خواص شگفت آور زرشک ،سوغات مشهد
کشور ایران بزرگترین تولیدکننده زرشک در دنیا است پس با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد این گیاه بدانیم. نام علمی این گیاهBerberis vulgaris است و به ریشهٔ درخت زرشک«آئر خیس» گفته می‌شود.
نبض ما– در مطالعه‌ای در جولای ۲۰۱۲ منتشر شد گزارش شد که زرشک، در مقابل دیابت نوع ۲ از بدن محافظت می‌کند. محققان این مطالعه از شرکت‌کنندگان خواسته بودند که به مدت نود روز برنامه غذایی حاوی زرشک و خار مریم (Silybum marianum) مصرف کنند. نتایج نشان داد که تری گلیسیریدها و کلسترول لیپوپروتئین کم چگال (ال دی ال) و کلسترول کلی کاهش‌یافته و میزان انسولین ناشتا (بالاتر بودن مقدار انسولین ناشتا نشانه مقاومت به انسولین و دیابت است) و هموگلوبین گلیکوزیله (آزمایش خونی که میزان قند خون متوسط فرد را به مدت دو تا سه ماه پیش از آزمایش نشان می‌دهد) نیز کاهش یافته بود. چنین نتیجه‌گیری شد که زرشک اگر با خار مریم مصرف شود به تثبیت سطح قند خون و درمان دیابت کمک می‌کند.
زرشک کمک می‌کند انسولین، قند خون را کنترل کند اما به پاک کردن جریان خون از وجود چربی هم کمک می‌کند که همین امر باعث می‌شود تا در کاهش وزن بدن هم موثر باشد.
خواص زرشک پلوئی
مفید در تقویت قلب
مطالعه‌ای که در Circulation Journal در سال ۲۰۱۲ منتشر شد گزارش کرد که بربامین (ترکیب فعال موجود درزرشک) از قلب در مقابل آسیب ایسکمی (کم‌خونی موضعی) و خون‌رسانی مجدد محافظت می‌کند (در این وضعیت به علت بازگشت جریان خون به بافت، پس از کمبود اکسیژن، آسیب بافتی اتفاق می‌افتد). بربامین این کار را با تنظیم غلظت یون‌های کلسیم داخل سلول‌ها و جلوگیری از فعالیت پروتئینی به نام کالپین ( calpain) که نقش بسیار مهمی در نارسایی قلب ایفا می‌کند، انجام می‌دهد. به علاوه مشخص شد که بربامین انقباض عضلات قلب را با افزایش حساسیت سلول‌ها به کلسیم (ماده معدنی که انقباض عضلات را تنظیم می‌کند) تقویت می‌کند.
زرشک، داروی درمان دیابت و چاقی
زرشک حاوی ماده شیمیایی به نام بربرین است . گروهی بین‌المللی تأثیر بربرین را در کاهش قند خون روی موش‌ها آزمایش کردند و متوجه شدند خوردن آن باعث کاهش میزان قند خون، کم شدن چربی‌های موجود در جریان خون و کارکرد بهتر انسولین در بدن می‌شود و وزن بدن حیوان را کم می‌کند.
زرشک مفید در درمان سنگ کلیه
زرشک به علت داشتن اسیدهای آلی ملایم بوده و برای درمان سنگ کلیه مناسب است. پیشگیری از سرماخوردگی با مصرف زرشک: به دلیل وجود ویتامین B فراوان در زرشک، این ماده غذایی می‌تواند در پیشگیری از سرماخوردگی نقش بسزایی داشته باشد. همچنین وجود اسیدهای عالی فراوان در این میوه که سبب مزه ترش آن می‌شوند می‌تواند در جذب آهن نقش بسزایی داشته باشد. از سایر ویتامین‌های موجود در این میوه می‌توان به ویتامین‌های گروه B به خصوص ویتامین B1 ,B2 اشاره کرد که ویتامین B1 یا تیامین می‌تواند عوارض عصبی و حتی پرخاشگری را بهبود بخشد.
فوایدزرشک در محافظت از کبد
مطالعه‌ای در جولای ۲۰۱۲ در International Journal of Molecular Sciences منتشر شد که نشان دادزرشک خاصیت محافظت از کبد دارد. در این مطالعه حیوانی، پیش درمان بازرشک ، آسیب کبد و دی‌ان‌ای را کاهش داده و میزان طبیعی آنزیمهای آنتی اکسیدانی را حفظ کرده و از آسیب کبدی ناشی از ماده شیمیایی سمی به نام تتراکلرید کربن جلوگیری کرد. مطالعات بیشتری برای تأیید این نتایج لازم است.
زرشک مفید در درمان اسهال
زرشک می‌تواند به درمان اسهال از جمله اسهال مسافر و اسهال ایجادشده توسط مسمومیت غذایی کمک کند. چند مطالعه نشان داده‌اندزرشک علائم را سریع‌تر از آنتی بیوتیکها آرام می‌کند که احتمالاً به علت خاصیت قابض آن است. با این حال آنتی بیوتیکها ممکن است در حذف باکتری‌های روده قدرتمندتر اززرشک باشند. چون اسهال باکتریایی ممکن است پیامدهای جدی داشته باشد توصیه می‌شودزرشک همراه با درمان آنتی بیوتیکی استاندارد مصرف شود. همچنین مصرف زرشک با آنتی بیوتیکها ممکن است کارایی آنتی بیوتیکها را کاهش دهد بنابراین پیش از ترکیب این دو با پزشک صحبت کنید.
