مبتلا شده است، می‌زنیم.

استفاده از ترکیب بابونه و گل خطمی نیز برای درمان موخوره توصیه شده است. مخلوط این ۲ گیاه را دم کرده و پس از صاف کردن به شیوه بالا روی موها و محل موخره ماساژ می‌دهیم، اما در افرادی که بیماری موخوره در آنها بسیار شدید است، بهتر است از خمیر آرد نخود استفاده کرد. برای تهیه این خمیر نیم کیلو آرد نخود را با ۲۰۰ گرم برگ مورد و نیم کیلو حنا و آب مخلوط کرده و خمیری تهیه می‌کنیم. این خمیر را به ۵ قسمت تقسیم کرده و ۵ شب روی سر می‌گذاریم و صبح با آب و گل سرشوی آن را می‌شوییم. این خمیر می تواند داروی بسیار مفیدی برای درمان موخوره‌های بسیار شدید و پیشرفته باشد. ‌

آلو‌ورا+ نارگیل+ گندم

برای تهیه این شامپوی گیاهی به یک‌چهارم فنجان پودر جوانه گندم، یک‌چهارم فنجان عصاره آلوورا و یک‌چهار فنجان شیر نارگیل احتیاج دارید. مقصودمان از شیرنارگیل همان مایع‌ شیری رنگی است که در میوه نارگیل وجود دارد. این سه را با هم مخلوط کرده و از آن به عنوان شامپوی گیاهی استفاده کنید.

شاید در وهله اول به‌نظرتان سخت بیاید که به جای استفاده از شامپو‌های صنعتی که کف می‌کنند از شامپویی استفاده کنید که کف تولید نمی‌کند اما کمی صبور باشید. استفاده از این شامپوی گیاهی و ماساژ سر با آن می‌تواند به منافذ پوست سر شما اجازه نفس کشیدن بدهد و با تحریک فولیکول‌های مو به رشد بهتر آنها کمک کند. برای استفاده از این شامپوی گیاهی آن را روی کف سرتان بریزید و به آرامی با کمک بند دوم انگشتان‌تان روی سر ماساژ دهید و اجازه دهید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی سرتان بماند. سپس آن را آبکشی کنید.

با نظرات مخالف هم آشنا شوید

دکتر محمد گلشنی، دبیر انجمن متخصصان پوست و مو و زیبایی ایران درباره اینکه تبلیغات برخی شامپوها برای جلوگیری از ریزش مو تا چه اندازه واقعیت دارد، می‌گوید: «شامپوها مواد شوینده‌ای هستند که فقط به‌عنوان پاک‌کننده و برای تمیزی و پاکیزگی موی سر به کار می‌روند. در واقع خاصیت شامپو این است که آلودگی را از موها پاک کند. البته بعضی شامپوها خاصیت نرم‌کنندگی دارند و افرادی که موهای خشک دارند از این شامپوها استفاده می‌کنند. در واقع، هیچ شامپویی وجود ندارد که مانع ریزش و باعث تقویت مو شود. هر آنچه می‌بینیم تبلیغاتی است که در بازار فروش چند میلیاردی شامپو وجود دارد. واقعیت این است که بافت مرده مو نیازی به تقویت ندارد که بخواهیم آن را با استفاده از شامپو حفظ کنیم.»

« آنچه در تبلیغات شامپوها دیده می‌شود به هیچ عنوان مبنای علمی ‌ندارد و متخصصان پوست و مو نیز این موضوع را تایید می‌کنند که وجود ویتامین‌ها و پروتئین‌ها در شامپوها نمی‌تواند تاثیری در جلوگیری از ریزش مو داشته باشد یا موجب رشد و تقویت مو شود.» در حقیقت کمبود آهن، روی و همین‌طور برخی بیماری‌های هورمونی علت اصلی ریزش یا کاهش رشد و ضعیف بودن مو هستند و شامپوها هیچ تاثیری روی این بیماری‌ها ندارند. دکتر گلشنی همچنین به ارثی‌بودن ریزش مو هم اشاره می‌کند و می‌گوید: « افرادی که به لحاظ ارثی در خانواده‌ای زندگی می‌کنند که سابقه ریزش مو داشته‌اند، قطعا کمتر دچار این قبیل مشکلات می‌شوند.»

وی می افزاید: « هیچ ماده شوینده‌ای که بتواند باعث سرعت رشد مو یا جلوگیری از ریزش آن شود وجود ندارد. اینها باقیمانده اعتقادات و باورهای نسل قدیم و از بزرگ‌ترها به ما ارث رسیده است. به طوری که بعضی‌ها پیشنهاد می‌کنند از سدر استفاده کنیم و برخی سیر و گل سرشور را توصیه می‌کنند. در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد تمامی‌ این حرف و حدیث‌ها غیرعلمی‌ است و تاثیری در تقویت یا جلوگیری از ریزش مو ندارد.»

البته دبیر انجمن متخصصان پوست و مو و زیبایی تاثیر شامپوها در رفع شوره سر را تایید می‌کند و می‌گوید: «کارکرد شامپوها در این زمینه موثر است و نمی‌توان آن را منکر شد.علت شوره سر، رشد نوعی مخمر پوستی در اشخاص مستعد ابتلا به آن و ایجاد پوسته و در موارد شدید قرمزی و التهاب ناحیه است که با تغییر نوع شامپو یا داروی موضعی که توسط متخصص پوست تجویز می‌شود، می‌توان بیماری را درمان کرد.»

لذا در پایان توصیه ما این است که پیش از استفاده از داروها و گیاهان جدید و شامپوی گیاهی با افراد خبره در این زمینه مشورت نمایید.

نبض ما– گردآوری

بازاک – مجله سیمرغ – سلام دکتر