درمان عفونت با مصرف زرشک
زرشک برای آرام کردن التهاب و عفونت گوارشی، تنفسی، و دستگاه ادراری استفاده می‌شود. این داروی گیاهی برای رفع عفونتهای قارچی پوست یا واژن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع عفونتهایی که زرشک می تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت است از: عفونت گلو، مجاری ادراری، مجاری معده ای- روده ای، ریه ها، عفونتهای مخمری و اسهال.
خواص ضد التهاب زرشک
در مطالعات آزمایشگاهی مرکز پزشکی دانشگاه مریلند بر روی حیوانات و لوله‌های آزمایشگاه، مشخص شده است که زرشک حاوی ماده شیمیایی بربرین است که خواص ضد التهابی، کاهش فشارخون، و مخدری دارد. بربرین به کنترل تشنج کمک کرده و قادر است باکتری‌ها و انگل‌ها را نابود کند.
مفید در کاهش دردهای شکمی و بهبود گوارش: همچنین این ترکیب عملکرد ایمنی را تقویت می‌نماید و ممکن است با تأثیر بر آرام کردن عضلاتی که روده‌ها را پوشش می‌دهند، به بهبود گوارش و تخفیف درد شکم نیز کمک نماید.
خواص زرشک برای پوست
از آنجایی که زرشک دارای خواص بسیار مفیدی برای بدن و به خصوص پوست می باشد، مصرف آن در مدت زمانی نه چندان طولانی باعث می شود که پوست شما از جوشها پاک شده و به شادابی و شفافیت برسد که بهتر است برای اطمینان بیشتر این کار را خود در منزل انجام دهید. عصاره زرشک ممکن است به آرام کردن علائم وضعیت‌های خاص پوستی مانند آکنه و پسوریازیس مفید باشد. اگر چه تحقیقات بیشتری برای تأیید این فواید باید انجام شود. مصرف زرشک باعث روشن شدن پوست می شود.
خواص دم کرده زرشک
- دم کرده زرشک مناسب برای درمان ورم و زخم معده و روده است.
- همچنین مناسب جهت درمان اسهالهای خونی یا زخم روده است.
- به دلیل وجود ویتامین B فراوان درزرشک، دم کرده میوه آن در پیشگیری از سرماخوردگی نقش بسزایی دارد.
- دمنوش آن ادرارآور و خلط آور است و برای خوشبو شدن دهان نیز استفاده می‌شود.
- دمنوش زرشک نیز دارای خاصیت تصفیه‌کننده و ضدعفونی کننده خون، منقبض کننده عروق می باشد.
- تقویت کننده قلب و کبد است.
- زرشک صفرا آور بوده و در درمان سنگ کیسه صفرا بسیار مؤثر است.
- بی اشتهایی را برطرف می کند.
- فشار خون را پایین می آورد.
فواید آب زرشک
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین ث
- تصفیه کننده خون
- تنظیم فشارخون
- تنظیم قند خون
- پایین آورنده چربی خون
- پایین آورنده اوره
- شستشوی کبد و کلیه
- بهترین دوست کبد و پوست
- روشن کننده پوست صورت
- بهترین در درمان آفت دهان
- مفید در درمان جوش صورت و بدن
- بهبود گوارش و کوچک کننده شکم
- مفید در درمان سنگ کیسه صفرا
- رفع عطش (بهترین برای افرادی که بیش از اندازه به آب احساس نیاز می کنند)
- بهترین جایگیزین برای قرص متفورمین
مضرات زرشک
- زیاده روی در مصرف زرشک موجب نفخ می شود.
- کسانی که سرفه می‌کنندزرشک برای آنها مناسب نیست.
- مصرف مقدر زیادزرشک و یا ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست زیرا رحم را تحریک می کند و ممکن است باعث سقط جنین شود.
- میزان مصرف بالای این گیاه به مدت طولانی می تواند سبب ناراحتی معده و روده ها شود و جذب ویتامین B کافی در بدن را مشکل کند.
- دوز زیادزرشک ممکن است موجب شوک، خونریزی بینی، تهوع، استفراغ، کاهش فشارخون، دشواری تنفس، کاهش ضربان قلب و آسیب بالقوه به کلیه شود.
- عصاره گیاهیرازرشک بدون نظارت پزشک نباید به کودکان بدهید.
- زرشک برای مصرف بلندمدت به علت خطر بالقوه مسمومیت توصیه نمی‌شود و نظارت پزشکی لازم است. علائم مسمومیت ناشی از مصرف زرشک شامل گیجی، خون‌دماغ، اسهال، تحریک کلیوی و نفریت است.
نبض ما– گردآوری
منابع:
هفت گنج،عصر ایران،دکتر سلام
